«Τα γλυκά όνειρα του Μουσταφά» είναι η 2η ελληνική ταινία που παρουσιάζεται στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου. Ήρωας της είναι ένας 16χρονος που ζει με το όραμα ενός καλύτερου μέλλοντος.
Στην πρώτη σκηνή της ταινίας βλέπουμε, χαράματα ακόμη, δύο αγόρια ντυμένα με τη στολή του ζαχαροπλάστη να σπρώχνουν ένα καρότσι προς το εργαστήρι κατασκευής μπακλαβά, ενώ ακούμε μια φωνή να απαγγέλλει ένα ποίημα:
«Σχόλασα από τη δουλειά και πάω σπίτι.
Το αφεντικό μου βάζει τις φωνές, με χτυπά, με πιάνει από το γιακά και με διώχνει σπίτι. Είναι τέσσερις το πρωί και ξαναπάω στη δουλειά, στο δρόμο βλέπεις μόνο μεθυσμένους, άστεγους, παιδιά του δρόμου και μαθητευόμενους σαν και μένα.
Αχ μάνα μου, είναι τόσο σκληρό να μαθαίνεις την τέχνη του μπακλαβά».
Βρισκόμαστε στην πόλη Γκαζιαντέπ της Νοτιοανατολικής Τουρκίας, που θεωρείται η πρωτεύουσα του μπακλαβά. Ένας από τους μαθητευόμενους ζαχαροπλαστικής στο εργαστήρι είναι ο νεαρός Μουσταφά. Το όνειρο του είναι να γίνει ο διασημότερος ζαχαροπλάστης του μπακλαβά στον κόσμο. Για αυτό το λόγο σκοπεύει να φύγει από την Γκαζιαντέπ και να πάει στην Κωνσταντινούπολη, όπου θέλει να πάρει τις γνώσεις και να διδαχθεί την τέχνη της ζαχαροπλαστικής.
Το όνειρο αυτό δεν το έχει όμως μόνο ο Μουσταφά, θα μας πει ο Άγγελος Αμπάζογλου.
«Δεν ήταν μόνο το όνειρο ενός παιδιού. Ήταν το όνειρο όλων των παιδιών που ήταν σε αυτό το εργαστήρι. Αλλά ποτέ δεν έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη. Ορισμένοι έφτασαν ως την Προύσα, μια πόλη που απέχει 300 χλμ. από την Κωνσταντινούπολη. Και ο Μουσταφά μας πίεζε να τον βοηθήσουμε να φτάσει εκεί. Κάπως τον βοηθήσαμε, κάπως δεν τον βοηθήσαμε, η δουλειά έγινε».
Μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ
Όπως καταλαβαίνουμε, ο Μουσταφά είναι ένα υπαρκτό και αυθεντικό πρόσωπο, όπως και όλα τα άλλα της ταινίας. Όμως η ταινία του Άγγελου Αμπάζογλου δεν είναι ντοκιμαντέρ. Όλοι οι ήρωες της εκφράζουν αυθόρμητα αυτά που πιστεύουν.
«Μαζί φτιάξαμε μια ταινία που κινείται σε μια πολύ λεπτή γραμμή μεταξύ μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ. Ντοκιμαντέρ επειδή δεν έχουμε ηθοποιούς και γραμμένους διαλόγους, δεν έχουμε δηλαδή σενάριο», εξηγεί ο Άγγελος Αμπάζογλου.
Ο σκηνοθέτης είχε γνωρίσει όλους αυτούς τους ανθρώπους της ταινίας του γυρίζοντας προηγουμένως ένα ντοκιμαντέρ για την κατασκευή του μπακλαβά, που έφερε τον τίτλο «Γλυκά Ανατολής». Παραγωγός ήταν το γαλλογερμανικό τηλεοπτικό πρόγραμμα ARTE, για το οποίο ο Άγγελος Αμπάζογλου στο παρελθόν έχει γυρίσει αρκετά ντοκιμαντέρ. Τα «Γλυκά Ανατολής» προβλήθηκαν ως μέρος των εκδηλώσεων ’Κωνσταντινούπολη – Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης’.
Επιστροφή στις ρίζες
Η ενασχόληση με αυτό το θέμα έφερε τον σκηνοθέτη κοντά στις ρίζες της οικογένειας του, που κρατούν από την Πόλη, ενώ ο ίδιος έχει μεγαλώσει στο Παρίσι όπου εξακολουθεί να ζει και σήμερα.
«Στιγμές χαράς μέσα στην οικογένεια μου, όταν τους έβλεπα όλους να γελάνε, τον πατέρα μου να ξεκαρδίζεται, ήταν όταν έτρωγαν αυτά τα γλυκά, τους μπακλαβάδες και τα κανταΐφια. Τα έτρωγαν το απόγευμα. Και όταν πήγα στην Τουρκία βρήκα κάτι που δεν είχα καταλάβει ποτέ. Δεν είχα καταλάβει ποτέ τι ακριβώς ήταν ο πατέρας μου, η οικογένεια μου. Τώρα, με αυτήν την ταινία, κατάλαβα πως ένοιωθαν, ποιοι ήταν, το πως ζούσαν, τη νοοτροπία τους».
DW
