Τέσσερα μέλη της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (ΕΑΚ) -η ενδυματολόγος Μάρλι Αλειφέρη και οι σκηνοθέτριες Ρηνιώ Δραγασάκη, Σοφία Εξάρχου και Κωνσταντίνα Κοτζαμάνη- ζήτησαν να διαγραφεί από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου ο κριτικός κινηματογράφου Δημήτρης Δανίκας, και η Επιτροπή Δεοντολογίας έκανε δεκτό το αίτημά τους.
Αφορμή στάθηκε το άρθρο του Δημήτρη Δανίκα στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας «Πρώτο Θέμα» με τίτλο «Ο αρβυλόμαγκας και το αλαλούμ».
Tο σκεπτικό και η απόφαση της Επιτροπής Δεοντολογίας
«Οι εκπρόσωποι της Επιτροπής Δεοντολογίας της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, μετά από καταγγελία που δεχθήκαμε από 4 μέλη της, με αίτημα να διαγραφεί από την ΕΑΚ ο κριτικός Δανίκας Δημήτρης με αφορμή το άρθρο του “Ο αρβυλόμαγκας και το αλαλούμ” (Πρώτο Θέμα, 24/12/2021), ακούσαμε εκτενώς και τις δύο πλευρές και συγκεντρωθήκαμε σε πολύωρες συνεδριάσεις για να αποφασίσουμε με ευθύνη, σοβαρότητα αλλά και θάρρος.
Σχετικά με την απόφασή μας, όλοι μας θεωρούμε εξαιρετικά επικίνδυνο ένα προηγούμενο που πλήττει, ή έστω αφήνει διάτρητη σε μελλοντικές ερμηνείες, την ελευθερία του λόγου – ειδικά στις τέχνες και στην κριτική τους. Ο κινηματογράφος είναι πολιτισμός και μόνο πολιτισμός είναι η απάντηση – σε οποιαδήποτε ερώτηση.
Η ελευθερία του λόγου όμως, όπως και οποιαδήποτε άλλη ελευθερία στα δημοκρατικά πολιτεύματα, έχει και ευθύνες και συνέπειες και όρια. Αν ο λόγος κρίνεται συκοφαντικός, προσβλητικός, επικίνδυνος, αν ακολουθεί τη ρητορική του μίσους, τότε αυτό πλήττει την αξιοπρέπεια, το κύρος, την κοινή ασφάλεια και τότε τα όρια είναι απαραίτητα.
Ο κύριος Δανίκας δεν έγραψε την κριτική μιας ταινίας. Αλλά ένα κείμενο άποψης, ένα στην ουσία πολιτικό κείμενο, για ένα σοβαρότατο κοινωνικό θέμα που μόνο τελευταία τολμήσαμε ως κοινωνίες να επαναδιαπραγματευτούμε και να επαναπροσδιορίσουμε. Σε μια εποχή όπου έχει ανοίξει επιτέλους ένας σοβαρός διάλογος για τη σεξουαλική παρενόχληση/κακοποίηση, την κουλτούρα του βιασμού, τις γυναικοκτονίες, όπου οι δημόσιες φωνές προσπαθούν να πάνε μπροστά έναν κόσμο που, άμεσα ή έμμεσα, έχει την τάση να κατηγορεί το θύμα, ένα μέλος της ΕΑΚ γράφει ένα άρθρο για το revenge porn, που εμμένει να θεωρεί τη γυναίκα (τουλάχιστον) συνένοχη στο έγκλημα.
Θεωρούμε ότι ένα τέτοιο κείμενο από έναν τόσο επιδραστικό αρθρογράφο σ’ ένα τόσο λαοφιλές έντυπο επηρεάζει καταλυτικά την κοινή γνώμη, ενισχύοντας τα ταμπού και τα διαστρεβλωμένα πρότυπα που θέλουν την γυναίκα να μην έχει δικαίωμα στη σεξουαλικότητά της και την ελεύθερη αυτοδιάθεσή της. Κατά τον κύριο Δανίκα μια γυναίκα “πρέπει να προσέχει”, γιατί αλλιώς “καλώς πληρώνει το τίμημα”.
Οφείλουμε επίσης να λάβουμε υπόψη μας ότι δεν είναι η πρώτη φορά που ο κύριος Δανίκας έχει γράψει με παρόμοιο τόνο, ύφος και λόγο για τις γυναίκες (“Οι άλλες άγνωστες αμαρτίες του Χάρβεϊ Γουάινσταϊν: Ο βίος και η πολιτεία του”, Πρώτο Θέμα, 16/10/2017).
Η Επιτροπή Δεοντολογίας της ΕΑΚ δεν είναι δικαστήριο. Έχει μια συμβολική ισχύ και δράση. Θεωρούμε ότι ο κύριος Δανίκας δεν πλήττεται – δεν χάνει την εργασία του ή την πρόσβαση να συνεχίσει να γράφει τις απόψεις του ελεύθερα.
Εμείς όμως πιστεύουμε ότι τέτοιου είδους κείμενα κάνουν κάτι χειρότερο από το “να πλήττουν το κύρος της Ακαδημίας” (όπως προβλέπει το καταστατικό ως κριτήριο διαγραφής στο Άρθρο 16 παράγραφος 2β). Τέτοιου είδους κείμενα εκπροσωπούν παλιές, λοξές και επικίνδυνες αντιλήψεις που δεν έχουν καμία θέση σ’ έναν θεσμό πολιτισμού.
Οι κινηματογραφιστές στεκόμαστε στο πλευρό των γυναικών και επιλέγουμε τον δρόμο της ισότητας, του σεβασμού και της ανοιχτής σκέψης που θέλουμε να ελπίζουμε ότι θα οδηγήσει σ’ έναν πιο δίκαιο κόσμο.
Για όλα τα παραπάνω, ως επιτροπή δεοντολογίας αποφασίζουμε να κάνουμε δεκτό το αίτημα της διαγραφής του κυρίου Δανίκα από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου.
Η Επιτροπή Δεοντολογίας
Αποστολίδη Ρέα, παραγωγός
Βαρυμποπιώτης Κώστας, μιξέρ ήχου
Καραμάνης Χρήστος, διευθυντής φωτογραφίας
Κατσούφης Βασίλης, παραγωγός
Λυκούργου Πόλυ, κριτικός κινηματογράφου
Μακρίδης Μπάμπης, σκηνοθέτης
Παπαδημητρίου Λυδία, θεωρητικός κινηματογράφου
Σουγανίδου Ειρήνη, διανομέας
Χατζάκου Μαρία, σκηνοθέτις – παραγωγός»
Το επίμαχο άρθρο του Δημήτρη Δανίκα
Ο αρβυλόμαγκας και το αλαλούμ
Ε καλά τώρα! Μόνο ο γνωστός αρβυλόμαγκας ο κακός. Μόνο αυτός η ροχάλα και ο πολτός. Μ’ αυτό το πλευρό να κοιμόμαστε. Μ’ αυτές τις ανοησίες να πορευόμαστε. Και μ αυτές τις αποενοχοποιητικές αντιλήψεις να βολευόμαστε
Επειδή το εν λόγω βίντεο το χειρίζεται μία εκ των δύο θηλυκών. Ισως η «σταθερή» του. Ποιος ξέρεις. Εμένα καθόλου με νοιάζει. Δύο τα κρατούμενα
Και επειδή σ αυτά τα στιγμιότυπα η μεν «σταθερή» οδηγούσε και καθοδηγούσε την άλλη την «προσωρινή» με προσταγές, σαν αφέντρα, του τύπου «άνοιξε το μ@@@ι σου», και «άνοιξε τον κ@@ο σου», η δε άλλη υπάκουη και φρόνιμη έπραττε γονυπετής στα τέσσερα. Τρία τα κρατούμενα
Επειδή λοιπόν συμβαίνουν όλα αυτά, εντελώς οπτικά και αποκαλυπτικά, έχω να πω για τελευταία φορά μερικά λογάκια. Σε όλους εκείνους που από τη μια-και καλά κάνουν, αρκεί και οι ίδιοι στη ζωή τους να μη το αντιγράφουν-σχολιάζουν και λούζουν με τα χείριστα τον αρβυλόμαγκα, και από την άλλη άκρα του τάφου σιωπή Για αυτές τις πρόθυμες κυρίες
Ένα λοιπόν. Αν επρόκειτο για βίντεο προς προσωπική και ιδιωτική ευχαρίστηση εμένα δεν μου πέφτει ο λόγος. Αφού έτσι τη βρίσκουν καλά κάνουν
Δύο λοιπόν. Αν ο αρβυλόμαγκας ήταν άγνωστος και «ανώνυμος» αμφιβάλλω πόσες και ποιες θα τον ακολουθούσαν. Όχι στο κρεβάτι και στα τέσσερα, αλλά μέχρι τη γωνία για ένα «γεια πως απ εδώ;»
Τρία λοιπόν. Αν ο αρβυλόμαγκας εκλαμβάνεται ως γόης και παιδαράς, τότε εγώ είμαι φτυστός Αλαίν Ντελόν του 1960. Αντε μέχρι και το 1970
Τέσσερα λοιπόν. Επομένως το δέλεαρ και ο πειρασμός ήταν η «επωνυμία», η δημοσιότητα, η δημοφιλία τωn αρβύλων και ίσως το κάποιο χρήμα. Λέω τώρα εγώ
Πέντε λοιπόν. Με απλά λόγια τα κορίτσια με τη θέλησή τους κατέφθασαν. Με τη θέλησή τους έκατσαν και περίμεναν στα τέσσερα και με τη θέλησή τους αυτές τις τόσο «υπέροχες» στιγμές μαγνητοσκόπησαν και απόλαυσαν. Ετσι δεν είναι; Να μην τρελαθώ
Εξι λοιπόν. Αφού λοιπόν λόγω τηλεοπτικής δημοφιλίας κατέληξαν στο κρεβάτι του. Αφού λοιπόν λόγω «επωνυμίας» έκατσαν στα τέσσερα. Και αφού λόγω αρβυλο-εκπομπών, που όζουν πετσίλα και πορδίλα, συμφώνησαν να απαθανατιστούν, οπτικώς και μπρος και πίσω και πλαγίως και μπρούμυτα και παρτουζοειδώς, ε τότε με το σπαθί τους κέρδισαν πρώτο ρόλο σ’ αυτή τη χυδαιότητα που μπροστά στο τελευταίο επαγγελματικό πορνογράφημα του Δημήτρη Σειρηνάκη μοιάζει κάτι χειρότερο από σκουπίδι
Θα πείτε-και σωστά-τα κορίτσια δεν ήξεραν. Ότι εν αγνοία τους ο αρβυλόμαγκας το «ανέβασε» προς κοινή θέα και προς εκδίκηση. Ωραία λοιπόν. Όμως όταν «πηγαίνεις» με τέτοιους αρβυλόμαγκες. Όταν κι εσύ κορίτσι μου συμφωνείς και πρωταγωνιστείς σε τέτοιες σκηνές. Και όταν από το νιονιό σου δεν περνάει καν ως σκέψη, ως κάποια υποψία, ότι μπορεί να διασυρθείς και να διαπομπευθείς, τότε δύο τινά συμβαίνουν:
Είτε το κάνεις γιατί κάτι στο τέλος θέλεις να κερδίσεις και ίσως να διαπραγματευθείς. Είτε είσαι ο πλήρης ζωντανός ορισμός του λεγόμενου IQ ραδικιού
Διάλεξε. Στην πρώτη περίπτωση είσαι συνένοχη, στη δεύτερη χρειάζεσαι επειγόντως να μάθεις το Α-Βου-Γου-Δου γιατί αν όχι είσαι σκέτο αλαλούμ!
