Με εστιασμένες καλλιέργειες, που θα έχουν χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα, θα «απαντήσει» στη διπλή πρόκληση της κάλυψης των αναγκών σε τρόφιμα και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή
Φιλοδοξία να συντελέσει να περάσει η λεγόμενη τέταρτη βιομηχανική επανάσταση στην αγροδιατροφή… Το Αβερώφειο Αγροδιατροφικό Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλίας, που ιδρύθηκε πρόσφατα από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, έχει να ανταποκριθεί σε πολύ σημαντικό στοίχημα για την περιοχή της Θεσσαλίας. Να δείξει τον δρόμο στη θεσσαλική αγροτική παραγωγή αφενός για να εξασφαλίζει επαρκείς ποσότητες τροφίμων συμβάλλοντας στην κάλυψη των αναγκών, που προκύπτουν παγκοσμίως για τον ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό του πλανήτη, αφετέρου να το κάνει προσαρμοζόμενη στην κλιματική αλλαγή και στην επιτακτική ανάγκη η ίδια η παραγωγή να έχει χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ
Αυτή την περίοδο το Αβερώφειο Αγροδιατροφικό Πάρκο Θεσσαλίας (ΑΒ.Α.ΤΕ.ΠΑ.Θ.) βρίσκεται σε φάση στελέχωσης και έχουν δρομολογηθεί προσλήψεις προσωπικού. Το «στρατηγείο» του θα στηθεί στο κτίριο της ΓΑΙΟΠΟΛΙΣ στη Λάρισα, ωστόσο υπό την ομπρέλα του θα λειτουργούν σε επίπεδο έρευνας και καινοτομίας το σύνολο των τμημάτων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, που μπορούν να υπηρετήσουν τη λειτουργία του.
Ηδη συντάσσεται business plan το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του επόμενου διμήνου, προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί στον πολυδιάστατο ρόλο του.
Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες δομές που ενεργοποιεί το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και που όπως εξηγεί ο πρύτανης, Ζήσης Μαμούρης «δεν θα μπορούσε να γίνει πουθενά αλλού».
«Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα έχει εξελιχθεί στο μεγαλύτερο περιφερειακό πανεπιστήμιο της χώρας με πλήρη επίγνωση της γεωγραφικής του θέσης αλλά και της παγκοσμιοποιημένης διάστασης της εκπαίδευσης, της έρευνας και της τεχνολογίας στην αντιμετώπιση των σύγχρονων προκλήσεων. Η παραγωγή, η οικονομία, ο πολιτισμός και η ιστορία της Περιφέρειας Θεσσαλίας υπήρξαν διαχρονικά αντικείμενα έρευνας και εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας», αναφέρει ο κ. Μαμούρης.
Η Θεσσαλία στη δεύτερη θέση της εθνικής αγροτικής παραγωγής
Σύμφωνα με στοιχεία, που επικαλείται ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ζήσης Μαμούρης, το 2018, η πρωτογενής παραγωγή αγαθών της Θεσσαλίας ανήλθε στο 1,655 δισεκατομμύριο ευρώ, συνιστώντας το 15,8% της εθνικής αγροτικής παραγωγής και τοποθετώντας τη Θεσσαλία στη δεύτερη θέση της εθνικής αγροτικής παραγωγής μετά την Κεντρική Μακεδονία.
Κατέχοντας το 21,32% των αροτραίων εκτάσεων της χώρας, η Θεσσαλία συνεισφέρει στην εθνική παραγωγή το 23% των δημητριακών, το 32,8% των οσπρίων και το 28,3% των βιομηχανικών φυτών, μεταξύ των οποίων 78% του καπνού Berley Virginia, 49,7% της βιομηχανικής τομάτας και 38% του βαμβακιού.
Στη Θεσσαλία βρίσκονται το 23,7% και το 19% των εθνικών εκτάσεων καλλιέργειας αρωματικών φυτών και κτηνοτροφικών οσπρίων αντίστοιχα, ενώ παράγεται το 40% του χοιρινού και το 20% του βόειου κρέατος. Η Θεσσαλία φιλοξενεί το 40% των νομαδικών αιγοπροβάτων της χώρας και παράγει αντίστοιχα το 41,6% του μαλακού τυριού στην Ελλάδα.
«Η θεσσαλική αγροτική παραγωγή συνδέεται άρρηκτα με την αγροδιατροφική ιστορία της περιοχής που έχει να επιδείξει σειρά προϊόντων ονομασίας προέλευσης, καθώς και ένα ανεκτίμητο πολιτιστικό καταπίστευμα που διατρέχει όλες τις εκφάνσεις της ζωής, από την εκπαίδευση με τη λειτουργία της Αβερώφειου Σχολής έως την κοινωνικότητα και τις εορταστικές εκδηλώσεις», υπογραμμίζει ο κ. Μαμούρης.
Η πρόκληση
Ωστόσο, η σύγχρονη πρόκληση είναι η αυξανόμενη πίεση που δέχεται το αγροδιατροφικό σύμπλεγμα παγκοσμίως να εξασφαλίζει επαρκείς ποσότητες θρεπτικών για τον ολοένα αυξανόμενο πληθυσμό του πλανήτη.
Η πρωτογενής παραγωγή καλείται να ανταποκριθεί προσαρμοζόμενη από τη μία στην κλιματική αλλαγή και από την άλλη στην ανάγκη για μια παραγωγή με χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα, βασισμένη σε κυκλική χρήση πόρων και εναλλακτικές μορφές ενέργειας.
«Η ολιστική αντιμετώπιση των προκλήσεων επιβάλει γρήγορες προσαρμογές και συνεχή αλληλεπίδραση όλων όσων συμμετέχουν στην παραγωγή και στην κατανάλωση τροφής. Η συνειδητοποίηση του ρόλου όλων στην υπεύθυνη παραγωγή και κατανάλωση τροφής είναι κλειδί σε μια ισορροπημένη οικονομική ανάπτυξη στο χώρο που ορίζεται αφενός από το κοινωνικό θεμέλιο όπου όλοι έχουν πρόσβαση σε αναγκαίους πόρους για εξασφάλιση της ευζωίας και αφετέρου από την περιβαλλοντική στέγη που προσδιορίζεται από την αειφορική διαχείριση του περιβάλλοντος», εξηγεί ο κ. Μαμούρης.
Το ΑΒΑΤΕΠΑΘ η απάντηση
«Η Θεσσαλία συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά μιας πρότυπης περιφέρειας στην αγροδιατροφή τόσο από παραγωγικής και οικονομικής άποψης, όσο και από γεωγραφικής διαμόρφωσης και δημογραφίας», σημειώνει ο κ. Μαμούρης και υπογραμμίζει ότι το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας έχει αναγνωρίσει αυτά τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής όσο και τις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει.
«Στο πλαίσιο αυτό το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας έχει ενισχύσει σημαντικά την έρευνά του στον αγροδιατροφικό τομέα προσελκύοντας 15 εκατομμύρια ευρώ από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους την τελευταία μόλις πενταετία. Στον πρόσφατο ανασχηματισμό του, ενισχύθηκε με τμήματα και ερευνητικά ινστιτούτα που συνδράμουν με γνώση και εκπαίδευση στα θέματα της αγροδιατροφής, και προχώρησε στην ίδρυση του Αβερώφειου Αγροδιατροφικού Πάρκου Θεσσαλίας (ΑΒΑΤΕΠΑΘ), μιας δομής αφιερωμένης στην υποστήριξη της τοπικής επιχειρηματικότητας, της περιφερειακής διοίκησης και των ρυθμιστικών και ελεγκτικών αρχών, των πολιτιστικών και εκπαιδευτικών οργανισμών, και του τουρισμού που υπηρετούν την αγροδιατροφή», αναφέρει.
Μετάβαση στην υπεύθυνη παραγωγή
Σκοπός του ΑΒΑΤΕΠΑΘ είναι να υποστηρίξει με όλα τα μέσα τη μετάβαση του αγροδιατροφικού συμπλέγματος στη Θεσσαλία σε ένα σύστημα υπεύθυνης παραγωγής και κατανάλωσης τροφής με χαμηλό οικολογικό αποτύπωμα, μειώνοντας τους κινδύνους που επιφέρει η κλιματική αλλαγή, αξιοποιώντας τεχνολογικές ευκαιρίες, προωθώντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό, και ενισχύοντας την ιδιαίτερη ταυτότητα και αναγνωρισιμότητα του.
«Το Αβερώφειο θα κληθεί να… απογειώσει την αγροδιατροφή της περιοχής. Να δείξει την κατεύθυνση για εστιασμένες καλλιέργειες και να συμβάλλει στον ψηφιακό εκσυγχρονισμό της αγροτικής καλλιέργειας. Η τεχνολογία του 5G θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην αγροδιατροφή και ο παραγωγός να μην ξενυχτά στο χωράφι. Μέσω αισθητήρων να παίρνει εικόνα της καλλιέργειάς του ή του ποιμνιοστασίου του και να γνωρίζει σε πραγματικό χρόνο αν τα φυτά του έχουν επαρκή υγρασία ή αν τα ζώα του έφαγαν ή πρόκειται να γεννήσουν», φέρνει παράδειγμα ο κ. Μαμούρης.
Συνέργειες και στόχοι του Αβερώφειου
Για τη λειτουργία του Αβερώφειου Αγροδιατροφικού Τεχνολογικού Πάρκου Θεσσαλίας το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας έχει προχωρήσει σε συνέργειες με την Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης Περιουσίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, τα ακαδημαϊκά του τμήματα, το Πανεπιστημιακό Ερευνητικό Κέντρο ΠΕΚ ΙΑΣΩΝ, το Κέντρο Δια βίου Μάθησης, την Αβερώφειο Γεωργική Σχολή, αλλά και με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, τον Δήμο Λαρισαίων, την ΕΛΓΟ Δήμητρα και τους δήμους της Θεσσαλίας και της Κεντρικής Μακεδονίας.
Μάλιστα το διοικητικό συμβούλιο που καλείται να συντονίσει της δραστηριότητες του Αβερώφειου, αποτελείται από επταμελή επιτροπή η οποία συμπληρώνεται με τους έξι διευθυντές των τομέων δράσης του Πάρκου, όπως άλλωστε όρισε η Σύγκλητος του Π.Θ.
Οι επτά τομείς δράσης – στόχοι του Αβερώφειου είναι:
-Να είναι one-stop-shop για όλες τις επιχειρήσεις και φορείς που δραστηριοποιούνται στην αγροδιατροφή στην προσπάθεια τους για τεχνολογική, ψηφιακή και παραγωγική αναβάθμιση με σύγχρονους περιβαλλοντικούς όρους.
-Να παρέχει συνεχή και επικαιροποιημένη εξειδίκευση και πρακτική εκπαίδευση στους επαγγελματίες της αγροδιατροφής σε στοχευμένα θέματα.
-Να λειτουργήσει πρότυπα συστήματα παραγωγής προς επίδειξη και πρακτική εξάσκηση των επαγγελματιών και φοιτητών της αγροδιατροφής.
-Να καταγράψει και διαφυλάξει τη βιοποικιλότητα στην οποία βασίζεται η αγροδιατροφική παραγωγή της Θεσσαλίας και να δημιουργήσει ένα καταπίστευμα γενετικού υλικού.
-Να κινητοποιήσει όλη τη γνώση και τα μέσα που διαθέτει για την προσέγγιση, ενημέρωση και εκπαίδευση των πολιτών της Θεσσαλίας, ως παραγωγούς, μεταποιητές, εμπόρους, καταναλωτές και εκπαιδευτικούς και την συστράτευσή τους σε ένα αγροδιατροφικό σύστημα που διέπεται από υπευθυνότητα.
-Να αναδείξει τη θεσσαλική αγροδιατροφική παράδοση με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα σε συνεργασία με φορείς ιστορίας και μουσειακής έκθεσης, να αντλήσει καλές πρακτικές και να τις ενισχύσει στα σύγχρονο αγροδιατροφικό σύμπλεγμα.
-Να δρα συμβουλευτικά για την επιτυχημένη υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας στην Περιφέρεια Θεσσαλίας.
