Είναι κοινό μυστικό για όλους, εμπόρους, επαγγελματίες και καταναλωτές: Το ιστορικό ελασσονίτικο «Παζάρι» «φθίνει» ολοένα και πιο πολύ, χρόνο με τον χρόνο. Ειδικά εφέτος και τα τελευταία τρία χρόνια (κατά κοινή διαπίστωση).
Σε σύντομη κουβέντα που είχε η «Ε» με εμπόρους – επαγγελματίες, που έχουν κάθε χρόνο μια δική τους θέση στο Παζάρι της Ελασσόνας και ξέρουν από μέσα την κίνηση του Παζαριού, δεν έκρυβαν την απογοήτευσή τους για τη μεγάλη πτώση του «τζίρου» τους (…που σε κάποια είδη έφτασε έως και το 50 με 60%), αλλά και τον έντονο προβληματισμό τους για το τι θα συμβεί στα επόμενα «παζάρια», όπου πρόκειται να περιοδεύσουν, με ό,τι άσχημο συνεπάγεται αυτό για την ίδια τους την τσέπη, και πολύ περισσότερο για το ίδιο το μέλλον της δουλειάς τους.
Χαρακτηριστικό είναι αυτό που ανέφεραν με νόημα: «Τα βραδινά είχε καλή κίνηση και ο κόσμος αγόραζε πράγματα, αν και αρκετοί ήταν αυτοί που ζητούσαν… παζάρι στις τιμές του Παζαριού! Κίνηση είχε και το πρωί της Δευτέρας (…δεύτερη μέρα λειτουργίας της εμποροπανήγυρης), ημέρα που πληρώθηκαν οι συνταξιούχοι και κατηφόρισαν στο Παζάρι για να αγοράσουν κάτι, δίνοντας έτσι μια σχετική κίνηση…».
Δεν χωρά αμφιβολία πως παλαιότερα το Παζάρι της Ελασσόνας είχε σημαντική αίγλη. Το συγκεκριμένο γεγονός, οι ιστορικές πηγές το έχουν καταγράψει να υπάρχει στην Ελασσόνα από το 16ο αιώνα.
Ιστορικό και κοινωνικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα όσα «κατέθεσε» ο γνωστός Ελασσονίτης ιστορικός – δημοσιογράφος – λογοτέχνης κ. Αλέξανδρος Κελέσης, μια ζωντανή πηγή της τοπικής ιστορίας, λέγοντας ότι δεν έχει προσδιοριστεί πότε ακριβώς καθιερώθηκε το Ελασσονίτικο Παζάρι, αλλά από τις γραπτές μαρτυρίες, τόσο από τα λιτά έγγραφα της βιβλιοθήκης της Μονής Ολυμπιώτισσας, και ιδιαίτερα από τις περιγραφές του Τούρκου περιηγητή – συγγραφέα Ελβ. Τζελεμπή, το Παζάρι γίνονταν από τον 16ο αιώνα!
«Σ” αυτόν τον τόπο, μια φορά το χρόνο, γίνεται μεγάλο παζάρι, το οποίο ονομάζεται πανηγύρι. Εδώ, κατά το μήνα Ιούλιο, όταν τα προϊόντα είναι άφθονα, 200.000 – 300.000 άνθρωποι προσέρχονται από διάφορα μέρη του κόσμου, όπως Έλληνες, Άραβες, Πέρσες, Λαρισινοί, Μολδαβοί. Οι πλουσιότεροι έμποροι στήνουν τα μαγαζιά τους με τα πολύτιμα εμπορεύματά τους, τα οποία φέρνουν από την πατρίδα τους.
Για 15 ημέρες η Ελασσόνα γίνεται μια λαοθάλασσα κι είναι αδύνατον να περιγραφεί το πλήθος. Το εμπόριο που διεξάγεται εδώ είναι άλλο πράγμα. Το χρήμα ρέει, όπως ο ποταμός Νείλος της Αιγύπτου. Μυθικά πλούτη, εκατοντάδες χιλιάδες φορτώματα καραβανιών ξαναφορτώνονται για διάφορα μέρη του κόσμου. Προσπαθώ να περιγράψω την εμποροπανήγυρη, αλλά μου είναι αδύνατον…».
Αυτά περιγράφει, ανάμεσα στα άλλα, εκστασιασμένος για όλα αυτά που είδε, ο Τούρκος περιηγητής – συγγραφέας Ελβ. Τζελεμπή για το Παζάρι της Ελασσόνας. «Η περιγραφή αυτή του περιηγητή Τζελεμπή μοιάζει σαν φανταστικό παραμύθι. Τόσο μεγάλο παζάρι, τόσοι έμποροι, τόσος πλούτος, είναι δυνατόν; Όμως, ο Τζελεμπή θεωρείται σοβαρός άνθρωπος και αναγνωρισμένος συγγραφέας και πολλά από αυτά που έγραψε, θεωρούνται από τους σύγχρονους πιστευτά.
Σε κάθε περίπτωση, και να υπερβάλλει λίγο, δεν σημαίνει τίποτα. Φαίνεται πως το παζάρι της Ελασσόνας στα παλιά χρόνια ήταν από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας και συμπεραίνει κανείς πως η πόλη ευημερούσε και η Ελασσόνα ήταν πολυπληθής…», θα τονίσει ο ιστορικός κ. Αλέξ. Κελέσης. Και ο Ελασσονίτης ερευνητής ολοκληρώνει: «Η μόνη διαφορά είναι ότι ο Τζελεμπή προσδιορίζει το παζάρι τον Ιούλιο, αφού ο ίδιος, τον μήνα αυτό, βρίσκονταν στην Ελασσόνα.
Μιλάμε για τον Ιούλιο του 1668. Βέβαια, για αγνώστους λόγους το Παζάρι μετατέθηκε για τις 2 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο και παρέμεινε έτσι έως και στις ημέρες μας…». Τέλος, σε έγγραφο του 1667 αναφέρεται οργανωμένη επιδρομή 70 κλεφτών, στη θέση «Αϊ-Γιάννης» της Βέροιας εναντίον εμπόρων που κατευθύνονταν στην εμποροπανήγυρη της Ελασσόνος. Οι κλέφτες αυτοί «εισβάλλοντες εις το χωρίον με τας σημαίας των, αφού αφαίρεσαν πάντα τα τρόφιμά των (των εμπόρων), εφόνευσαν τινάς εξ αυτών».
