Ο θησαυρός ανεκτίμητης αξίας έκανε φτερά σε μία νύχτα – Ερευνες από την Ιντερπόλ για τις εικόνες – Δεν εντοπίστηκαν ποτέ οι ιερόσυλοι – Η κλοπή στον Αγιο Δημήτριο Τσαγκαράδας
Μεταβυζαντινές εικόνες και ιερά κειμήλια ανεκτίμητης αξίας συγκαταλέγονται στο παραπεμπτικό βούλευμα για το κύκλωμα αρχαιοκάπηλων που έκλεβε ιερές εικόνες από το Πήλιο, τη Θεσσαλία και την Ηπειρο. Ειδικά η κλοπή στον Ιερο Ναό Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στη Τσαγκαράδα συνιστά τη μεγαλύτερη μεταβυζαντινών εικόνων, που έχει σημειωθεί ποτέ στη Μαγνησία.
Ρεπορτάζ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΡΟΥΓΚΑ
Σε μία νύχτα τον Δεκέμβριο του 2009 70 κειμήλια του 17ου και του 18ου αιώνα ανάμεσα στα οποία και το ιερό ευαγγέλιο που χρονολογείται το 1890, αλλά και οι δεσποτικές εικόνες μεγάλων διαστάσεων, έκαναν φτερά από τον Ιερό Ναό.
Μόνο οι 46 από αυτές αναφέρονται στο βούλευμα. Οι υπόλοιπες δεν είναι γνωστό τι απέγιναν. Και από τις 46 όμως, εντοπίστηκαν μόλις οι 7. Οι δύο από αυτές, της Αναλήψεως και του Απόστολου Σηληνού, βρέθηκαν σε παλαιοπωλείο στο Μοναστηράκι και οι υπόλοιπες σε οίκο δημοπρασιών στο Λονδίνο.
Πρόκειται για τις εικόνες του Αγίου Γεωργίου, της Βάπτισης του Κυρίου, των Αγίων Σάββα και Αγίας Βαρβάρας, των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων, του Αγίου Ευθυμίου με δύο παραστάσεις με την δεύτερη να αφορά σε αδιάγνωστο άγιο.
Οι δύο πρώτες εικόνες βρίσκονται στο Μουσείο του Βόλου και -σύμφωνα με τη απόφαση του δικαστηρίου- θα πρέπει να επιστρέψουν στον Ιερό Ναό από τον οποίο αφαιρέθηκαν. Οι 5 εικόνες «ταξίδεψαν» σε οίκους δημοπρασιών στον Μόναχο από το Λονδίνο. Οι εν λόγω εικόνες έχουν μπει στη διαδικασία του επαναπατρισμού από το υπουργείο Πολιτισμού με τη συνδρομή του υπουργείου Εξωτερικών.
Το δικαστήριο όρισε ότι οι κλεμμένες εικόνες που εκλάπησαν από μονές και ναούς του Πηλίου, της Θεσσαλίας και της Ηπείρου και εντοπίστηκαν, συνολικά 80 στον αριθμό, θα πρέπει να επιστρέψουν στον ιδιοκτήτη τους.
Οι έρευνες για τις υπόλοιπες εικόνες που δεν βρέθηκαν ποτέ συνεχίζονται από την Ιντερπόλ, καθώς ήταν φωτογραφημένες.
Οι ιερόσυλοι άδειασαν στην κυριολεξία τον Ιερό Ναό. Δεν άφησαν κανένα ιερό κειμήλιο. Μόνο την εικόνα του Ιησού δεν μπόρεσαν να βγάλουν από το τέμπλο, αν και κρατιόταν από μόνο ένα καρφάκι.
Ο Ιερός Ναός των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου κτίστηκε το 1760. Τα κειμήλια που φιλοξενούσε πέραν της καλλιτεχνικής τους αξίας, της παλαιότητάς τους και της τεχνοτροπίας τους, εκπροσωπούσαν την ψυχή του υποδουλωμένου λαού που τα δημιούργησε με βαθιά πίστη σε εποχές που υπήρχε μία ανάταση προς το Άγιο και πνευματική έξαρση στον υπόδουλο Έλληνα που προσδοκούσε την ελευθερία του.
Υπήρχε το ειδικό καθεστώς προνομίων επί Τουρκοκρατίας που έδωσε αυτήν την ευκαιρία στο άνθρωπο και τον λαό να δημιουργήσει καλλιτεχνήματα. Υπήρχαν και πολλές δωρεές επιφανών κατοίκων της Τσαγκαράδας που διέπρεψαν οικονομικά στην Αίγυπτο και έκαναν σημαντικές δωρεές έργων τέχνης, τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα στους ναούς και τα ξωκλήσια του Πηλίου.
Ο ανεκτίμητης αξίας πλούτος του Ιερού Ναού μπήκε στο στόχαστρο των ιερόσυλων, οι οποίοι δυστυχώς, μέχρι σήμερα διαφεύγουν. Το Τριμελές Εφετείο Κακουργήματος Ιωαννίνων όπου δικάστηκαν οι πέντε κατηγορούμενοι της υπόθεσης κατέληξε ότι στο εδώλιο δεν κάθισαν οι πραγματικοί δράστες ούτε έγιναν οι δέουσες έρευνες.
Το δικαστήριο καταδίκασε την Τετάρτη μόνο τον συντηρητή τέχνης και αυτόν για αποδοχή και διάθεση κλεμμένων προϊόντων. Ήδη έχει ασκήσει έφεση για να δικαστεί στο Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων Ιωαννίνων.
Η μεγάλη κλοπή
Αναλυτικά οι δράστες που εισήλθαν στην Εκκλησία άρπαξαν από την Αγία Τράπεζα τις εξής εικόνες:
- Ο Αγιος Τεσσαράκοντας Μάρτυρας
- Θεοτόκος Βρεφοκρατούσα
- Μεγάλη Δέηση
- Η Κοίμησης της Θεοτόκου
- Ο Απόστολος Φίλιππος
- Ο Αγιος Ιωάννης
- Ο Απόστολος Ανδρέας
- Η Ανάληψις του Χριστού
- Η Βάπτιση του Χριστού
- Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ
- Ο Αγιος Νικόλαος ο Αγιος Χαράλαμπος και ο Αγιος Γεράσιμος
- Η Σύναξις των Β’ Αποστόλων
Επίσης, αφαίρεσαν τις εικόνες του τέμπλου που ήταν οι εξής:
- Ο Αγιος Νικόλαος
- Ο Αγιος Χαράλαμπος
- Η Αγία Παρασκευή
- Ο Αρχων Μιχαήλ
- Οι Αγιοι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος
- Θεοτόκος σε προτομή βρεφοκρατούσας
- IC XC
- Ο Αγιος ο Πρόδρομος
- Ο Αγιος Σπυρίδων
- Μορφές Αγίων πιθανόν ρωσικής προέλευσης
- Ο Αγιος Αθανάσιος
- Η Ζωοδόχος Πηγή
Δεν άφησαν ούτε τις εικόνες του Δωδεκαόρτου. Πήραν τις εικόνες με Τη Γέννηση της Θεοτόκου, Τον Αγιο Κοσμά και Δαμιανό, Το Αγιο Κοσμά, Τη Βάφτιση του Χριστού, Τον Πέτρο, Την Πεντηκοστή, Τον Αγιο Σάββα, Την Ανάληψη. Ακόμη έκλεψαν, Τον Ευαγγελισμό, Την Αγία Τριάδα, Την Ψηλάφηση, Τον Αγιο Πρόδρομο, Την Υπαπαντή του Χριστού, Τον Αγιο Ευθύμιο, Τον Ζωοδότη, Τον Αγιο Γεώργιο, Την Σταύρωσι, μορφή αγγέλου, Τη Γέννηση Του Χριστού, Την Ανάσταση του Χριστού.
Επισημαίνεται ότι οι εικόνες που δεν αναφέρονται δεν ήταν γνωστό ποιες μορφές απεικόνιζαν.
Η κλοπή στον Αγιο Δημήτριο
Οι ίδιοι δράστες «άνοιξαν» και τον Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Τσαγκαράδας στο διάστημα από τις 26 Οκτωβρίου μέχρι τις 11 Νοεμβρίου 2006. Στο βούλευμα αναφέρεται η κλοπή συνολικά 17 εικόνων από τις οποίες εντοπίστηκε μόνο μία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Το ιερό κειμήλιο βρέθηκε σε γερμανικό οίκο δημοπρασιών και εκτιμάται ότι τώρα βρίσκεται στη Ρωσία.
Όμως στη Ρωσία, σύμφωνα με πληροφορίες, επικρατεί ειδικό καθεστώς αφού δεν περιλαμβάνεται στις συνθήκες της Ουνέσκο για τα Μνημεία Πολιτιστικής Κληρονομίας και είναι άγνωστο ποιο θα είναι το αποτέλεσμα των προσπαθειών του υπουργείου Πολιτισμού για τον επαναπατρισμό της.
Αναλυτικά, σύμφωνα με το παραπεμπτικό βούλευμα, οι εικόνες που αφαιρέθηκαν μαζί με τα δύο φύλλα ξυλόγλυπτου βημοθύρου 18ου αιώνα, τα δύο ξυλόγλυπτα μανουάλια και ένα μεταλλικό σήμαντρο είναι:
- Του Χριστού Αρχιερέα
- Της Θεοτόκου ένθρονης βρεφοκρατούσας
- Του Αγίου Δημητρίου
- Του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου
- Του Αγίου Νικολάου σε προτομή
- Εικόνα του Αγίου Χαραλάμπου
- Του Δωδεκαόρτου
- Του Βαιοφόρος
- Ανάσταση
- Ψηλάφηση
- Γέννηση Χριστού
- Θεοτόκου
- Μεσοπεντηκοστή
- Πέτρος και Παύλος
- Δίζωνη εικόνα
- Πολυπρόσωπη εικόνα
- Αδιάγνωστη εικόνα
