ΥΓΕΙΑ

Ψυχολογία στην τρίτη ηλικία…

ψυχολογία-στην-τρίτη-ηλικία-441644

Tης Μαρίζας Στ. Χατζησταματίου, Ψυχολόγου, MSc, Υποψήφιας Διδάκτορος Παν/μίου Θεσσαλίας

www.mypsychology.gr

Φυσιολογικά όταν οι άνθρωποι μεγαλώνουν, παρατηρούν βαθμιαία πτώση της λειτουργικότητας των συστημάτων του οργανισμού τους. Παρατηρούνται προοδευτικές φθορές στο ανθρώπινο σώμα αλλά και στις ψυχο-διανοητικές ικανότητες του ατόμου, ενώ παράλληλα μειώνεται η ικανότητα που έχει να επισκευάζει τις φθορές αυτές. Το φαινόμενο της γήρανσης πραγματοποιείται αργά και σταδιακά και ο γηράσκων τις περισσότερες φορές το συνηθίζει και δεν το συνειδητοποιεί. Τα κυριότερα συναισθηματικά προβλήματα των ηλικιωμένωνείναι η μοναξιά (όταν δεν έχουν συγγενείς ή αγαπημένα πρόσωπα), η στενοχώρια λόγω του πένθους από την απώλεια αγαπημένων προσώπων και η κατάθλιψη. Βέβαια η εκδήλωση αυτών των συναισθημάτων εξαρτάται από τις συνθήκες ζωής του ηλικιωμένου ατόμου. Οι ηλικιωμένοι που ζουν με τα παιδιά τους δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα μοναξιάς, δεδομένου ότι περιβάλλονται από αγαπημένους ανθρώπους και αισθάνονται όμορφα. Υποφέρουν ωστόσο από μοναξιά, όταν ναι μεν ζουν με τα παιδιά τους αλλά νιώθουν παραγκωνισμένοι, η γνώμη τους δε μετρά και δεν ερωτώνται ή δεν συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων για σοβαρά ζητήματα του σπιτιού. Συχνά, παραπονιούνται ότι τα άλλα μέλη του σπιτιού είναι πολύ απασχολημένα και δεν τους αφιερώνουν χρόνο. Η αίσθηση της πίκρας και της κοινωνικής απομόνωσης μπορεί να είναι έντονη. Οι ηλικιωμένοι που δε ζουν με τα παιδιά τους επίσης στεναχωριούνται λόγω της τάσης των παιδιών τους να απομονώνονται και να διασπώνται από τους διάφορους οικογενειακούς πυρήνες (κατά κύριο λόγο εξαιτίας των επαγγελματικών υποχρεώσεων και των ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων και της έλλειψης ελεύθερου χρόνου). Έντονα συναισθήματα μοναξιάς και θλίψης βιώνουν τα ηλικιωμένα άτομα που για προσωπικούς λόγους επέλεξαν να είναι μόνοι τους για μια ζωή, δεν έκαναν ποτέ οικογένεια και τώρα που κάνουν μια αξιολόγηση της ζωής τους δεν είναι ικανοποιημένοι με τις επιλογές τους και αυτό τους θλίβει και τους απογοητεύει.

Από τη στιγμή που η κοινωνική επαφή και η επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική υγεία των ατόμων τρίτης ηλικίας, καλό είναι οι ηλικιωμένοι να επιδιώκουν την κοινωνικοποίησή τους μέσω της συχνότερης και ουσιαστικότερης επικοινωνίας με τον περίγυρό τους (οικογένεια, φίλους κτλ.). Αυτό φυσικά προϋποθέτει και την καλή διάθεση των νέων και την προσπάθεια από την πλευρά τους να κατανοήσουν ακόμη και να δικαιολογήσουν κάποιες φορές τους ηλικιωμένους ανθρώπους που υπάρχουν στη ζωή τους. Κάποιες φορές ωστόσο, τα παιδιά των ηλικιωμένων γονιών δεν έχουν τον χρόνο, ή τη διάθεση εξαιτίας των δικών τους προβλημάτων και υποχρεώσεων (π.χ. παιδιά και οι υποχρεώσεις τους, προβλήματα στην εργασία, δύσκολο ωράριο εργασίας και πολλά άλλα, συζυγικά προβλήματα) να επισκέπτονται τακτικά τους γονείς τους, ούτε να τους στηρίζουν όπως θα ήθελαν. Η απομόνωση και ο παραγκωνισμός των ηλικιωμένων ατόμων δημιουργούν καταστάσεις μη – κατανόησης και χάσματος μεταξύ νέων και ηλικιωμένων. Η απόσταση αυτή μεταξύ τους θλίβει περισσότερο τους δεύτερους, καθώς είναι πιο ευαίσθητοι συναισθηματικά, έχοντας έτσι επίπτωση στην ψυχική τους υγεία. Δεν είναι λίγοι οι ηλικιωμένοι που τελικά προτιμούν να νοσηλεύονται σε κάποιο οίκο ευγηρίας ή σε κάποια κλινική, έτσι ώστε να έρχονται σε επαφή καθημερινά τόσο με συνομήλικα όσο και με νεότερα άτομα. Κατά αυτόν τον τρόπο ικανοποιείται η ανάγκη τους για επικοινωνία και συντροφικότητα και επίσης αισθάνονται ασφάλεια λόγω της συνεχούς ιατρικής και νοσηλευτικής περίθαλψης.

Ακολουθούν κάποιες συμβουλές για τη βελτίωση της διάθεσης των ηλικιωμένων ατόμων:

  • Προκειμένου να αποφευχθεί η ανία και τα συναισθήματα θλίψης των ηλικιωμένων όταν δεν έχουν ασχολίες, προτείνεται να απασχολούνται καθημερινά με κάτι που αποτελεί διανοητική πρόκληση και απαιτεί τη συμμετοχή του μυαλού με προσοχή και προσπάθεια, όχι επειδή είναι κάτι δύσκολο, αλλά επειδή είναι διαφορετικό από αυτό με το οποίο κανείς ασχολείται καθημερινά (π.χ., σταυρόλεξα, εκμάθηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί ένα ψηφιακό ή κινητό τηλέφωνο, μια ηλεκτρική συσκευή νέας τεχνολογίας, η αυτόματη ανάληψη χρημάτων με κάρτα). Τα παιδιά τους ή τα εγγόνια μπορούν να βοηθήσουν τους ηλικιωμένους συγγενείς τους εκπαιδεύοντάς τους σε κάποιες τέτοιου είδους δεξιότητες.
  • Η άσκηση, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα, είναι κάτι που μπορεί να βοηθήσει τους ηλικιωμένους -χωρίς προβλήματα υγείας- να αναζωογονηθούν και να αποκτήσουν ποιότητα στη ζωή τους. Έτσι, η οργανωμένη άσκηση σε ένα γυμναστήριο ή το απλό περπάτημα έχει θετικά αποτελέσματα τόσο στη σωματική όσο και στην ψυχική τους υγεία.

Η ενασχόληση με δραστηριότητες που ευχαριστούν τα ηλικιωμένα άτομα είναι ευεργετικές για την ψυχική τους κατάσταση. Οι ηλικιωμένοι μπορούν να επιλέξουν τη συμμετοχή σε εκδηλώσεις και άλλες δράσεις της Κοινότητας/πόλης τους (π.χ. εορτασμός εθνικών επετείων, καλλιτεχνικά δρώμενα, αθλητικές διοργανώσεις), τον εκκλησιασμό, τον προγραμματισμό εξόδων σε αναψυκτήρια, σε καφετέριες της περιοχής τους αλλά και εκτός αυτής, καθώς και προγραμματισμό περιπάτων, διοργάνωση εκδρομών και διακοπών κατά τις ημέρες του καλοκαιριού ή των εορτών.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου