Η γνωστή συγγραφέας μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για το νέο της βιβλίο «Ψίθυροι στην αμμουδιά»
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στην ΕΛΕΝΑ ΝΤΑΒΛΑΜΑΝΟΥ, εκπαιδευτικό – συγγραφέα
Πρόσφατα πήρα στα χέρια μου το βιβλίο της αγαπημένης συγγραφέως Εύης Τσιτιρίδου – Χριστοφορίδου με τον τίτλο «Ψίθυροι στην αμμουδιά», σε υπέροχη εικονογράφηση της Εφης Κοκκινάκη, από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο. Πρόκειται για μια καλογραμμένη ιστορία, που με λιτό και απλό τρόπο η συγγραφέας καταφέρνει να μας γνωρίσει τον κόσμο της παραλίας και να μας κάνει να δούμε με διαφορετικά μάτια, το κρινάκι της θάλασσας, το καβούρι, τον γλάρο, τη χελώνα, το αφτάκι της θάλασσας. Αυτοί είναι οι ήρωες του βιβλίου, που συνομιλούν μεταξύ τους και μας δίνουν μια διαφορετική οπτική για την ομορφιά που υπάρχει δίπλα μας και την προσπερνάμε με αδιαφορία ή ακόμη χειρότερα την καταστρέφουμε με τον τρόπο που φερόμαστε και κινούμαστε. Το βιβλίο είναι ένα υπέροχο δώρο για μικρούς και μεγάλους, μια καταπληκτική συντροφιά για το καλοκαίρι!
Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο σας με τίτλο «Ψίθυροι στην αμμουδιά» από τις εκδόσεις Καλειδοσκόπιο. Πείτε μας λίγα λόγια για την ιστορία.
Θα αφήσω την Ελευθερία Καλούδη, φίλη, εξαιρετική δασκάλα και ψυχή της λέσχης «Βιβλιοδρόμιο» από το Ηράκλειο της Κρήτης να σας τα πει. Με καλύπτει απόλυτα:
«…Η παραλία ήταν για μένα ό, τι είναι και για εσάς: χώρος για παιχνίδι με το κουβαδάκι μου, ζεστή άμμος για να ξαπλώνω την αρίδα μου μετά το κολύμπι ή να διαβάζω ήσυχος το βιβλίο μου. Το βιβλίο της Εύης Τσιτιρίδου που διάβασα προχθές, έκανε κάτι μαγικό! Θυμάστε το φίλτρο που ήπιε η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων κι έγινε μια σταλιά; Ε, λοιπόν κι εγώ, καθώς το διάβαζα, ένιωθα πως μίκραινα, ολοένα και μίκραινα μέχρι που έγινα ένας απειροελάχιστος κόκκος άμμου. Κι οι ήχοι γύρω μου άλλαζαν, οι φωνές των παιδιών έσβηναν κι άλλοι ήχοι διαφορετικοί και πρωτόγνωροι έφταναν στα αυτιά μου. Πόσους θησαυρούς ανακάλυψα που δε μου είχε περάσει από το μυαλό πως υπάρχουν γύρω μου, πως ζουν κι αναπνέουν κάτω από τα πόδια μου! Ύστερα ασχολήθηκα με ένα σωρό ενδιαφέρουσες δραστηριότητες που προτείνονται στο τέλος του βιβλίου. Μπορείτε να τις κάνετε κι εσείς με την τάξη σας ή με τους γονείς σας…».
Ποια ήταν η πηγή της έμπνευσής σας;
Από παιδί είχα και εξακολουθώ να έχω λατρεία στη φύση. Γίνομαι ο καλύτερος εαυτός μου όταν βρίσκομαι κοντά της. Ενεργοποιούνται μέσα μου δυνάμεις και ποιότητες που στο περιβάλλον της μεγαλούπολης όπου ζω και εργάζομαι, παραμένουν κατά κύριο λόγο «αποκοιμισμένες», σε λανθάνουσα κατάσταση. Δεν είναι τυχαίο ότι τα φοιτητικά και νεανικά μου χρόνια συνδέθηκαν καταλυτικά με εργασία, εθελοντική και επαγγελματική, σχετική με την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση και την εκπαίδευση για το περιβάλλον και την αειφορία. Το πρώτο δικό μου κείμενο που δημοσιεύθηκε, ήταν στο περιοδικό «Νέα Οικολογία», τον Ιούνιο του 1993. Είχε τίτλο «Καινοτομίες εκπαιδευτικών ή η συμφωνία του Θέλω με το Μπορώ» και αναφερόταν στα πρώτα τότε βήματα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στη χώρα μας. Και βέβαια, λατρεύω τη θάλασσα και το περιβάλλον της. Το ευαίσθητο αλλά και δυναμικό κρινάκι της άμμου ήταν πάντα για μένα μια ηρωική μορφή ζωής. Το θαυμάζω και μου ψιθυρίζει πολλά και για τη δική μου τη ζωή…
Ποιο μήνυμα θέλετε να περάσετε με το βιβλίο σας στους αναγνώστες;
Οι αναγνώστες λαμβάνουν από τα βιβλία το μήνυμα που μπορούν, έχουν ανάγκη και είναι έτοιμοι να λάβουν τη στιγμή που τα διαβάζουν. Είναι μια ζώσα σχέση, διαρκώς ενεργή, η σχέση μας με το βιβλίο. Και συνήθως δεν ολοκληρώνεται αφού το κλείσουμε. Εργάζεται μέσα μας, μεγαλώνουμε μαζί της, όσο αναρωτιόμαστε, όσο αισθανόμαστε, όσο ενδιαφερόμαστε γι’ αυτό. Ακριβώς όπως και σε μία ερωτική σχέση…Όταν γράφω, ποτέ δεν σκέφτομαι κάποιο μήνυμα. Αφήνω απλά το ηφαίστειο να εκραγεί, το κύμα να βγει στην ακτή. Μετά, ο καθένας που έρχεται σε επαφή με τη γραφή μου, κοιτάζει μέσα του και γύρω του και παίρνει από αυτήν ό,τι του ταιριάζει. Και αφήνει πίσω του ό,τι δεν του κάνει νόημα και δεν τον συγκινεί. Θα μπορούσε κάποιος, με μια πρώτη ανάγνωση, να πει ότι το βιβλίο μου «Ψίθυροι στην αμμουδιά» μιλάει για την ανάγκη προστασίας της φύσης, ειδικότερα του ευαίσθητου οικοσυστήματος των ακτών. Αλλά αυτό είναι το προφανές. Για μένα το μεδούλι αυτής της ιστορίας είναι καθαρά φιλοσοφικό. Και θα σας αφήσω να το ανακαλύψετε και να το γευτείτε μόνοι σας.
Ως εκπαιδευτικός είστε σε καθημερινή επαφή με παιδιά. Πιστεύετε ότι είναι ευαισθητοποιημένα ως προς την προστασία του περιβάλλοντος;
Σίγουρα είναι, πολύ περισσότερο από τις προηγούμενες γενιές. Έχουν πλέον τόσα ερεθίσματα να τα βομβαρδίζουν, με πολλούς τρόπους. Αλλά το ζητούμενο είναι πάντα η καθημερινή πράξη, το προσωπικό βίωμα. Ξέρω πολλά πράγματα για την ανακύκλωση, έχω κάνει εργασίες στο σχολείο, έχω συμμετάσχει σε εκδηλώσεις και προγράμματα του Δήμου μου. Στο σπίτι μου, όμως, ανακυκλώνω; Στην εκδρομή; Στο χώρο παιχνιδιού και άθλησης; Στο σινεμά; Στην παραλία; Και αν ναι, το κάνω αποτελεσματικά; Η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση έχει πετύχει το στόχο της όταν πια κάνω κάτι αυθόρμητα και αυτόματα, γιατί έχει γίνει τρόπος και στάση ζωής μου. Άγραφος νόμος. Κι όταν αυτό δεν ισχύει μόνο για μένα, αλλά για πολλούς άλλους ανθρώπους, τότε υπάρχει αξιόλογο και ουσιαστικό, μετρήσιμο αποτέλεσμα. Γιατί, ως γνωστό, «ένα χελιδόνι δεν φέρνει την άνοιξη».
Τι πιστεύετε ότι πρέπει να κάνουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί για να ευαισθητοποιήσουν τα παιδιά στο θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος;
Πράξεις. Συνεχώς, παντού και αποφασιστικά. Χωρίς εκπτώσεις και δεύτερες σκέψεις. Το παράδειγμά μας στην καθημερινότητά μας είναι το ισχυρότερο κίνητρο μίμησης και μέσο αγωγής και μάθησης για ένα παιδί. Είμαστε τα πρότυπα και οι καθρέφτες τους. Ό,τι δουν να κάνουμε θα κάνουν κατά κύριο λόγο. Ο καταναγκασμός και ο διδακτισμός δεν ωφελούν. Χρειάζονται πράξεις από εμάς τους ενήλικους, με συνέπεια, φαντασία, χιούμορ, υπομονή, επιμονή και διάρκεια.
Στη ζωή τελικά πολλές φορές τα «φαινόμενα απατούν», όπως αναφέρετε στο βιβλίο σας;
Ετσι λέει η εμπειρία και η λαϊκή σοφία. Εσείς τι λέτε;
Υπάρχει κάποιος ήρωας ή ηρωίδα που σας βασανίζει γλυκά αυτή την περίοδο και περιμένει να πάρει σάρκα και οστά;
Τους ήρωες και τις ηρωίδες μου συνήθως εγώ τους βασανίζω, για να αστειευθούμε και λίγο. Για μένα η γραφή είναι τρόπος, στάση και νόημα ζωής από τα παιδικά μου χρόνια. Δεν σταματά ποτέ. Δεν με αφήνει καθόλου. Ευτυχώς.
Στο τέλος του βιβλίου υπάρχουν προτάσεις με ενδιαφέρουσες καλοκαιρινές δραστηριότητες για τα παιδιά, αλλά και ιδιαίτερα χρήσιμο εκπαιδευτικό υλικό. Πόσο σημαντική θεωρείτε την «παρουσία» της λογοτεχνίας στο σχολείο;
Το σύνθημά μου είναι «Διαβάζω και δημιουργώ». Εντός και εκτός σχολείου. Δεν αποτελεί φιλόδοξο στόχο, είναι ψυχαγωγία και απόλαυση για μένα. Είναι «χούι» που λέμε και στην Κρήτη. Όσο μεγαλώνω, όλο και περισσότερο πιστεύω ότι πρέπει να περάσουμε από τη ρητορική των λέξεων στη δυναμική των πράξεων. Χάνουμε πολύ χρόνο και ενέργεια με αυτά τα θεωρητικά ερωτήματα και ίσως και να γινόμαστε πλέον και λίγο γραφικοί. Σχολείο, τέχνη, όλες οι τέχνες και όχι μόνο η λογοτεχνία, κοινωνία και ζωή πάνε πάντα μαζί. Πρέπει να πηγαίνουν πάντα μαζί. Απλά είναι τα πράγματα. Ας ανασκουμπωθούμε.
Ποια είναι τα καλοκαιρινά σας σχέδια;
Δεν διαφέρουν από τα φθινοπωρινά, τα χειμωνιάτικα, τα ανοιξιάτικα. Να ζω και να πορεύομαι έτσι που ν’ αξίζει κάθε στιγμή. Για μένα και για τους ανθρώπους γύρω μου. Με καλοσύνη και δημιουργικότητα.
Μια ευχή για τους μικρούς αναγνώστες!
Συμπληρώνοντας την αφιέρωση του βιβλίου, θα τους ευχηθώ να έχουν υγεία, αγάπη και τη δύναμη ώστε να συντάσσονται στη ζωή τους με κάθε μικρή, ήρεμη δύναμη της φύσης που υπερασπίζεται τη μεγάλη της ομορφιά.
Σας ευχαριστώ θερμά, σας εύχομαι πάντα επιτυχίες και καλό καλοκαίρι!
Κι εγώ σας ευχαριστώ! Καλή επιτυχία και στις δικές σας δραστηριότητες και καλό καλοκαίρι, όπως το επιθυμείτε!
