Οι ευρωπαϊκές τράπεζες, που έχουν βρεθεί υπό την πίεση των εποπτικών αρχών να αποτιμήσουν τους κρατικούς τίτλους της ευρωπαϊκής περιφέρειας που κατέχουν σε τιμές αγοράς και να συγκεντρώσουν νέα κεφάλαια προκειμένου να πιάσουν υψηλούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας, αρχίζουν και πουλάνε τις πιο ισχυρά αναπτυσσόμενες και κερδοφόρες τους θυγατρικές εκτός Ευρωζώνης στους ανταγωνιστές τους.
Πρόκειται για τη μόνη λύση που απέμεινε στις ευρωπαϊκές τράπεζες, καθώς τον Νοέμβριο είχαν προσπαθήσει να πουλήσουν λιγότερο αξιόλογα έως και προβληματικά στοιχεία ενεργητικού αλλά οι υποψήφιοι αγοραστές δεν τα έπαιρναν παρά μόνον κοψοχρονιάς.
Η αποεπένδυση των ευρωπαϊκών τραπεζών από τις πιο αποδοτικές θυγατρικές τους είναι ωστόσο δίκοπο μαχαίρι, καθώς πλήττει τη μελλοντική ανάπτυξη και κερδοφορία τους, ενώ παράλληλα μετασχηματίζει ριζικά το ευρωπαϊκό τραπεζικό μοντέλο, προς το ασφαλέστερο αλλά και το πολύ λιγότερο αποδοτικό.
Η ισπανική Banco Santander, η βελγική KBC, η γερμανική Deutsche Bank, η γαλλική Societe Generale, η ολλανδική ING, η πορτογαλική Banco Espirito Sancto επιταχύνουν ήδη τα σχέδια πώλησης επικερδών θυγατρικών και αποδοτικών δραστηριοτήτων εκτός των βασικών αγορών τους.
Το ξεπούλημα της Santander
Η Santander, που καλείται από την Ευρωπαϊκή Τραπεζική Αρχή να συγκεντρώσει νέα κεφάλαια ύψους 5,2 δις ευρώ, ξεπουλά μαζικά τις κερδοφόρες υπερατλαντικές θυγατρικές και δραστηριότητες της στη Λατινική Αμερική. Η μεγάλη ισπανική τράπεζα έχει ολοκληρώσει την πώληση της βραζιλιάνικης ασφαλιστικής θυγατρικής της στην ελβετική Zurich Financial Services για 1.7 δις δολάρια καθώς και την πώληση μεριδίου της Banco Santander Chile, που αποτελεί τη πρώτη σε μέγεθος τράπεζα της Λατινικής Αμερικής με βάση το ενεργητικό και είχε αύξηση κερδών κατά 45% ετησίως την τελευταία 3ετία, για 958 εκατ. δολάρια. Η Santander έχει πουλήσει επίσης μια θυγατρική της που δραστηριοποιούνταν στις χορηγήσεις καταναλωτικών δανείων στις ΗΠΑ στην εταιρεία private equity KKR, ενώ μόλις την περασμένη βδομάδα ολοκλήρωσε ακόμη την πώληση της Banco Santander Colombia στη χιλιανή τράπεζα Corpbanca για 1,16 δις δολάρια. Το μεγάλο ξεπούλημα της ισπανικής τράπεζας ωστόσο θα έχει και συνέχεια, καθώς σειρά τώρα παίρνει η πώληση του μεριδίου της στην Banco Santander Brazil.
Deutsche Bank
Η γερμανική Deutsche Bank, που πρέπει να καλύψει κεφαλαιακή τρύπα ύψους 3.2 δις ευρώ, ανακοίνωσε ότι εξετάζει διάφορες επιλογές, μεταξύ αυτών και την πώληση των περισσότερων μονάδων της διαχείρισης ενεργητικού. Σύμφωνα με δήλωση της Deutsche Bank της 22ης Νοεμβρίου, εξετάζεται η πώληση των περισσότερων δραστηριοτήτων διαχείρισης ενεργητικού, με την εξαίρεση των αμοιβαίων κεφαλαίων DWS στη Γερμανία, στην Ευρώπη και στην Ασία που, κατά την τράπεζα, αποτελούν βασικό στοιχείο της προσφοράς της προς τους πελάτες της.
KBC
Η βελγική τράπεζα KBC που έχει λάβει κρατικά κεφάλαια ενίσχυσης ύψους 7 δις ευρώ ανακοίνωσε τον Ιούλιο ότι θα πουλήσει την θυγατρική της Towarzystwo Ubezpieczen I Reasekuracji Warta, δεύτερη σε μέγεθος ασφαλιστική εταιρία της Πολωνίας, καθώς και το μερίδιο 80% που διαθέτει στην πολωνική τράπεζα Kredyt Bank. Σε περίπτωση που τα χρήματα που θα αντλήσει από αυτές τις πωλήσεις δεν φτάσουν για να πιάσει το στόχο κεφαλαιακής επάρκειας 9%, η KBC θα πουλήσει και το σύνολο των μετοχών της στην τσεχική τράπεζα CSOB που αποτελεί την πιο επικερδή θυγατρική της στην Ανατολική Ευρώπη.
Πορτογαλικές τράπεζες, ING, Societe Generale
Η πρώτη σε μέγεθος τράπεζα της Πορτογαλίας Banco Espirito Sancto πούλησε το μερίδιό της στην Banco Bradesco της Βραζιλίας για 1 δις δολάρια καθώς και μέρος του μεριδίου της στη δανική Saxo Bank. Η Banco Commercial Portugues, δεύτερη σε μέγεθος τράπεζα της Πορτογαλίας με βάση τη χρηματιστηριακή αξία, που καλείται από την ΕΒΑ να βρει νέα κεφάλαια 1.7 δις ευρώ, εξετάζει την πώληση της Bank Millenium, έβδομης σε μέγεθος πολωνικής τράπεζας .
Η ολλανδική ING, που αποτελεί την πρώτη σε μέγεθος χρηματοπιστωτική εταιρεία της χώρας, πούλησε τον Ιούλιο το μεγαλύτερο μέρος της λατινοαμερικανικής ασφαλιστικής της στην κολομβιανή επενδυτική εταιρεία Grupo De Inversiones Suramericana για 2.6 δις ευρώ.
Από τις μεγάλες γαλλικές τράπεζες, η Societe Generale ανακοίνωσε ότι θα αποχωρήσει από τις 21 εκ των 53 χωρών που δραστηριοποιείται.
Ελληνικές τράπεζες
Τέλος, από την πλευρά των ελληνικών και κυπριακών τραπεζών, που έχουν υποστεί και τα μεγαλύτερα πλήγματα στην κεφαλαιακή τους βάση εξαιτίας του επικείμενου κουρέματος των ελληνικών ομολόγων, η Τράπεζα Κύπρου ανακοίνωσε προχθές την πώληση της Τράπεζας Κύπρου Αυστραλίας για 100 εκατ, ευρώ, η Eurobank έχει ήδη πουλήσει μερίδιο 70% της θυγατρικής της στην Πολωνία Eurobank Polbank στη Reiffeisen έναντι 490 εκατ. ευρώ και διαπραγματεύεται την πώληση της τουρκικής θυγατρικής της Tekfen, ενώ η Εθνική έχει ανακοινώσει από καιρό ότι σκοπεύει να πουλήσει μειοψηφικό μερίδιο της τουρκικής θυγατρικής της Finansbank, που αποτελεί τη μοναδική πλέον πηγή κερδών της.
Όπως καθένας αντιλαμβάνεται, όλος αυτός ο καταιγισμός πωλήσεων κερδοφόρων και αναπτυξιακών θυγατρικών και δραστηριοτήτων από την πλευρά των ευρωπαϊκών τραπεζών θα πλήξει τη μακροπρόθεσμη κερδοφορία τους καθώς γίνεται σε μια συγκυρία όπου η Ευρώπη εισέρχεται σε ύφεση. Η εξέλιξη αυτή θα αποτελέσει μια παράπλευρη ή μάλλον αθέλητη συνέπεια της απόφασης των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών να ζητήσουν από τις τράπεζες την επείγουσα αύξηση των βασικών ιδίων κεφαλαίων τους σε 9% και ειδικά για τις ελληνικές στο 10% έως τα τέλη Ιουνίου του 2011, αντί του 2019 που ήταν αρχικά προγραμματισμένη.
Για τις τράπεζες δυστυχώς η πώληση θυγατρικών και δραστηριοτήτων έχει απομείνει ως ο μοναδικός τρόπος να αυξήσουν τα κεφάλαιά τους από τη στιγμή που δεν μπορούν να εκδώσουν νέες μετοχές. Ο δείκτης ευρωπαϊκών τραπεζών και χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών του Bloomberg βυθίστηκε φέτος κατά 33,5% και οι μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών διαπραγματεύονται κατά μέσο όρο στο 63% της λογιστικής αξίας τους. Ένα μεγάλο κομμάτι των τραπεζών που πουλάνε δραστηριότητες όμως διαπραγματεύεται ακόμη χαμηλότερα, κοντά στο 50% ή και πιο κάτω.
Η αποεπένδυση ως αναγκαστική επιλογή
Σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκε το Bloomberg, οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν δεσμευτεί ότι θα πουλήσουν στοιχεία ενεργητικού ύψους 950 δις ευρώ μέσα στα δύο επόμενα χρόνια, με τα δύο τρίτα των πωλήσεων αυτών να αφορούν πωλήσεις κερδοφόρων δραστηριοτήτων και εξυπηρετούμενων δανείων. Η επιλογή αυτή έγινε καταναγκαστικά επειδή απέτυχαν οι προσπάθειες των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων να πουλήσουν προβληματικά ή πάντως προβληματικότερα στοιχεία ενεργητικού κατά τον προηγούμενο μήνα, καθώς οι δυνητικοί αγοραστές τους, διάφορες εταιρείες private equity και hedge funds, ήταν διατεθειμένοι να αγοράσουν μόνον σε πολύ σκοτωμένες τιμές, τις οποίες οι τράπεζες δεν μπόρεσαν να δεχτούν γιατί θα τις οδηγούσαν σε αύξηση των ζημιών και άρα στην ανάγκη για άντληση ακόμη περισσότερων νέων κεφαλαίων.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών, η αγορά βραχυπρόθεσμα θα ανταμείψει τις τράπεζες γιατί έτσι θα ανταποκριθούν στους στόχους των εποπτικών αρχών. Όμως θα δημιουργηθεί ένα σοβαρό μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο πρόβλημα για το επιχειρηματικό μοντέλο των ευρωπαϊκών τραπεζών. Και τούτο διότι οι πωλήσεις αυτές θα πλήξουν την κερδοφορία των ευρωπαϊκών τραπεζών στα ταραγμένα χρόνια που έρχονται για την Ευρωζώνη καθώς θα τους έχει στερήσει την οικονομική ανάπτυξη που θα μπορούσε να προέλθει από το εξωτερικό. Σύμφωνα με τη Morgan Stanley, εκτιμάται ότι η συρρίκνωση των δραστηριοτήτων των ευρωπαϊκών τραπεζών θα περιορίσει την απόδοση των ιδίων κεφαλαίων τους κατά 1.5% κατά μέσο όρο, ενώ η ύφεση κατά άλλο ένα 2.5%.
Προς μετασχηματισμό του ευρωπαϊκού τραπεζικού μοντέλου
Δεν υπάρχει τίποτα το λανθασμένο στο να πουλάς τα χρυσαφικά, πάντα είναι θέμα τιμής, εκτιμούν πηγές της αγοράς, ωστόσο βαίνουμε προς έναν πλήρη μετασχηματισμό του ευρωπαϊκού τραπεζικού μοντέλου, σημειώνουν. Το επιχειρηματικό μοντέλο των ευρωπαϊκών τραπεζών ουσιαστικά θα πάψει να αποδίδει αν είναι υποχρεωμένες να δανείζουν μόνο σε μια οικονομία που οδεύει σε ύφεση και σε καταναλωτές που δεν θα θέλουν να δανειστούν. Κατά συνέπεια οι ευρωπαϊκές τράπεζες θα γίνουν λιγότερο κερδοφόρες αλλά και λιγότερο επικίνδυνες, καθώς θα χάσουν τον παγκόσμιο χαρακτήρα και το συστημικό τους μέγεθος και θα αρχίζουν να μοιάζουν ξανά με … κοινωφελείς υπηρεσίες
