Επαγγελματικός προσανατολισμός νέων

Η όλο και αυξανόμενη εργασιακή και κοινωνική αβεβαιότητα που επικρατεί στις μέρες μας επιβάλλει στους νέους τη συνεχή προσπάθεια να αφήνουν ανοιχτές για τον εαυτό τους όσο το δυνατό περισσότερες ευκαιρίες, με μεγάλο όμως ψυχολογικό κόστος, διότι όλη αυτή η κατάσταση εντείνει το άγχος τους. Έχει καταδειχθεί ότι οι νέοι στην εποχή μας αφιερώνουν πολύ περισσότερο χρόνο για να προσανατολισθούν επαγγελματικά και να βρουν την ταυτότητά τους σε σύγκριση με τα άτομα της ίδιας ηλικίας πριν σαράντα χρόνια. Άλλωστε στην εποχή μας περισσότερο από κάθε άλλη εποχή η αβεβαιότητα για το μέλλον και ο φόβος της ανεργίας είναι από τις σημαντικότερες πηγές άγχους ενός νέου ατόμου που επιδιώκει να προσανατολισθεί και να αποκατασταθεί επαγγελματικά. Αν ένας νέος δεν έχει αποφασίσει με τι ακριβώς θέλει να ασχοληθεί, ο φόβος για μια λάθος επιλογή είναι αρκετά μεγάλος καθώς η επιλογή καριέρας μπορεί να επηρεάσει την επιτυχία και την ευτυχία του στον επαγγελματικό αλλά και σε άλλους τομείς της ζωής. H λανθασμένη επιλογή επαγγέλματος καταλήγει συνήθως σε έναν φαύλο κύκλο επαγγελματικών αποτυχιών, οι οποίες συχνά καλλιεργούν το έδαφος για ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας που ορισμένοι μπορεί να μην καταφέρουν να ξεπεράσουν ποτέ.

Προκειμένου να βοηθηθούν οι νέοι σήμερα να μειώσουν το άγχος της επαγγελματικής τους αποκατάστασης κρίνεται απαραίτητη η συμβουλευτική σταδιοδρομίας και επαγγελματικού προσανατολισμού. Όταν ένας νέος επιλέξει να σπουδάσει ένα αντικείμενο, το οποίο ανταποκρίνεται τόσο στην προσωπικότητά του όσο και στις κλίσεις του και επιπλέον έχει θετικές προοπτικές εξέλιξης, τότε η επαγγελματική του αποκατάσταση θα είναι σίγουρα πιο εύκολη. Επομένως, βασική επιδίωξη του Επαγγελματικού Προσανατολισμού είναι να συμβάλλει στη μείωση του σχολικής αποτυχίας και στην άμβλυνση της σχολικής διαρροής, μέσω της διερεύνησης των εκπαιδευτικών οριζόντων των μαθητών και της υποβοήθησής τους να επιλέξουν σχολικές ή ακαδημαϊκές κατευθύνσεις που ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα, τις ικανότητες, και τις κλίσεις τους. ΟΕπαγγελματικός Προσανατολισμός είναι μια προσωπική εμπειρία ανακάλυψης των ιδιαίτερων στοιχείων που κρύβει μέσα του ο κάθε νέος και η κάθε νέα. Βοηθά τα νέα άτομα να γνωρίσουν τον εαυτό τους, να συνειδητοποιήσουν τις ικανότητες και τις αδυναμίες τους και να καταλήξουν στην οριστικοποίηση ενός συστήματος αξιών, στο ξεκαθάρισμα των απαιτήσεών τους από τη ζωή, στην αποσαφήνιση των ενδιαφερόντων και φιλοδοξιών τους, προϋποθέσεις απαραίτητες για μια ορθή επαγγελματική επιλογή. Απευθύνεται σε ανθρώπους 14 έως 22 ετών (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι και μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα δεν έχουν το δικαίωμα αλλαγής καριέρας), που προβληματίζονται για την εκπαιδευτική και μετέπειτα επαγγελματική τους πορεία. Αυτή την πορεία, που θα τους οδηγήσει στην ικανοποίηση και την επιτυχία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ρόλος των γονέων είναι εξαιρετικά σημαντικός στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές αποφάσεις των νέων. Ας μην ξεχνάμε ότι από το περιβάλλον της οικογένειας ο νέος διαλέγει τα επαγγελματικά του πρότυπα. Στο πλαίσιο της οικογένειας διαμορφώνει τα ενδιαφέροντα και τις αξίες. Η επιρροή της οικογένειας και του ευρύτερου κοινωνικού κύκλου γύρω από τις σπουδές και την επιλογή επαγγέλματος, είναι σημαντική, λαμβάνοντας υπόψη και τον ιδιαίτερα στενό σύνδεσμο ανάμεσα στα μέλη της ελληνικής οικογένειας.

Καθώς οι εξελίξεις της εποχής τρέχουν με γρήγορους ρυθμούς, το έργο της διαπαιδαγώγησης αλλά και της καθοδήγησης των νέων αναφορικά με το επάγγελμα που θα επιλέξουν γίνεται ολοένα και δυσκολότερο. Και σίγουρα οι γονείς από τη μια ανησυχούν αρκετά για το μέλλον των παιδιών τους από την άλλη νιώθουν ανίκανοι να αναλάβουν εξολοκλήρου την ευθύνη του επαγγελματικού προσανατολισμού των παιδιών τους. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα ολοένα και περισσότεροι γονείς απευθύνονται σε ειδικούς επιστήμονες για την συμβουλευτική σταδιοδρομίας και τον επαγγελματικό προσανατολισμό των παιδιών τους.

Ο ρόλος του συμβούλου επαγγελματικού προσανατολισμού είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικός διότι προσφέρει στον νέο τη γνώση και τη στήριξη, έτσι ώστε να εστιάσει σωστά στις προσπάθειές του και να πολλαπλασιάσει τις δυνατότητές του για επιτυχημένη εκπαιδευτική διαδρομή και επαγγελματική αποκατάσταση. Φυσικά η γνώση που ο σύμβουλος παρέχει στον νέο προέρχεται από τη χρήση αξιόπιστων και έγκυρων ψυχομετρικών εργαλείων (τα λεγόμενα τεστ επαγγελματικού προσανατολισμού). Τα εργαλεία αυτά είναι εξαιρετικά χρήσιμα καθώς διερευνούν την προσωπικότητα (τι του ταιριάζει να κάνει), τις κλίσεις, τις προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντα (τι του αρέσει να κάνει), τις ικανότητες και δεξιότητες (τι εργασίες μπορεί να εκτελέσει εύκολα και ποιοτικά), τις αξίες (τι θέλει να κερδίσει από την εργασία του), την αυτοεκτίμηση (την εικόνα που έχει για τον εαυτό του), την αίσθηση αυτεπάρκειας κάθε ατόμου προσδιορίζοντας ταυτόχρονα τα επαγγέλματα εκείνα που του ταιριάζουν. Επισημαίνουν ταυτόχρονα ποια από τα επαγγέλματα αυτά έχουν θετικές ή περιορισμένες προοπτικές απασχόλησης στην ελληνική αγορά εργασίας, για τα επόμενα 5-10 χρόνια. Επομένως, μπορεί εύστοχα ο νέος να επιλέξει τις σπουδές και τα επαγγέλματα που του ταιριάζουν, διασφαλίζοντας μια επιτυχημένη καριέρα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα ψυχομετρικά εργαλεία βάσει των οποίων πραγματοποιείται ο επαγγελματικός προσανατολισμός των νέων, δίνουν τη δυνατότητα τόσο στους ίδιους τους νέους να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους, όσο και στους γονείς τους να γνωρίσουν πραγματικά το παιδί τους με αποτέλεσμα να αποκτήσουν καλύτερη επικοινωνία μαζί του. Επιπλέον, οι γονείς μέσω των τεστ ενημερώνονται για εκπαιδευτικές κατευθύνσεις που δεν γνώριζαν την ύπαρξή τους και επίσης αρκετές φορές διαπιστώνουν λάθη που κάνουν σε σχέση με τις κατευθύνσεις που δίνουν στα παιδιά τους ως προς τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό. Εν κατακλείδι, ο επαγγελματικός προσανατολισμός των νέων δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να θεωρείται περιττή πολυτέλεια διότι τότε αφήνουμε το μέλλον των νέων στην τύχη παρεμποδίζοντας την επαγγελματική αποκατάστασή τους καθώς και την ευχαρίστηση από την εργασία τους.