Tης Μαρίζας Στ. Χατζησταματίου Ψυχολόγου, M.Sc, PhD, Διδάκτορος Παν/μίου Θεσσαλίας, www.my-psychology.gr
Ολοι οι άνθρωποι χρειαζόμαστε ενθάρρυνση, παρηγοριά, γαλήνεμα σε πολλές στιγμές της ζωής μας. Χρειαζόμαστε επίσης ηρεμία έπειτα από μια κοπιαστική και δύσκολη καθημερινότητα. Οι ανάγκες είναι κοινές για όλους μας γι΄ αυτό οι περισσότεροι άνθρωποι προστρέχουν στη λύτρωση της προσευχής, στην επικοινωνία δηλαδή με τον Θεό.
Με την προσευχή είμαστε όλοι εξοικειωμένοι, μιας και την έχουμε κάνει αρκετές στιγμές στη ζωή μας που βιώσαμε δυσκολίες και προβλήματα.
Σε αυτές τις καταστάσεις ουσιαστικά καταφύγαμε στην προσευχή παραδεχόμενοι τη δική μας αδυναμία να αντεπεξέλθουμε και την ανεπάρκεια όλων των ανθρώπινων μέσων. Τότε είναι που απευθυνόμαστε σε υπέργειες δυνάμεις, στο Θεό, έτσι ώστε να μας δώσει δύναμη και να σταθούμε στα πόδια μας για να αντιμετωπίσουμε το όποιο πρόβλημά μας.
Ωστόσο, μόνο κάποιος που προσεύχεται με πίστη, ολόψυχα και ειλικρινά, είτε συστηματικά είτε στην έσχατη απόγνωση, μπορεί να νιώσει το βάθος, να βιώσει το μεγαλείο που έχει αυτή η πνευματική εμπειρία. Αυτή είναι η προσευχή με νόημα, η ουσιαστική προσευχή. Υπάρχει όμως και η επιφανειακή προσευχή. Συνήθως προσευχόμαστε στο Θεό να μας προστατεύει, να πετύχουμε στις εξετάσεις, να αγοράσουμε σπίτι ή αυτοκίνητο, να βρούμε δουλειά, κτλ. Οχι πως κι αυτά δεν έχουν σημασία, αλλά τελικά πιο σημαντικό είναι να ζητάμε τη φώτιση να κάνουμε τις σωστές επιλογές, να διαμορφώνουμε έναν ακέραιο χαρακτήρα, να μη χάνουμε την ουσία των πραγμάτων ό,τι κι αν συμβαίνει γύρω μας.
Ερευνες που διεξήχθησαν τον τελευταίο καιρό σε διάφορες χώρες του κόσμουεπεσήμαναν τη δύναμη της προσευχής στη μείωση των συμπτωμάτων που προκαλούν διάφορα ψυχολογικά προβλήματα. Για παράδειγμα, σύμφωνα με μια έρευνα στις ΗΠΑ αποδείχτηκε, ότι όσο πιο συχνά προσφεύγει στη βοήθεια της προσευχής ένας άνθρωπος με σχιζοφρένεια, τόσο πιο εύκολα αντεπεξέρχεται στα συμπτώματα της αρρώστιας.
Με άλλα λόγια οι συγκεκριμένες έρευνες έδειξαν ότι με τη βοήθεια της προσευχής καταστέλλονται τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας. Στη Δημοκρατία της Κορέας σε ένα ερευνητικό κέντρο διεξήχθη μια σειρά πειραμάτων με γυναίκες, ο οποίες για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν μπορούσαν να τεκνοποιήσουν.
Στη διάρκεια τεχνητής γονιμοποίησης σε εργαστήριο οι ερευνητές έβαζαν σε λειτουργία το μαγνητόφωνο για να ακούν οι γυναίκες μια ηχογραφημένη προσευχή. Τα αποτελέσματα των πειραμάτων έδειξαν ότι στο 80% των περιπτώσεων η τεχνητή γονιμοποίηση επετεύχθη.
Στη Γερμανία στο πανεπιστήμιο της πόλης Ααχεν εξακριβώθηκε ότι μετά από τις εγχειρήσειςκαρδίας σε 150 άτομα οι επιπλοκές ήταν κατά 20% – 30% λιγότερες, αν κάποιοι προσεύχονταν για τους ασθενείς αυτούς. Ερευνητές του Πανεπιστημίου Χάλαμ του Σέφιλντ στην Αγγλία διαπίστωσαν ότι η προσευχή βελτιώνει τη διανοητική ικανότητα, αλλά επίσης βοηθά και στην αντιμετώπιση του στρες, της αγωνίας και της θλίψης.
Επομένως, ερευνητικά ευρήματα επιβεβαιώνουν τη σύνδεση της πίστης στο Θεό και της προσευχής με την υγεία των ανθρώπων, σωματική και ψυχική. Και εμείς οι ίδιοι όμως μπορούμε κάποιες φορές να επιβεβαιώσουμε ότι η πίστη μας και η προσευχή μας στο Θεό, μπορεί να παράσχει ένα τεράστιο ψυχολογικό στήριγμα.
Οπως περιγράφει χαρακτηριστικά και ο Irvin Yalom, επίτιμος καθηγητής Ψυχιατρικής και συγγραφέας, στο δοκίμιό του με τίτλο «Θρησκεία και Ψυχιατρική», η θρησκεία μπορεί να συγκριθεί με την ψυχοθεραπεία: «Μοιράζονται μία κοινή αποστολή: διακονούν την απόγνωση, που είναι εγγενής στην ανθρώπινη μοίρα.
Μερικές φορές, μάλιστα, έχουν και κοινές μεθόδους, την προσωπική δυαδική σχέση, τη διαδικασία της εξομολόγησης, της εσωτερικής εξερεύνησης, της συγχώρεσης του άλλου και του εαυτού». Από την άλλη πλευρά, οι βαθιά και ουσιαστικά θρησκευόμενοι άνθρωποι απολαμβάνουν ένα ακόμη «κέρδος»: η ενασχόλησή τους με τη θρησκεία τους βοηθά, εκτός από το να ανακουφίζονται και να βρίσκουν ένα νόημα στην ύπαρξη και τη ζωή τους, να νιώθουν ότι ανήκουν σε ένα κοινωνικό σύνολο.
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, οι διάφορες μορφές πνευματικότητας, είτε πρόκειται για την προσευχή είτε για το διαλογισμό, φαίνεται ότι βοηθούν ψυχολογικά τον άνθρωπο, τον παρακινούν να ηρεμήσει, να δεχτεί ότι δεν μπορεί να ελέγχει τα πάντα.
Φυσικά, η προσευχή δεν είναι η μόνη λύση στα προβλήματά μας ούτε πρέπει να καταθέτουμε τα όπλα και να «αφηνόμαστε» στη θεία βούληση. Η προσευχή θα μας δώσει τη δύναμη να προχωρήσουμε, από εκεί κι έπειτα θα πρέπει εμείς να παλέψουμε για να λύσουμε τα θέματα που μας απασχολούν.
