Ο γνωστός συγγραφέας μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για το πρόγραμμα «Μικρά Μολύβια – Βιβλιοδεσμοί»
Για άλλη μία χρονιά με το πρόγραμμα «Μικρά Μολύβια – Βιβλιοδεσμοί» συγγραφικές ομάδες μαθητών και μαθητριών από 19 Δημοτικά Σχολεία της Ελλάδας και της Κύπρου ένωσαν τις δυνάμεις τους για τη δημιουργία του βιβλίου με τίτλο «Φαντασιοδρομία 2: Ο διαγωνισμός συνεχίζεται». Κατά τα σχολικά έτη 2018 – 2019, 2019 – 2020 και 2020 – 2021 μαθητές και μαθήτριες των Ε’ και Στ΄ τάξεων του Ελληνογαλλικού Σχολείου «Αγιος Ιωσήφ» έλαβαν μέρος στο πρόγραμμα «Βιβλιοδεσμοί – Μικρά μολύβια… με κέφι και έμπνευση».
Οπως πέρυσι, έτσι και φέτος μέρος των εσόδων θα διατεθεί στον Σύλλογο «Φλόγα». Ο συντονισμός του προγράμματος και η συγγραφή του βιβλίου γίνονται με τη βοήθεια ειδικά σχεδιασμένης εκπαιδευτικής πλατφόρμας. Η έως τώρα πορεία του προγράμματος «Μικρά Μολύβια – Βιβλιοδεσμοί» αποδεικνύει πως όπου υπάρχουν μεράκι, θέληση και τόλμη μπορούν να ευδοκιμήσουν, ακόμη και σε δύσκολες περιόδους, σημαντικές πρωτοβουλίες. Ο υπεύθυνος του προγράμματος, γνωστός συγγραφέας Γιάννης Ζαχαρόπουλος, μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ.
Συνέντευξη στην ΕΛΕΝΑ ΝΤΑΒΛΑΜΑΝΟΥ, εκπαιδευτικό – συγγραφέα
Κύριε Ζαχαρόπουλε, είστε υπεύθυνος για το πρόγραμμα «Μικρά Μολύβια – Βιβλιοδεσμοί». Μιλήστε μας πώς δημιουργήθηκε η ιδέα.
Εχω την ευτυχία να είμαι δάσκαλος. Θυμάμαι κάθε φορά που έπεφτε στα χέρια μου ένα εξαιρετικό γραπτό μαθητή ή μαθήτριάς μου, σκεφτόμουν: «Οταν μεγαλώσει, θα γίνει συγγραφέας». Παρατηρώντας με τα χρόνια πως αυτό το… φαινόμενο δεν ήταν καθόλου σπάνιο, αναρωτήθηκα: «Γιατί θα πρέπει να περιμένει κανείς να μεγαλώσει για να γίνει συγγραφέας;».
Κάπως έτσι «γεννήθηκε» το πρόγραμμα «Μικρά Μολύβια» (www.mikramolivia.com), που έχει πλέον περισσότερα από 12 έτη… ζωής και δίνει τη δυνατότητα σε μαθητές Δημοτικού από την Ελλάδα και την Κύπρο να συνεργαστούν στη συγγραφή του δικού τους λογοτεχνικού βιβλίου. Θυμάμαι οι πρώτες ομάδες «Μικρών Μολυβιών» έμεναν στο σχολείο μετά το τέλος των μαθημάτων προκειμένου να συνεργαστούν, να ανταλλάξουν απόψεις, να διαφωνήσουν, να δημιουργήσουν. Πήραν το όνομα «Μικρά Μολύβια», όπως χαρακτηριστικά έλεγαν, όχι γιατί ήταν μολύβια μικρά σε ηλικία, αλλά μολύβια, που έχουν γράψει πολύ και γι’ αυτό έχουν… μικρύνει.
Η συγκεκριμένη δράση πέρα από τον δημιουργικό χαρακτήρα έχει και φιλανθρωπικό. Πώς μπορεί η συμμετοχή σε μια τέτοια προσπάθεια να βοηθά ανθρώπους, που έχουν ανάγκη;
Αρκετά ήταν τα βιβλία, που εκδόθηκαν όλα αυτά τα χρόνια στο πλαίσιο του προγράμματος από διάφορες εκδόσεις (Ελληνικά Γράμματα, Παπαδόπουλος, ΕΥΦΥΕΣ).
Δεκάδες σχολεία και χιλιάδες μαθητές συμμετείχαν στην προσπάθεια. Μέρος των εσόδων από κάθε έκδοση διατίθεται σε στοχευμένους φιλανθρωπικούς σκοπούς, ώστε το έργο των παιδιών να βοηθά άλλα παιδιά να νιώθουν καλύτερα. Ενδεικτικά, τα τελευταία χρόνια μέσω του προγράμματος έχουμε ενισχύσει τα ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΩΡΙΑ SOS, το ΑΝΑΡΡΩΤΗΡΙΟ ΠΕΝΤΕΛΗΣ και τη ΦΛΟΓΑ.
Η χαρά μου είναι μεγάλη κάθε φορά που τα παιδιά παίρνουν στα χέρια τους το βιβλίο τους και καμαρώνουν γι’ αυτό. Στιχομυθίες όπως: «Διαβάζεις λογοτεχνικά βιβλία;» «Μόνο διαβάζω; Εγώ έχω γράψει κιόλας!» ή «Σε κάποια σχολεία, τα παιδιά σκίζουν τα βιβλία τους. Εμείς δεν σκίζουμε βιβλία, εμείς γράφουμε βιβλία…» με έκαναν να συνειδητοποιήσω πόσο σημαντική είναι η προσπάθεια.
Ποιοι συνεργάζονται για την υλοποίηση του προγράμματος;
Στο πρόγραμμα προσφέρουν την πολύτιμη βοήθειά τους σημαντικοί συγγραφείς (Κώστας Πούλος, Δήμητρα Πυργελή, Ιφιγένεια Μαστρογιάννη, Ελπιδοφόρος Ιτζέμπελης, Διονύσης Λεϊμονής κ.ά.).
Εξαιρετική είναι κάθε χρόνο η συνεργασία με αξιόλογους εκπαιδευτικούς από τα σχολεία της Ελλάδας και της Κύπρου, που παίρνουν μέρος στο πρόγραμμα. Κάποιοι από αυτούς είναι πλέον «μόνιμα» μέλη και η συνεισφορά τους στο πρόγραμμα είναι ανεκτίμητη. Οι συνάδελφοι Αρβανίτη Βάσω, Λίτινας Ματθαίος και Ειρήνη Παπαρρίζου έχουν πλέον ρόλο συντονιστή στο πρόγραμμα.
Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελεί και το Ιδιωτικό Δημοτικό Σχολείο «Αγιος Ιωσήφ» Βόλου, που είναι μαζί μας τα τρία τελευταία χρόνια με ενεργή και σημαντική παρουσία.
«Μόνιμη» είναι και η παρουσία των Εκπαιδευτήριων Αυγουλέα Λιναρδάτου, του σχολείου που εργάζομαι. Νιώθω ευγνώμων για τον τρόπο, που το σχολείο μου υποστηρίζει και έχει αγκαλιάσει το πρόγραμμα όλα αυτά τα χρόνια, δίνοντάς μου τη δυνατότητα να ασχοληθώ απερίσπαστος με κάτι που αγαπώ ιδιαίτερα.
Ιδιαίτερη αναφορά θα ήθελα να κάνω και για τη συμμετοχή μονοθέσιων σχολείων, όπως αυτό του Βουργαρελίου, αλλά και τη σταθερή συμμετοχή, σε όλη την πορεία του προγράμματος, σχολείων από την αγαπημένη μας Κύπρο.
Ποιοι μπορούν να λάβουν μέρος στη συγκεκριμένη δράση;
Το πρόγραμμα αφορά σε μαθητές 10 – 12 ετών. Είναι ανοιχτό για όλα τα σχολεία της Ελλάδας και της Κύπρου δημόσια ή ιδιωτικά με την προϋπόθεση ότι δηλώνουν έγκαιρα τη συμμετοχή τους στην ιστοσελίδα μας www.mikramolivia.com έως τις αρχές Οκτωβρίου. Ο συντονισμός του προγράμματος γίνεται διαδικτυακά, στην ιστοσελίδα www.mikramolivia.com και μία ειδικά διαμορφωμένη πλατφόρμα, που ειδικά την περίοδο της καραντίνας μάς βοήθησε αφάνταστα.
«Φαντασιοδρομία 2: Ο διαγωνισμός συνεχίζεται» είναι το πιο πρόσφατο βιβλίο. Ποιοι είναι οι συντελεστές;
Το πιο πρόσφατο βιβλίο μας η «Φαντασιοδρομία 2: Ο διαγωνισμός συνεχίζεται» (εκδόσεις ΕΥΦΥΕΣ, εικονογράφηση Μάρθα Αποστολίδου) αποτελεί ουσιαστικά τη συνέχεια της Φαντασιοδρομίας, που δημιουργήθηκε την προηγούμενη σχολική χρονιά. Συμμετείχαν 19 σχολεία από την Ελλάδα και την Κύπρο και περισσότεροι από 300 μικροί συγγραφείς (θα πρέπει να είναι ρεκόρ για ενιαίο λογοτεχνικό έργο!).
Τα δύο αυτά βιβλία μάς αποδεικνύουν πώς, για τα παιδιά, ένας… φανταστικά πραγματικός κόσμος και ένας… πραγματικά φανταστικός κόσμος μπορεί να απέχουν μεταξύ τους… λίγες μόνο σελίδες. Οι εξαιρετικές ζωγραφιές της εικονογράφου Μάρθας Αποστολίδου, την οποία θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα, έδωσαν μορφή στις σημαντικότερες στιγμές της ΦΑΝΤΑΣΙΟΔΡΟΜΙΑΣ…
Ποια διαδικασία ακολουθείται για τη συγγραφή του βιβλίου;
Μόλις δοθούν οι διαφορετικές προτάσεις από την ομάδα των συγγραφέων μέσω της ειδικής πλατφόρμας στο διαδίκτυο, οι μαθητές/τριες με τους/τις εκπαιδευτικούς τις μελετούν προσεκτικά, συζητούν τι τους αρέσει και τι όχι σε κάθε πρόταση και ψηφίζουν μυστικά! Τα αποτελέσματα τα καταθέτουν και περιμένουν με αγωνία κάθε φορά την ψηφοφορία των άλλων συν-συγγραφέων/ παιδιών από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο! Συνήθως οι απόψεις όλων συμπίπτουν, μάλλον γιατί όλα τα παιδιά έχουν δημιουργική διάθεση, ευαισθησία και κοινές ανησυχίες.
Η φαντασία τους αρχίζει να καλπάζει από τη στιγμή που ανακοινώνεται το θέμα! Οι εκπαιδευτικοί υπενθυμίζουν ότι η ιστορία που θα γράψουν τα παιδιά πρέπει να είναι πρωτότυπη, να έχει αρχή, μέση, τέλος, να υπάρχει ένα ή περισσότερα στοιχεία που θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη προκαλώντας αγωνία στον αναγνώστη. Στη συνέχεια οι προτάσεις διαβάζονται στην τάξη από τους/τις εκπαιδευτικούς ανώνυμα και τίθενται σε μυστική ψηφοφορία, για να επιλεγεί το κεφάλαιο που αντιστοιχεί στο εκάστοτε σχολείο. Η αγωνία μας διαρκεί λίγες ώρες μόνο!
Οταν καταλήξουν στην ιδέα, που μπορεί με τη συζήτηση και τη συνεχή ψηφοφορία να εμπλουτιστεί με στοιχεία και από τις υπόλοιπες ιστορίες, αρχίζουν να συγγράφουν σταδιακά την ιστορία, παράγραφο-παράγραφο, όλοι μαζί! Αποφασίζουν για κάθε όνομα των ηρώων τους, για τη σύνταξη των προτάσεων, για την επιλογή της κάθε λέξης!!! Ακούγεται χρονοβόρο και κουραστικό, αλλά δεν είναι. Μετά την πρώτη συνάντηση για τα «Μικρά Μολύβια» είναι όλοι σε θέση να καταλάβουν πώς μπορεί ο καθένας να βάλει το «λιθαράκι» του.
Το σίγουρο είναι ότι η συγγραφή δεν ολοκληρώνεται σε λίγες ημέρες, μα χρειάζονται αρκετές εβδομάδες, γιατί μπορεί οι ομάδες να «χτενίσουν» πολλές φορές κάποιες προτάσεις προκειμένου να αποδοθεί καλύτερα το νόημα των σκέψεών τους αφήνοντας παράλληλα τον αναγνώστη να ταξιδεύει διαβάζοντας σωστά δομημένες προτάσεις με ωραίο λεξιλόγιο! Ανακαλύπτουν κάθε φορά τον πλούτο της ελληνικής γλώσσας και ενθουσιάζονται με τις δεξιότητες που αναπτύσσουν, διασκεδάζοντας και φτιάχνοντας παραμύθια όλοι μαζί!
Τι αποκομίζουν τα παιδιά από τη συμμετοχή τους στο συγκεκριμένο πρόγραμμα;
Μπορώ να σας μεταφέρω τις εντυπώσεις των ίδιων των παιδιών από τις συζητήσεις που έχω κάνει μαζί τους. Η χαρά τους είναι απερίγραπτη, όταν αντικρίζουν το βιβλίο τους τυπωμένο με τα ονόματα όλων γραμμένα στις πρώτες σελίδες και στοιχεία της ιστορίας να είναι εικονογραφημένα στο εξώφυλλο! Καθώς διαβάζουν το κεφάλαιό τους ανάμεσα στα άλλα, η καρδιά τους φτερουγίζει και αντιλαμβάνονται πόσο ωραίο είναι να δημιουργείς και να μπορείς να το μοιραστείς με άλλους ανθρώπους! Ολη η αγωνία και οι αμφιβολίες αμέσως εξαφανίζονται και τη θέση τους παίρνει η βαθιά ικανοποίηση πως όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά μπορεί να κάνει θαύματα…
Πώς μπορούμε να παρακινήσουμε τα παιδιά να αγαπήσουν τα βιβλία;
Το να γράψει κανείς ένα βιβλίο είναι έργο σημαντικό. Το να γράψει ένα παιδί ένα βιβλίο είναι έργο δύσκολο. Το να συνεργαστούν εκατοντάδες παιδιά για να γράψουν ένα βιβλίο είναι κάτι… μαγικό. Πιστεύω πως δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να κάνεις τα παιδιά να αγαπήσουν τα βιβλία από το να τους δώσεις την ευκαιρία να δημιουργήσουν το δικό τους.
Εδώ θα ήθελα πραγματικά να συμπληρώσω τις συμβουλές που δίνουν τα ίδια τα παιδιά που συμμετέχουν σε άλλους μαθητές, όταν τους ρωτούν: «Με μεγάλη σιγουριά προτείνουμε σε κάθε μαθητή/ μαθήτρια να έχει πάντα δίπλα του ένα τετράδιο και να σημειώνει τις σκέψεις του/ της, τις λέξεις που του/ της κάνουν εντύπωση, γιατί, ακόμη και αν δεν κρύβεται μέσα μας κάποιος συγγραφέας, η δύναμη του λόγου μάς ανακουφίζει και μας αναπτερώνει το ηθικό να συνεχίσουμε. Βέβαια αυτό που αποτελεί το καλύτερο δώρο για τον καθένα/καθεμιά μας είναι το διάβασμα λογοτεχνικού βιβλίου σε καθημερινή βάση, έστω και μερικών σελίδων. Ας κάνουμε τους βιβλιοπώλες φίλους μας και ας συζητήσουμε μαζί τους για το είδος των βιβλίων που μας ευχαριστεί να διαβάζουμε και τότε ένας τεράστιος κόσμος θα απλωθεί μπροστά μας με την καθοδήγησή τους».
Στη συγκεκριμένη δράση συμμετείχε για τρίτη χρονιά το Δημοτικό Σχολείο «Αγιος Ιωσήφ» Βόλου. Μιλήστε μας για τη συνεργασία.
Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά είχαμε τη χαρά να συνεργαστούμε με το Ιδιωτικό Δημοτικό Σχολείο «Αγιος Ιωσήφ» Βόλου. Ευχαριστούμε από καρδιάς τις δασκάλες Ενη Ζήτρα, Ελένη Γεροδήμου, Βαλεντίνα Ποδιά και τη διεύθυνση του σχολείου, που στηρίζουν τις καινοτόμες δράσεις, καθώς επίσης βοηθούν στην αξιοποίηση των ικανοτήτων και των ταλέντων των μαθητών. Η διαδικασία της δημιουργικής γραφής για τα «Μικρά μολύβια», όπως ακολουθείται στο Δημοτικό Σχολείο «Αγιος Ιωσήφ», είναι διασκεδαστική, δημοκρατική και το κυριότερο ιδιαίτερα διδακτική! Θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές της φετινής Ε΄ τάξης, που με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών τους ανέπτυξαν το συγγραφικό τους ταλέντο και άνοιξαν τα φτερά τους κατακτώντας τον κόσμο.
