Το «κούρεμα» έγινε. Ξεκινώντας ως εθελοντικό για να αποφύγουμε να θεωρηθεί ως «πιστωτικό γεγονός» που θα ενεργοποιούσε τα ασφάλιστρα κινδύνου και θα μας έβαζε τη ταμπέλα της χρεοκοπίας από τους οίκους αξιολόγησης, αλλά κατέληξε ως υποχρεωτικό που έβαλε μέσα και όσους αρνούνταν να «κουρέψουν» τα ομόλογά τους. Αποτέλεσμα και τα ασφάλιστρα κινδύνου να ενεργοποιηθούν και οι οίκοι αξιολόγησης ένας-ένας να μας κρεμάνε την ταμπέλα «χρεοκοπημένος». «Εξέλιξη φυσιολογική και αναμενόμενη» λέει το υπουργείο Οικονομικών. Φυσικά, αλλά αφού ήταν έτσι γιατί δεν πήγαμε απ’ ευθείας στο υποχρεωτικό «κούρεμα» για να κερδίσουμε και χρόνο και να γλυτώσουμε και περισσότερα από το χρέος μας, είναι ένα λογικό ερώτημα που δεν θα απαντηθεί.Έτσι κι αλλιώς, αλλού πρέπει να αναζητήσουμε και τα σημαντικότερα ερωτηματικά και τα κρίσιμα συμπεράσματα από όλη αυτήν ιστορία που κατέληξε με την ικανοποίηση Βενιζέλου για τη συμμετοχή (και την οργή του για τα ασφαλιστικά ταμεία των ολίγων δισεκατομμυρίων σε ομόλογα που αρνήθηκαν να ενταχθούν εθελοντικά) και με την ανακούφιση που εξέφρασαν οι Ευρωπαίοι για την επιτυχία του εγχειρήματος. Ανακούφιση διότι οι Ευρωπαίοι είδαν ότι με την ανταλλαγή ομολόγων και με το νέο δάνειο των 130 δισ. ευρώ, απέφυγαν τα χειρότερα, τουλάχιστον για την ώρα.
Τα «χειρότερα» τα είχε προσδιορίσει προ ημερών, όταν άρχιζε η διαπραγμάτευση για το «κούρεμα» κορυφαίος Ευρωπαίος αξιωματούχος, λέγοντας ότι «το κόστος από ενδεχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας θα ήταν για των ευρωζώνη πάνω από ένα τρισ. ευρώ». Αυτή την πίεση αισθανόταν τόσον καιρό η Ευρώπη. Αυτό τον κίνδυνο αντιλαμβανόταν. Ταυτόχρονα, όμως, όλο αυτό διάστημα των δύο χρόνων συνεχών πιέσεων και απαιτήσεων από την τρόικα και την Ευρώπη, αυτό ήταν και το μεγάλο όπλο μας. Η απειλή να τους κοστίσουμε πανάκριβα αν χρεοκοπούσαμε.
Αυτό το όπλο το απωλέσαμε χωρίς ποτέ να το έχουμε χρησιμοποιήσει. Είτε διότι δεν το είχαμε εκτιμήσει σωστά, που σημαίνει ανικανότητα, είτε διότι δεν είχαμε ποτέ τέτοια πρόθεση. Αν ισχύει το τελευταίο, σημαίνει (και αυτό) ότι ακολουθούσαμε μεθοδευμένο σχέδιο με αρκετά στάδια (στατιστικά στοιχεία, διόγκωση των ελλειμμάτων, προσφυγή στο ΔΝΤ, επιμονή σε υφεσιακή πολιτική). Με απλά λόγια σχέδιο για να φθάσουμε στο σημείο που βρισκόμαστε.
Σε ποιο σημείο, αλήθεια, βρισκόμαστε; Πράγματι τη γλυτώσαμε, όπως λέει η κυβέρνηση; Οι αγορές δεν δείχνουν να το πιστεύουν, οι αξιολογητές δεν υιοθετούν τον όρο «βιώσιμο» για το ελληνικό χρέος με την ευκολία του κ. Βενιζέλου, οι ευρωπαίοι υπενθυμίζουν ότι χρειάζονται κι άλλα για να ξεφύγουμε από τη δίνη.
Και δεν εννοούν μόνο τα νέα μέτρα που καθίστανται πλέον υποχρεωτικά για τον Ιούνιο.Η ενεργοποίηση των ρητρών ασφαλείας για την υποχρεωτική συμμετοχή στην ανταλλαγή των ομολόγων, στην οποία το πρώτο βήμα έκαναν οι μεγάλες τράπεζες-ομολογιούχοι, ενεργοποίησε αυτόματα και τα ασφάλιστρα κινδύνου (CD’S). «Χρεοκοπήσατε» είναι σαν να μας λένε οι οίκοι αξιολόγησης με τις χθεσινές αποφάσεις τους. «Είναι προσωρινό και το περιμέναμε» λέει το υπουργείο με ψυχραιμία.
Κερδίζει κάποιος, από αυτήν εξέλιξη; Ακούγεται παράξενο, αλλά τα ασφάλιστρα κινδύνου τα κατείχαν (και τα ενεργοποίησαν) οι ίδιοι που είχαν και τα πολλά ομόλογα που κουρεύτηκαν: Οι μεγάλες Τράπεζες. Θα ήταν απλό αν υπολογίζαμε ότι οι Τράπεζες – ομολογιούχοι κινήθηκαν έτσι ώστε μέρος από αυτά που «χάνουν» με το «κούρεμα» να το πάρουν πίσω εισπράττοντας τα ασφάλιστρα κινδύνου για το ελληνικό χρέος. Θα ήταν και επικίνδυνο, διότι αυτόματα θα έπρεπε να αναρωτηθούμε αν αυτό δεν το γνώριζε ή δεν το υπολόγιζε η κυβέρνηση. Οπότε, δεν είχαν θέση ούτε οι πανηγυρισμοί για τη συμμετοχή των τραπεζών στο «κούρεμα», ούτε οι παραδειγματικές αναφορές – με τεντωμένο δάχτυλο προς τα Ταμεία που αρνήθηκαν – του κ. Βενιζέλου.Οι Τράπεζες, που ήταν οι μεγάλοι ιδιώτες ομολογιούχοι, δεν χάνουν στην τελική σούμα.
Η ελληνική οικονομία παίρνει παράταση αλλά ακόμη δεν έχει σωθεί. Το χρέος μας την επομένη της ανταλλαγής όχι μόνο δεν χαρακτηρίζεται ακόμη βιώσιμο αλλά – αντίθετα – εκτιμάται ότι μας βάζε σε χρεοκοπία. Η Ευρώπη αποφεύγει το μεγαλύτερο κόστος και η Ελλάδα αναδιαρθρώνει το χρέος της. Ποια, ήταν εν τέλει η μεγάλη αλλαγή που προήλθε με το πρόγραμμα του «κουρέματος»; Πρώτον, ότι το μεγαλύτερο μέρος του χρέους μας δεν το κατέχουν πλέον οι ιδιώτες (Τράπεζες) αλλά οι θεσμικοί δανειστές μας (ΔΝΤ και Ε.Ε.). Δεύτερον, ότι οι δανειστές μας μπορούν πανεύκολα να γίνουν κύριοι της δημόσιας περιουσίας μας χωρίς να μπορούμε να την προστατεύσουμε ελέω αγγλικού δικαίου σε μία ενδεχόμενη χρεοκοπία μας.
