Ο αγαπητός εκπαιδευτικός και συγγραφέας μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για τις πολιτιστικές του δραστηριότητες
Σπάνια συναντά κανείς ανθρώπους – φάρους πολιτισμού, πρότυπα μίμησης για το σπουδαίο έργο τους, αλλά κυρίως υποδείγματα ανθρώπων για τον σπάνιο χαρακτήρα τους. Με μια τέτοια προσωπικότητα έχω την τιμή να συνομιλώ σήμερα στον κυριακάτικο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ, δηλώνοντας περήφανη που γνωρίζω προσωπικά τον αγαπητό δάσκαλο, βραβευμένο συγγραφέα και ερευνητή, κύριο Δημήτρη Κωνσταντάρα – Σταθαρά. Δάσκαλος και έμπνευση, στήριγμα και συμβουλή για όσους είχαν την τύχη να βαδίσουν πλάι του. Πολυσχιδής και ακάματος, λάτρης της φύσης, ζεστός και ανθρώπινος, αγαπητός και για αυτό ξεχωριστός.
Συνέντευξη στην ΕΛΕΝΑ ΝΤΑΒΛΑΜΑΝΟΥ, εκπαιδευτικό – συγγραφέα
Αρκετά βιβλία στο πέρασμα των ετών, βραβεία και επαίνους από την Εστία Νέας Σμύρνης. Τι είναι αυτό που σας ώθησε στη συγγραφή βιβλίων;
Η συγγραφή των βιβλίων μου άρχισε από το 1993. Αρχισα με ένα μικρό (80 σελίδες) «Αληθινές Μικρασιάτικες Ιστορίες», με πραγματικές ιστορίες από τη μικρασιατική καταστροφή, τον διωγμό, την προσφυγιά και την εγκατάσταση στον προσφυγικό συνοικισμό της Νέας Ιωνίας, που μου είχε πει η μητέρα μου και άλλοι Μικρασιάτες. Αυτό το βιβλίο ξύπνησε μέσα μου την επιθυμία να προβάλω τη μικρασιάτικη τραγωδία και τους Μικρασιάτες πρόσφυγες-γονείς μας, οι οποίοι μπορεί να ήλθαν με ένα μπογαλάκι στο χέρι τους, αλλά έφεραν μαζί τους τον ελληνισμό τους, τη θρησκεία τους, την παιδεία τους, τα ήθη και έθιμά τους, την εργατικότητα, την τιμιότητα και την ευσυνειδησία τους. Αυτά με ώθησαν να τα αναδείξω και να αρχίσω τη συγγραφική μου δράση. Από τα 19 βιβλία που έχω συγγράψει μέχρι σήμερα τα 13 αναφέρονται σ’ αυτά τα θέματα. Από τα παραπάνω βιβλία, τιμήθηκαν από την Εστία Νέας Σμύρνης τρία με βραβεία και δύο με επαίνους.
Δάσκαλος, σχολικός σύμβουλος, συγγραφέας οι επαγγελματικές σας ιδιότητες όλα αυτά τα χρόνια. Ποια είναι η ιδιότητα, που σας χαρακτηρίζει περισσότερο;
Αναμφισβήτητα η ιδιότητα του δασκάλου. Αγάπησα με πάθος το διδασκαλικό έργο και πάσχιζα με κάθε τρόπο να είμαι επαρκής απέναντι στα παιδιά-μαθητές μου, δηλ. το αυτονόητο. Αισθανόμουν μια πληρότητα, όταν πετύχαινα αυτό. Έτσι και ως δάσκαλος, ως σχολικός σύμβουλος, αλλά και ως συγγραφέας, ήθελα να δώσω κάτι από τον εαυτό μου, από τις γνώσεις μου, από τις γονικές μου μικρασιάτικες καταβολές. Η ιδιότητα που με χαρακτηρίζει, θα μπορούσα να πω, είναι η επιμονή μου να πετυχαίνω κάτι καλύτερο κάθε φορά. Λιθαράκι-λιθαράκι να κάνω κάτι.
Γνωρίζουμε ότι είστε από τα ιδρυτικά μέλη της Πολιτιστικής Εστίας Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας «Ιωνες». Σε ποια βήματα/επιλογές ζωής θεωρείτε ότι σας έχει επηρεάσει η μικρασιατική σας καταγωγή:
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στον προσφυγικό συνοικισμό της Νέας Ιωνίας. Τα προσφυγικά μονώροφα σπίτια, κολλημένα το ένα κοντά στο άλλο, με τους Μικρασιάτες πρόσφυγες να «βλέπουν», να «ακούν» και να «αισθάνονται» τον πόνο του γείτονά τους, τα γειτονόπουλα που ήμασταν πολλά και παίζαμε στις ανοιχτές αλάνες, η βιοτή των γονιών μας και η κουλτούρα τους, με επηρέασαν στο να προσπαθώ να τους μιμηθώ και να αισθάνομαι περήφανος για τη μικρασιατική μου καταγωγή. Έτσι μια ομάδα μικρασιατών δεύτερης γενιάς το 1994 αποφασίσαμε να προχωρήσουμε στην ίδρυση της Πολιτιστικής Εστίας Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας «Ιωνες» για να διασώσουμε, διατηρήσουμε και να διοχετεύσουμε την πολιτιστική κληρονομιά των πατέρων μας Μικρασιατών στους νεότερους. Και νομίζω πως οι «Ιωνες», όλα αυτά τα χρόνια, πέτυχαν πολλά.
Συνεργασία με φορείς πολιτισμού, με τον πρώην Δήμο Νέας Ιωνίας, με τη Χορωδία Εκπαιδευτικών Ν. Μαγνησίας. Θυμάστε κάποιες από τις συνεργασίες, που σας «σημάδεψαν» στο πέρασμα του χρόνου;
Είναι αλήθεια ότι ο τομέας του πολιτισμού μού τράβηξε το ενδιαφέρον και γι’ αυτό είμαι ιδρυτικό μέλος και απλό μέλος σε πολιτιστικούς συλλόγους. Συμμετέχω και παρακολουθώ τις σχετικές εκδηλώσεις τους. Με τη Χορωδία των Εκπαιδευτικών (1978, ιδρυτικό μέλος με τον αείμνηστο Γιώργο Γερμάνη), μαζί με άλλους συναδέλφους-εκπαιδευτικούς υπηρετήσαμε το χορωδιακό τραγούδι. Ήταν μια διασκεδαστική περίοδος της ζωής μου. Εκείνο όμως που σημάδεψε την πολιτιστική μου ζωή ήταν η συνεργασία μου με τον πρώην Δήμο Νέας Ιωνίας. Πρώτα με τον αείμνηστο δήμαρχο Γεώργιο Μπαλή (από το 1976). Υπήρξα μέλος της «Πνευματικής Εστίας Δήμου Νέας Ιωνίας» (έφορος βιβλιοθήκης) και διευθυντής του Επιμορφωτικού Κέντρου Νέας Ιωνίας. Στο Επιμορφωτικό Κέντρο Νέας Ιωνίας, που λειτούργησε στο Τουριστικό Περίπτερο της Νέας Ιωνίας (1976-78) έγιναν ομιλίες – εκδηλώσεις και μαθήματα από επώνυμους πνευματικούς ανθρώπους της πόλης μας (Μένιος Μουρτζόπουλος, Θωμάς Παπαθωμαΐδης, Μανώλης Χατζημάρκου (χορωδία), Βασίλειος Κοτσμανίδης, Βίκτωρ Κοντονάτσιος, Γιώργος Θωμάς κ.ά.), σε θέματα πολιτισμού. Συνεργάστηκα με τον δήμαρχο Στέφανο Φούσκη (1994), ο οποίος ανέλαβε την έκδοση του βιβλίου μου «Το Χρονικό της Νέας Ιωνίας, 1924-1994» και συνέχισα, επίσης, με τον δήμαρχο Παύλο Μαβίδη (2008), κυκλοφορώντας το βιβλίο μου «Μικρασιάτες πρόσφυγες στον νομό Μαγνησίας». Δεδομένης της εμπειρίας μου στην ιστορία των δρόμων και πλατειών του Βόλου και της Νέας Ιωνίας από την έκδοση δύο σχετικών βιβλίων μου («ΔΡΟΜΟ-ΛΟΓΙΟ ΔΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ» και «ΔΡΟΜΟ-ΛΟΓΙΟ ΔΗΜΟΥ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ»), από τη Δημοτική Αρχή Δήμου Βόλου (δήμαρχος Πάνος Σκοτινιώτης), είχα ορισθεί μέλος της Επιτροπής Ονοματοθεσίας Οδών και Πλατειών (2011).
Η θητεία σας ως διευθυντής του ιδιωτικού σχολείου «Αγιος Ιωσήφ» Βόλου τι σημαίνει για σας;
Αναλαμβάνοντας τη διεύθυνση του σχολείου «Αγιος Ιωσήφ» της Ελληνογαλλικης Σχολής Βόλου, που πρωτοϊδρύθηκε το 1995, είχα την αίσθηση ότι βρίσκομαι σε ένα ιστορικό σχολείο, όπως και πράγματι είναι και πρέπει να ανταποκριθώ ανάλογα. Ξεκινήσαμε το σχολείο (1995-96) με 9 εκπαιδευτικούς και 59 μαθητές/τριες (με 3 τάξεις σε 4 τμήματα) και το άφησα (2000-2001) με 20 εκπαιδευτικούς και 237 μαθητές/τριες (με 6 τάξεις σε 10 τμήματα. Τη θητεία μου (έξι χρόνια) στο σχολείο αυτό τη θεωρώ τίτλο τιμής και την έχω καταγράψει σε ένα βιβλίο μου με τίτλο «Τα έξι πρώτα βήματα…».
Εκτός από επιστήμονας, υπήρξατε υπέροχος σύζυγος και πατέρας. Ηταν για σας η οικογένεια στήριγμα ζωής;
Δεν ξέρω αν ήμουν «υπέροχος» σύζυγος και πατέρας, αλλά μπορώ να βεβαιώσω ότι, πράγματι, αγαπούσα την οικογένειά μου (σύζυγο, παιδί και μητέρα, που την είχα πάντα μαζί στο σπίτι) και προσπαθούσα να είμαι κοντά τους, κάτι το αυτονόητο για όλους. Ναι, θεωρώ, πως η οικογένεια είναι στήριγμα ζωής και μου πρόσφερε πολλά. Τώρα τελευταία, μετά από 56 χρόνια έγγαμου βίου, η γυναίκα μου, Μαρία Παπακώστα, κοιμήθηκε τον αιώνιο ύπνο και αυτό μου έχει στοιχίσει πολύ.
Υπογράφετε πάντα στα βιβλία σας και στα άρθρα σας «Κωνσταντάρας-Σταθαράς». Το δεύτερο είναι για εσάς η μεγαλύτερη αγάπη και ο σεβασμός προς το πρόσωπο της αείμνηστης μητέρας σας;
Ακριβώς όπως το λέτε, αυτό είναι. Η μητέρα μου Μαρία Σταθαρά είχε την ατυχία να χωρίσει από τον πατέρα μου, όταν ήταν έγκυος σε μένα. Ετσι γεννήθηκα και μεγάλωσα χωρίς τον πατέρα μου στο προσφυγικό δωμάτιο της Νέας Ιωνίας μαζί με τη γιαγιά μου και έναν θείο μου. Εχω ανατροφή και πνευματική ανάπτυξη από τη μητέρα μου, που με φρόντισε με όλες της τις δυνάμεις να με βοηθήσει να γίνω αυτός που έγινα. Ετσι, λοιπόν, ως αρθρογράφος και συγγραφέας, γράφω-τιμής ένεκεν-και το επώνυμο της μητέρας μου: Σταθαρά.
Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο εκπαιδευτικό και συγγραφέα;
Ξέρετε, οι λεγόμενες «συμβουλές», προκαλούν, συνήθως, απέχθεια στους νέους. Προσωπικά από νεαρό δάσκαλο με οδηγούσαν ο Απόστολος Παύλος με τις συμβουλές του στην προς Φιλιππησίους Επιστολή του: «Αδελφοί, όσα εστίν αληθή, όσα σεμνά, όσα δίκαια, όσα αγνά, όσα προσφιλή, όσα εύφημα, ει τις αρετή και ει τις έπαινος, ταύτα λογίζεσθε». Και επίσης ο Διονύσιος Σολωμός με τη ρήση του: «Κλείσε μέσα στην ψυχή σου την Ελλάδα μας και θα αισθανθής μέσα σου να λαχταρίζη κάθε είδους μεγαλείο». Από την πείρα μου θα έλεγα στους νέους εκπαιδευτικούς, να κρατούν σημειώσεις, ημερολόγια σχολείου, ημερολόγια ζωής, φωτογραφίες κ.λπ., γιατί κάποτε θα τα χρειαστούν. Ο νέος συγγραφέας να «τολμήσει» να τυπώσει έστω ένα μικρό πόνημά του (ένα λιθαράκι). Αυτό θα ανοίξει τον δρόμο για πολλά.
Είναι γνωστό ότι είστε λάτρης της φύσης. Αγαπάτε πολύ την πεζοπορία. Τι σημαίνει για εσάς η επαφή με τη φύση;
Πράγματι, όταν είσαι νέος και έχεις δυνάμεις, χαίρεσαι να περπατάς στη φύση. Θυμάμαι, νεαρός με άλλους συναδέλφους, κάναμε μεγάλες πορείες (Κάτω Κερασιά-Άνω Κερασιά-Βένετο-Κουλούρι, με επιστροφή! Ή Φυτόκο-Λέσχιανη-Σουρβιά-Λαγωνίκα-Πουρί-Ζαγορά!). Από το 1981 εντάχτηκα σε ορειβατική ομάδα του Ε.Ο.Σ. Βόλου (αρχηγός ο αείμνηστος Αντώνης Αραχωβίτης) και για 32 χρόνια περπατούσα στα βουνά και ανέβαινα στις κορυφές. Όλα αυτά τα έχω καταγράψει σε ένα βιβλίο μου «32 χρόνια με τον Ε. Ο. Σ. Βόλου στα βουνά της πατρίδας μας». Για μένα η ορειβασία και η επαφή με τη φύση ήταν και είναι, ακόμη, μια ζωογόνος δύναμη που σου δίνει σωματική αλκή, σου χαλυβδώνει τον χαρακτήρα (υπερνίκηση δυσκολιών), σου διευρύνει τους πνευματικούς και συναισθηματικούς ορίζοντες.
Πώς βιώσατε και πώς βιώνετε τώρα την πανδημία του κορονοϊού;
Είναι μια κατάσταση ανάγκης, όχι, βέβαια, ευχάριστη. Ωστόσο, είναι ανάγκη να τηρούμε τους κανόνες υγιεινής για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας και τους γύρω μας. Καθημερινά το πρωί περπατώ προς τη φύση (Κραυσίνδωνας-Αγία Παρασκευή-Δασάκι) και τα απογεύματα ασχολούμαι με πνευματικές εργασίες (γράψιμο- διάβασμα). «Θα το περάσουμε κι αυτό», όπως έλεγε η μακαρίτισσα Μικρασιάτισσα μάνα μου.
Αν η ζωή σας γινόταν βιβλίο, ποιον τίτλο θα θέλατε να έχει;
Είχα διαβάσει ότι ο επιφανής ζωγράφος από την Τήνο Νικόλαος Γύζης, της λεγόμενης Σχολής του Μονάχου (περίφημα έργα του: «Το κρυφό σχολειό», «Η Δόξα των Ψαρών» κ.ά.) σε μια συνέντευξή του είχε πει: «Αν θα γράψετε ποτέ τη βιογραφία μου, μη λησμονήσετε να γράψετε ότι επιτέλους εγήρασα ονειρευόμενος». Ας μου επιτραπεί κι εμένα να τον μιμηθώ, με μια μικρή παραλλαγή, γράφοντας ως τίτλο στο βιβλίο της ζωής μου. Θα έγραφα: «Εν ονείρω πορευόμενος στη ζωή».
Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;
Ηδηκυκλοφόρησε το τελευταίο μου βιβλίο «ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 1947-2010. Aπό τον προσφυγικό συνοικισμό στη σύγχρονη πόλη», αλλά δεν παρουσιάστηκε λόγω κορονοϊού. Το επόμενό μου βιβλίο (το 20ό), θα έχει πάλι σχέση με τη Νέα Ιωνία της καρδιάς μου. Τίτλος: «Η Νέα Ιωνία του 1947». Το γράφω και το σχεδιάζω στον Η/Υ μου.
Τελειώνοντας, κυρία Ελενα, σας ευχαριστώ που μου δώσατε την ευκαιρία να συνομιλήσω μαζί σας και να παρουσιάσω στους αναγνώστες του ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ την εικόνα της ταπεινότητάς μου.
Εγώ σας ευχαριστώ για την τιμή που μου κάνατε! Εύχομαι να είστε υγιής και πάντα δημιουργικός!
