ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Λότη Πέτροβιτς –Ανδρουτσοπούλου: «Η λογοτεχνία καλλιεργεί τη συναισθηματική νοημοσύνη»

λότη-πέτροβιτς-ανδρουτσοπούλου-η-λ-680181

Η γνωστή συγγραφέας μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για το βιβλίο και τη δημιουργική της δραστηριότητα

Συνέντευξη στην ΕΛΕΝΑ ΝΤΑΒΛΑΜΑΝΟΥ, εκπαιδευτικό – συγγραφέα

Το βιβλίο της αγαπημένης, πολυγραφότατης και βραβευμένης κ. Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου «Νύχτες Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς», από τις εκδόσεις «Σαΐτης», περιλαμβάνει τρεις πανέμορφες ιστορίες με φόντο τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά. Μέσα από αυτές τις ιστορίες τα παιδιά έχουν την ευκαιρία – εκτός από την απόλαυση της ανάγνωσης – να γνωρίσουν τα έθιμα και τις παραδόσεις του τόπου μας. Πρόκειται για ιστορίες γραμμένες με τρυφερότητα, αλλά και με χιούμορ, με την εξαιρετική γραφή μιας σπουδαίας συγγραφέως, τις οποίες θα ήθελε ο αναγνώστης να ακούσει από τα χείλη των παππούδων δίπλα στη φωτιά που καίει στο τζάκι. Είναι ιστορίες που σε παρασύρουν στο πνεύμα των γιορτινών ημερών. Ιστορίες που θα θέλεις να τις διαβάσεις ξανά και ξανά και κάθε φορά θα είναι πιο απολαυστικές. Είναι το καλύτερο δώρο για να σας συντροφεύσει τις γιορτές και να βρει μια θέση πρώτα από όλα στην καρδιά σας και μετά στη βιβλιοθήκη σας. Σήμερα, η όμορφη «συζήτηση» με τη συγγραφέα στον κυριακάτικο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο σας με τον τίτλο «Νύχτες Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς» από τις εκδόσεις «Σαΐτης». Πείτε μας λίγα λόγια για αυτές τις ιστορίες.

Είναι τρεις ιστορίες με κεντρικούς ήρωες παιδιά, θαυμάσια εικονογραφημένες από τη Μαρία Μπαχά, οι οποίες μιλούν με τρόπο διασκεδαστικό, με ειλικρίνεια, αλλά και με σεβασμό στην παράδοση και το παραμυθένιο κλίμα των ημερών, για τα όσα γιορτάζουμε αυτό το 12ήμερο, τα όσα ίσως δεν ξέρουν ή δεν φαντάζονται τα παιδιά, αλλά καλό θα είναι να τα γνωρίζουν.

Ποια ανάμνηση από περασμένα Χριστούγεννα έχετε καλά φυλαγμένη στην καρδιά σας;

Εχω μια ανάμνηση παλιά και γλυκόπικρη, από τη νηπιακή μου ηλικία, τον αιώνα που πέρασε και μια υπέροχη από τα χρόνια τούτου του αιώνα. Η πρώτη με πηγαίνει πίσω, στον καιρό της γερμανικής Κατοχής. Μια παραμονή Χριστουγέννων τα μαύρα εκείνα χρόνια, μια φίλη της μητέρας μου, προσφυγικής οικογένειας από τη Σμύρνη, μου χάρισε μια υπέροχη κούκλα – κούκλο για την ακρίβεια – σπάνιας ποιότητας την εποχή εκείνη. Ήταν ο δικός της κούκλος – προσφυγάκι, που είχε καταφέρει να τον πάρει μαζί της όταν έφυγε με τους δικούς της τον καιρό της Μικρασιατικής Καταστροφής. Ο κούκλος αυτός, Παναγιώτης τ’ όνομά του, δεν έπαψε να με συντροφεύει από τότε, η ιστορία του μάλιστα είναι ένα από τα διηγήματα που περιλαμβάνονται στο βιβλίο μου «Ο καιρός της σοκολάτας». Από τα χρόνια τούτου του αιώνα, κορυφαία μένει στην καρδιά μου η ανάμνηση της στιγμής που, ανήμερα τα Χριστούγεννα, μου ανακοίνωσε η κόρη μου ότι θα γίνω γιαγιά!

Τι σημαίνει «γράφω» για σας;

Σημαίνει τη χαρά της δημιουργίας, αλλά και τη βάσανο του συγγραφέα – όπως και του κάθε ανθρώπου που υπηρετεί μια τέχνη – να πετύχει κάθε φορά το καλύτερο που μπορεί». Σημαίνει ακόμα «τρόπος ζωής», «τρόπος έκφρασης», «τρόπος ν’ ανασαίνω».

Κοιτάζοντας πίσω, βλέπουμε μια τεράστια συγγραφική πορεία. Ποια συναισθήματα σας προκαλούν όλα όσα έχετε ζήσει;

Νιώθω χαρά, πρώτα απ’ όλα, γιατί είδα να τυπώνονται και να κυκλοφορούν ως βιβλία τα όσα έγραψα και ολοκλήρωσα με σκληρή δουλειά και σεβασμό στο αναγνωστικό, αλλά και για την απήχηση που είχαν σε μικρούς και μεγάλους. Χαράς και ικανοποίηση νιώθω επίσης, γιατί δεν αρκέστηκα στη συγγραφή, αλλά πρόσφερα με όλη μου την καρδιά κι εγώ, μαζί με άλλους, απεριόριστη εθελοντική δουλειά επί 30 χρόνια στο Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα -ΙΒΒΥ/Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και στο περιοδικό «Διαδρομές στον χώρο της λογοτεχνίας για παιδιά και νέους», με στόχο την ανάπτυξη της ελληνικής παιδικής/νεανικής λογοτεχνίας. Ήταν μια πολύτιμη, φερέκαρπη συλλογική δουλειά, μια ομαδική προσπάθεια που συνεχίζεται με θαυμαστά αποτελέσματα από τους νεότερους αφοσιωμένους εθελοντές, στους οποίους εμείς οι μεγαλύτεροι δώσαμε τη σκυτάλη. Παράδειγμα της εξαίρετης δουλειάς τους το λαμπρό διεθνές συνέδριο της ΙΒΒΥ που πραγματοποιήθηκε με εξαιρετική επιτυχία στην Αθήνα τον περασμένο Αύγουστο, για το οποίο απαιτήθηκαν τιτάνιες προσπάθειες με ελάχιστα μέσα.

Σίγουρα όλα σας τα βιβλία είναι λογοτεχνικά διαμάντια! Υπάρχει κάποιο που ξεχωρίζετε ιδιαίτερα και για ποιο λόγο;

Οχι, δεν ξεχωρίζω κανένα – όλα τους «παιδιά» μου και προτιμήσεις ένας γονιός δεν μπορεί να έχει! Όλα χρειάστηκαν χρόνο και κόπο για να ολοκληρωθούν – άλλα περισσότερο, άλλα λιγότερο, ανάλογα με το είδος τους. Όλα όμως είχαν την αμέριστη προσοχή μου, την αγωνία και τη φροντίδα την ώρα της δημιουργίας. Όσο για τον χαρακτηρισμό «διαμάντια» πολύ σας ευχαριστώ και τον δέχομαι μόνο με τη σκέψη ότι, ναι, κι ένα λογοτεχνικό κείμενο χρειάζεται ατέλειωτες ώρες επεξεργασίας και «σμιλεύματος» για ν’ αποκτήσει κάποια λάμψη, κάποια αξία.

Τι θα συμβουλεύατε έναν νέο συγγραφέα παιδικής λογοτεχνίας που τώρα ξεκινά; Τι πρέπει να προσέξει ιδιαιτέρα;

Θα τον συμβούλευα να μελετήσει τη θεωρία, αλλά και την ιστορία της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας. Τη μελέτη αυτή τη θεωρώ απολύτως απαραίτητη για όποιον αποφασίζει να ασχοληθεί με τη συγγραφή λογοτεχνικών βιβλίων που απευθύνονται κατά κύριο λόγο στα παιδιά. Θεωρώ αδιανόητο ν’ αρχίσει κανείς ν’ ασχολείται με οποιαδήποτε τέχνη – και η παιδική λογοτεχνία είναι τέχνη του λόγου κι αυτή – χωρίς να ξέρει τουλάχιστον την ιστορία της και χωρίς να έχει κάποια θεωρητική κατάρτιση. Αναλογιστείτε για παράδειγμα, τι θα συμβούλευε κανείς όσους αποφασίζουν ν’ ασχοληθούν με τη ζωγραφική, με τη μουσική, με τον κινηματογράφο, με τον χορό… Εκείνους λοιπόν που θέλουν να γράψουν λογοτεχνικά βιβλία για παιδιά, θα τους συμβούλευα να μελετήσουν ή μάλλον να μη σταματήσουν ποτέ να μελετούν τα όσα αφορούν σε αυτόν τον κλάδο. Προϋπόθεση βέβαια ότι έχουν την έμφυτη ικανότητα, την ισχυρή θέληση και την ασίγαστη ανάγκη να εκφράζονται γραπτά, και όχι απλά την επιθυμία να γράψουν κάτι για να περάσουν την ώρα τους. Με λίγα λόγια, να έχουν αυτό που κοινά λέγεται «ταλέντο». Το ταλέντο βέβαια δεν αρκεί. Χρειάζεται και πάθος γι’ αυτό που τους ενδιαφέρει, αλλά και όρεξη για πολλή δουλειά, διαρκή άσκηση της γραφής, μελέτη και κατάρτιση για την οποία μιλήσαμε. Το τονίζω αυτό, επειδή συχνότατα διαπιστώνεται ότι πολλοί που καταπιάνονται με τη συγγραφή παιδικών ή νεανικών βιβλίων τα τελευταία χρόνια δεν έχουν λάβει τον κόπο να διαβάσουν θεωρία και να γνωρίσουν το έργο των προηγουμένων τους, ούτε θεωρούν απαραίτητο να ενημερώνονται για την πορεία του κλάδου που τους απασχολεί. Ξεκινούν χωρίς να γνωρίζουν το ιστορικό της εξέλιξής του, τα επιτεύγματα ή τα τυχόν λάθη που έχουν παρατηρηθεί, ούτε και την εν συνεχεία πορεία κι εξέλιξή του. Αυτό φαίνεται στα έργα τους, ακόμα κι αν έχουν παρακολουθήσει κάποια από τα λεγόμενα μαθήματα «δημιουργικής γραφής», και είναι κρίμα. Διότι τα θεωρητικά βιβλία για το είδος αυτό της λογοτεχνίας, τόσο τα ελληνικά, όσο και τα μεταφρασμένα ξένα, είναι πια και πολλά και καλά. Και μπορούν να τους βοηθήσουν στη βελτίωση της δουλειάς τους.

Πώς μπορούμε να εμφυσήσουμε την αγάπη για το λογοτεχνικό βιβλίο στα παιδιά;

Φοβούμαι ότι δεν είμαι το πλέον κατάλληλο πρόσωπο για ν’ απαντήσω έγκυρα και τεκμηριωμένα με ικανό δείγμα σ’ αυτό το ερώτημα. Η καλλιέργεια αυτής της αγάπης και οι τρόποι με τους οποίους μπορούμε να την επιτύχουμε – και μάλιστα στην εποχή μας – εμπίπτει κυρίως στην αρμοδιότητα των εκπαιδευτικών και των ειδικών συμβούλων που βοηθούν τους γονείς. Ένας συγγραφέας εκείνο που πρωτίστως οφείλει να κάνει είναι να γράφει όσο καλύτερα μπορεί. Εκτός, βέβαια, αν είναι παράλληλα και εκπαιδευτικός, κάτι που δεν συμβαίνει στην περίπτωσή μου.

Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;

Πρώτα πρώτα να τελειώσω το μυθιστόρημα για μεγάλα παιδιά και μεγάλους που γράφω τώρα. Έπειτα, να «βάλω στο χαρτί» όσα προλάβω από τα πολλά που έχω κατά νου. Αν θα το καταφέρω, άγνωστον. Τα χρόνια, βλέπετε, περνούν όλο και πιο γρήγορα όσο μεγαλώνει κανείς…. Θα προσπαθήσω πάντως!

Μια ευχή για τους μικρούς αναγνώστες;

Τους εύχομαι πρώτα πρώτα να έχουν υγεία, να μεγαλώσουν σ’έναν κόσμο ειρηνικό και δίκαιο, να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους και να ζήσουν μια ζωή νοηματισμένη και αξιοβίωτη. Η επόμενη ευχή μου είναι να έχουν πάντα τριγύρω τους – στο σπίτι και στο σχολείο – πολλά λογοτεχνικά βιβλία για παιδιά γραμμένα με αγάπη, έγνοια και σεβασμό στην ηλικία τους, τόσα πολλά που να μπορούν να διαλέγουν κάθε φορά εκείνο που τους κινεί το ενδιαφέρον. Η δημιουργική φαντασία που έτσι θ’ αποκτήσουν, είμαι βέβαιη ότι θα τους βοηθήσει σε όποιον στόχο κι αν θέσουν στη ζωή τους μεγαλώνοντας, αλλά και στις σχέσεις τους και στην αρμονική συμβίωση με τους άλλους. Η λογοτεχνία, πέραν των πολλών άλλων «δώρων» που προσφέρει, είναι κι ένας από τους πολλούς τρόπους με τους οποίους καλλιεργείται η τόσο απαραίτητη στην εποχή μας «συναισθηματική νοημοσύνη».

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου