Μαρίζα Στ. Χατζησταματίου: Αγχος επαγγελματικής αποκατάστασης… πιο έντονο από ποτέ

μαρίζα-στ-χατζησταματίου-αγχος-επαγγ-438733

Στις μέρες μας μια από τις σημαντικότερες πηγές άγχους ενός νέου ατόμου που επιδιώκει να αποκατασταθεί επαγγελματικά αποτελεί η αβεβαιότητα για το μέλλον και ο φόβος της ανεργίας. Αν ένας νέος δεν έχει αποφασίσει με τι ακριβώς θέλει να ασχοληθεί, ο φόβος για μια λάθος επιλογή είναι αρκετά μεγάλος καθώς η επιλογή καριέρας μπορεί να επηρεάσει την επιτυχία του στον επαγγελματικό αλλά και σε άλλους τομείς της ζωής. H λανθασμένη επιλογή επαγγέλματος καταλήγει συνήθως σε έναν φαύλο κύκλο επαγγελματικών αποτυχιών, οι οποίες συχνά καλλιεργούν το έδαφος για ένα σύμπλεγμα κατωτερότητας που ορισμένοι μπορεί να μην καταφέρουν να ξεπεράσουν ποτέ. Το άγχος και η αβεβαιότητα της επαγγελματικής αποκατάστασης αναβάλλεται για μια αρκετά μεγάλη μεταβατική χρονική περίοδο, την περίοδο των σπουδών. Σε αυτό το διάστημα οι ανασφαλείς δεκαοκτάχρονοι οπλίζονται με νέες κοινωνικές ικανότητες και δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους σταδιακά, ώστε στα είκοσι δύο – είκοσι τρία τους χρόνια να είναι σχετικά πιο έτοιμοι από ότι εάν έβγαιναν στο χώρο εργασίας αμέσως μετά το λύκειο. Τότε έρχονται αντιμέτωποι με τη σκληρή πραγματικότητα που κάποιες φορές αναγκάζει τους νέους να ασχοληθούν με ένα επάγγελμα άσχετο με το αντικείμενο σπουδών τους λόγω κορεσμού του. Τα νέα παιδιά σύμφωνα με έρευνα (ηλικίας 15-29 ετών) που έγινε για λογαριασμό της Γενικής Γραμματείας Nέας Γενιάς από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, είναι πολύ φοβισμένα και διακατέχονται από φοβερό άγχος για το μέλλον τους. Άλλες έρευνες έδειξαν ότι μεταβλητές όπως οι γνωστικές ικανότητες και οι προδιαθέσεις της προσωπικότητας, τα κίνητρα και οι στάσεις, καθώς και κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες είναι πιο σημαντικοί παράγοντες για την πρόβλεψη της μελλοντικής ακαδημαϊκής επίδοσης και επαγγελματικής επιτυχίας κάποιου. Τα ευρήματα αυτά φαίνεται να επιβεβαιώνουν και να ενισχύουν τις γνωστές σε όλους μας περιπτώσεις μεμονωμένων ατόμων, τα οποία αφού αποτυγχάνουν να εισαχθούν στο Ελληνικό πανεπιστήμιο, συχνά λόγω χαμηλού απολυτήριου ή άγχους κατά τις εισαγωγικές εξετάσεις, «εξάγονται» σε σχολές του εξωτερικού, ή εγγράφονται σε Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών και σε Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης και στη συνέχεια διαγράφουν μια διαπρεπή ακαδημαϊκή ή επαγγελματική καριέρα. Βέβαια, το ερώτημα που παραμένει είναι γιατί να υποβάλλονται οι μαθητές σε τέτοιες δοκιμασίες; Προς τι ο χρόνος, τα έξοδα και το άγχος της προετοιμασίας τη στιγμή που δεν είναι βέβαιο ότι τα παιδιά αυτά θα απορροφηθούν σε δουλειές ανάλογες των σπουδών τους;

Η ανεργία συνοδευόμενη από το άγχος της επαγγελματικής αποκατάστασης που αποτελεί φαινόμενο των ημερών μας θεωρείται γενικά ανεπιθύμητο γεγονός και συμβάλλει στην ψυχολογική δυσλειτουργία, μειώνοντας τον αυτοσεβασμό και επιδεινώνοντας τις διαπροσωπικές σχέσεις στην οικογένεια. Σύμφωνα με τις υπάρχουσες μελέτες για τις εμπειρίες των ανέργων και των οικογενειών τους η ανεργία συνεπάγεται αλλαγές στον τρόπο ζωής λόγω της απώλειας εισοδήματος, και επιπλέον επιτείνει την αποξένωση και την ψυχολογική δυσθυμία λόγω της παραίτησης από δαπανηρές μορφές ψυχαγωγίας. Ως απόρροια της ανεργίας επιτείνονται επίσης τα αισθήματα μοναξιάς και απομόνωσης και αλλάζουν οι κοινωνικές συναναστροφές. Τα άτομα που παραμένουν άνεργα για μεγάλο χρονικό διάστημα απομακρύνονται από τις κοινωνικές συναναστροφές τους και διακατέχονται από έντονα συναισθήματα πικρίας και θυμού γενικά με το κοινωνικό σύστημα που τους στερεί τη δυνατότητα να διαδραματίσουν παραγωγικό ρόλο. Η ανεργία και η αβεβαιότητα για την επαγγελματική αποκατάσταση προκαλεί ισχυρή αίσθηση αγωνίας, άγχος, απώλεια αυτοπεποίθησης και μνήμης, ανικανότητα συγκέντρωσης, υπνηλία, μερική σεξουαλική ανικανότητα, απογοήτευση και απαισιοδοξία, υψηλή ερεθιστικότητα και διαταραχές στο επίπεδο των διαπροσωπικών σχέσεων. Τα παραπάνω αυξάνουν τις πιθανότητες ενδοοικογενειακών εντάσεων, κακοποίησης και διαζυγίων. Επιπλέον τα υψηλά ποσοστά ανεργίας διαχέουν το φόβο, την έλλειψη εμπιστοσύνης και την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των εργαζομένων.

Η ελληνική κοινωνία επομένως διακατέχεται από μια διάχυτη ανασφάλεια και άγχος για το σήμερα και το μέλλον των νέων ανθρώπων. H ανεργία, η αβεβαιότητα και το άγχος της επαγγελματικής αποκατάστασης, οι μικρές οικονομικές απολαβές ακόμη και για τους «τυχερούς» που έχουν βρει κάποιας μορφής επαγγελματική απασχόληση, ο περιορισμός των ευκαιριών εργασίας που θα επέτρεπε την ανεξαρτητοποίηση των νέων ανθρώπων αποτελούν προφανέστατα αιτίες της «συντηρητικοποίησης» της νεολαίας, που πρέπει να μας προβληματίζει… Η επιλογή επαγγέλματος είναι κρίσιμη και συνοδεύει το νέο σε όλη του τη ζωή. Μια βεβιασμένη απόφαση για το επάγγελμα που θα ακολουθήσει κανείς μπορεί να οδηγήσει στην δυστυχία και τη μιζέρια καθώς καλείται να ασχολείται καθημερινά με κάτι που δεν τον ευχαριστεί και δεν τον γεμίζει ως άνθρωπο. Για αυτόν ακριβώς το λόγο απαιτείται ώριμη σκέψη και συνυπολογισμός πολλών παραμέτρων προκειμένου να καταλήξει ο νέος στο επάγγελμα που θα ακολουθήσει.

Απευθυνόμενη στους νέους που είτε προσπαθούν να επιλέξουν τι να σπουδάσουν είτε αναζητούν εργασία, θα ήθελα να τους υπενθυμίσω τα εξής λόγια: «Είσαι πάντα ελεύθερος να αλλάξεις γνώμη και να διαλέξεις άλλο μέλλον και άλλο παρελθόν» (Ρ. Μπαχ).

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου