Εργα ζωγράφων του προηγούμενου αιώνα αποτύπωσαν εντυπωσιακές εικόνες της πόλης, που ανήκουν στο παρελθόν
Ιστορικά τεκμήρια του μακρινού παρελθόντος αποτελούν τα έργα γνωστών Βολιωτών ζωγράφων, οι οποίοι γεννήθηκαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα και έδρασαν προπολεμικά και μεταπολεμικά. Οι εικόνες του παλιού Βόλου, που διασώθηκαν με έμπνευση και χρώμα, αποτελούν μέσα από τη ματιά γνωστών ζωγράφων το αντικείμενο δεκάδων ερευνητικών εργασιών, που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Τον γύρο του κόσμου κάνουν οι εικόνες του παλιού Βόλου μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που διαφυλάττουν την ιστορική μνήμη και στιγμιότυπα του παρελθόντος που έχουν πλέον χαθεί. Αφορμή για το συγκεκριμένο ρεπορτάζ, την χαρτογράφηση δηλαδή, του παλιού Βόλου μέσα από τα έργα γνωστών ζωγράφων που είτε κατάγονταν είτε έζησαν στον Βόλο, αποτέλεσαν διαδικτυακές αναρτήσεις με ανάλογο θέμα, που αναδεικνύουν μια διαφορετική πτυχή της ιστορικής μνήμης.
Εχοντας σαν οδηγό τα έργα και τους ζωγράφους που έγραψαν με τον χρωστήρα τους την ιστορία του Βόλου, ιχνηλατούμε μια ενδιαφέρουσα πτυχή της τοπικής ιστορίας με τη βοήθεια της Χρύσας Δραντάκη, προϊσταμένης της Διεύθυνσης Πολιτισμού του ΔΟΕΠΑΠ – ΔΗΠΕΘΕ Βόλου και ειδικής επί εικαστικών θεμάτων.
Μεταξύ των Βολιωτών ζωγράφων του προηγούμενου αιώνα που αποτύπωσαν εικόνες του παλιού Βόλου συγκαταλέγονται ο Κωνσταντίνος Γκέσκος και ο Γρύσπος πριν τον πόλεμο. Μετά τον πόλεμο ο παλιός Βόλος αποτυπώθηκε στα πρώτα έργα του Παλαιολόγου Θεολόγου, σε ορισμένα έργα του Καζάκου αλλά και του Δημήτρη Ψυχούλη, πατέρα του Αλέξανδρου και της Ελένης Ψυχούλη. Εικόνες του Πηλίου κατέγραψε επίσης με την δική του ματιά ο Φελεκείδης, ζωγράφος που ανέπτυξε πολύ αξιόλογη διαδρομή.
Ιστορία αιώνων
Ο Κωνσταντίνος Γκέσκος και ο Νικήτας Γρύσπος, Κυκλαδίτης στην καταγωγή που έζησε πολλά χρόνια στο Βόλο, ζωγράφιζαν από το 1910, αποτυπώνοντας μεταξύ άλλων περιοχές του Βόλου και του Ανω Βόλου. Εκπρόσωποι της γενιάς των Βολιωτών ζωγράφων που έδρασαν εικαστικά μετά τον πόλεμο είναι ο Κώστας Ζήσης, ο Καζάκος, ο Θεοδουσόπουλος, ο Φελεκείδης, και στην συνέχεια, ως νεώτερος, ο Παλαιολόγος Θεολόγου.
Μεγάλο κεφάλαιο της τοπικής ιστορίας είναι παράλληλα τα έργα του Βολονάκη που έχουν ως θέμα το λιμάνι του Βόλου, καθώς επίσης και το έργο του που τιτλοφορείται «Η επιστροφή των Αργοναυτών». Ο συγκεκριμένος ζωγράφος γεννήθηκε στον Πειραιά αλλά συνδέθηκε με τον Βόλο, τόπο καταγωγής της συζύγου του. «Ο Βολονάκης ήταν μεγάλος ζωγράφος ο οποίος ζωγράφισε ναυμαχίες, ηρωικές στιγμές αλλά για μας τους Βολιώτες έχουν ιδιαίτερη σημασία του έργα του που έχουν ως θέμα το λιμάνι του Βόλου» ανέφερε η κ. Δραντάκη.
Εικόνες του Βόλου αποτύπωσε, ωστόσο, στο έργο του και ο Πούλακας, μαθητής του σπουδαίου θαλασσογράφου Βολονάκη ο οποίος δημιούργησε επίσης θαλασσογραφίες άλλου τύπου.
Πολύ αξιόλογος ιμπρεσιονιστής ζωγράφος ήταν επίσης ο Γιώργος Κοσμαδόπουλος, γιός του Βολιώτη τραπεζίτη ο οποίος δημιούργησε την «Τράπεζα Κοσμαδόπουλου» στην οδό Δημητριάδος. Ο Γιώργος Κοσμαδόπουλος ζωγράφισε εικόνες από το Πήλιο, κρατώντας ζωντανή την ιστορική μνήμη.
Ο Ντε Κίρικο
Στοιχεία του Βόλου είναι ευδιάκριτα, εξάλλου, στο έργο του πατέρα της μεταφυσικής ζωγραφικής, του Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο ο οποίος γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια στον Βόλο. Εντύπωση προκαλεί ζωγραφικό του έργο του 1909 με θέμα την αναχώρηση των Αργοναυτών που ανήκει σε ιδιωτική συλλογή και εικάζεται ότι αποτυπώνει τα Πευκάκια.
Το ελληνικό περιβάλλον και ο ελληνικός πολιτισμός, μέσα στον οποίο μεγάλωσε ο ντε Κίρικο, υπήρξε πηγή έμπνευσης για εκείνον. Σε ένα αυτοβιογραφικό του κείμενο, περιέγραψε τα παιδικά του χρόνια με αναφορά στην αρχαία ελληνική μυθολογία και ειδικότερα στο μύθο της Αργοναυτικής εκστρατείας με αφετηρία το Βόλο, γράφοντας: «[…] πέρασε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στη γη του Κλασικισμού, έπαιξε στις ακτές που είδαν την Αργώ να ξεκινάει το ταξίδι της, στους πρόποδες του βουνού που ήταν μάρτυρας στη γέννηση του γοργοπόδαρου Αχιλλέα και στις σοφές νουθεσίες τού δασκάλου του, του Κένταυρου».
Αναφερόμενη στο έργο του Ντε Κίρικο η Χρύσα Δραντάκη υπογραμμίζει ότι «ενσωμάτωσε στοιχεία από την μυθολογία στο έργο του, όπως οι Αργοναύτες, οι κένταυροι και το τρενάκι. Ενσωμάτωσε θεματικά στοιχεία από τις αναμνήσεις του, που είναι και τα βιώματα της παιδικής του ζωής» είπε.
Εργα με τοπικό χρώμα
Στις συλλογές του Δήμου Βόλου αλλά και σε ιδιωτικές συλλογές υπάρχουν έργα Βολιωτών δημιουργών του 19ου αιώνα και μεταγενέστερων. «Ο Γρύσπος έχει κάνει πάρα πολλά πορτρέτα αλλά στη δημοτική συλλογή έχουμε και έργο του, που αποτυπώνει την Γορίτσα. Στο έργο του υπάρχουν λουλούδια, πολλά πορτραίτα, συνθέσεις και νεκρές φύσεις, καθώς έζησε πολλά χρόνια στον Βόλο» ανέφερε η κ. Δραντάκη. Μέσα από τα έργα των παραπάνω ζωγράφων διακρίνει ο θεατής – φιλότεχνος την χαρτογραφία του παλιού Βόλου, χαρακτηριστικές εικόνες της παλιάς πόλης και άρωμα νοσταλγίας.
«Η τέχνη διαφυλάττει την ιστορική μνήμη και εικόνες από το παρελθόν. Εννοείται είναι μια πηγή γνώσης του παρελθόντος, μια πηγή γνώσης της ιστορίας» επισήμανε η κ. Δραντάκη, δίνοντας το εικαστικό στίγμα του Βόλου που διατηρήθηκε ζωντανό μέσα από την τέχνη του χρώματος και της εικόνας.
