Διάχυτος προβληματισμός για τη χρήση τοξικών ουσιών σε συνδυασμό με την μικροεγκληματικότητα στον 8ο χρόνο της οικονομικής κρίσης
Δεν έχουν χρήματα για να πάρουν τσιγάρα, ούτε και φαγητό για να σιτισθούν, λεφτά για το εισιτήριο για να παρακολουθήσουν το θεραπευτικό πρόγραμμα, όμως το πιο σημαντικό πρόβλημά τους δεν είναι το οικονομικό. Οι μανάδες τους κλαίνε στους δρόμους των Δικαστηρίων. Οι οικογένειές τους καταστρέφονται… Οι θεραπευόμενοι από τοξικές ουσίες που παρουσιάζουν παραβατική συμπεριφορά βρίσκονται ξανά αντιμέτωποι με τον κίνδυνο. Όσο το περιβάλλον γίνεται πιο ασφυκτικό, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για χρήση τοξικών ουσιών…
Ρεπορτάζ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΡΟΥΓΚΑ
Όταν μία υπόθεση κλοπής – διάρρηξης με χρήστη τοξικών ουσιών κλείνει για την Υποδιεύθυνση Ασφάλειας Βόλου, με την εξιχνίαση, ένα μεγάλο οικογενειακό δράμα αποκαλύπτεται την άλλη μέρα στο ακροατήριο των Δικαστηρίων. Οι απολογίες των κατηγορουμένων προκαλούν γέλιο, αλλά και δάκρυα… Η απώλεια του ελέγχου στην καθημερινότητά τους σε αυτήν την κρίσιμη στιγμή της πορείας τους απέναντι στη Δικαιοσύνη είναι πασιφανής.
Οι μάρτυρες κατηγορίας σε αρκετές υποθέσεις λυγίζουν. Δεν ξέρουν αν επιθυμούν τελικά την ποινική δίωξή τους. Πίστευαν ότι οι κατηγορούμενοι είναι κλέφτες. Δεν γνώριζαν ότι είναι εξαρτημένοι από ναρκωτικά. Χαμηλώνουν το βλέμμα όταν ερωτώνται από το Δικαστήριο αν επιμένουν. Αρκετοί ζητούν παραδειγματισμό. Το Δικαστήριο οφείλει και πρέπει να προστατέψει την ιδιωτική περιουσία.
Η απόφαση του Δικαστηρίου -ευτυχώς τουλάχιστον στην συντριπτική πλειοψηφία των υποθέσεων- βγαίνει με επιείκεια για τους χρήστες, όμως όταν οι πόρτες του δικαστικού μεγάρου κλείνουν πίσω από τους καταδικασθέντες, η περαιτέρω συρρίκνωση του προνοιακού κράτους εν μέσω κρίσης επιβεβαιώνεται για ακόμη μία φορά πόσο τραγική είναι.
Εχοντας στην πλάτη τους άλλη μία καταδίκη, οι καταδικασθέντες – χρήστες φεύγουν και είναι μόνοι. Όχι επειδή δεν έχουν περιβάλλον να τους στηρίξει. Κι όταν ακόμη αυτό δεν υπάρχει, οι άνθρωποι των θεραπευτικών προγραμμάτων του ΚΕΘΕΑ και του ΟΚΑΝΑ αποτελούν μία δεύτερη οικογένεια. Γιατί θα πρέπει να αποφασίσουν οι ίδιοι να αλλάξουν διαδρομή κι ας έχουν απωλέσει τον έλεγχο. Σε αυτή τη δεύτερη ευκαιρία – Γολγοθά έχουν απέναντί τους το κράτος πρόνοιας.
Όπως επισημάνθηκε, κανένα προνοιακό επίδομα δεν δίνεται πια σε αποδεδειγμένα χρήστες ουσιών, όπως συνέβαινε παλαιότερα, παρά μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις χρόνιων χρηστών ναρκωτικών ουσιών, δεκαετών, με σοβαρά πλέον προβλήματα υγείας, λόγω της αυστηροποίησης των κριτηρίων. Επί πλέον αυτή τη στιγμή στη Μαγνησία δεν υπάρχει και καμία δομή φιλοξενίας.
Στις ομάδες εργασίας μεταξύ θεραπευόμενων που τηρούν το πρόγραμμα και έχουν κάνει δηλαδή βήματα, δεν αποτελεί πλέον μυστικό. Όπως αναφέρθηκε, κάποιοι λένε ότι «σκέφτομαι να ξαναρχίσω τις βλακείες που έκανα παλαιότερα». Μεταξύ των ανθρώπων των θεραπευτικών προγραμμάτων υπάρχει διχογνωμία για το αν οι χρήστες είχαν χρήματα θα ήταν καλύτερο για την πορεία τους. Σίγουρα, όμως, θεωρείται δεδομένο ότι όσο η οικονομική κρίση προχωράει και ο αντίκτυπος είναι μεγαλύτερος στο νοικοκυριό, τόσο ο χώρος για τους χρήστες τοξικών ουσιών γίνεται πιο ασφυκτικός.
«Σίγουρα από τη στιγμή που υπάρχει μία δύσκολη κατάσταση αυξάνονται οι πιθανότητες χρήσης. Εκ των πραγμάτων οι χρήστες ναρκωτικών ουσιών έχουν μεγάλα προβλήματα να αντιμετωπίσουν και τα περισσότερα είναι προσωπικά και οικογενειακά, μεταξύ άλλων αφορούν στην ταυτότητας τους, τις επιλογές τους» αναφέρθηκε χαρακτηριστικά.
Φόβος για εκ νέου αύξηση της παραβατικότητας
Πριν την έναρξη θεραπευτικών προγραμμάτων το 2003 οι κλοπές από χρήστες τοξικών ουσιών ήταν πολύ διαδεδομένες, σύμφωνα με τους υπεύθυνους των προγραμμάτων.
Μετά από δέκα χρόνια δράσης, όπως εκτιμάται, υπήρξε μεγάλη μείωση της παραβατικότητας. «Σήμερα, καθώς η κρίση παγιώνεται, βαθαίνει και επηρεάζει τόσο τις οικονομικά του κάθε πολίτη όσο και τις προνοιακές δυνατότητες της Πολιτείας, υπάρχει διάχυτος προβληματισμός τι μέλλει γενέσθαι με την πολύ έντονη ανεργία αφενός και αφετέρου με τη διακοπή όλης της προνοιακής βοήθειας» αναφέρθηκε.
Το προνοιακό επίδομα
Μέχρι πριν από μερικά χρόνια σε ποσοστό άνω του 50% οι θεραπευόμενοι έπαιρναν προνοιακό επίδομα -καθώς σε ποσοστό 70 – 80% οι χρήστες τοξικών ουσιών πάσχουν από ηπατίτιδα C- και μπορούσαν να καλύπτουν έτσι τα στοιχειώδη.
Σήμερα δικαιούχοι είναι ένα πολύ μικρό ποσοστό, κυρίως εκείνοι που είχαν επί είκοσι – τριάντα χρόνια εξάρτηση με τα ναρκωτικά και είναι πλέον κοινωνικά και σωματικά ανάπηροι σε ποσοστό άνω του 67%. Τα κριτήρια για την παροχή του επιδόματος δεν καλύπτουν την πλειοψηφία. Από τη χρήση τοξικών ουσιών αν είναι πάσχοντες της ηπατίτιδας C παίρνουν ένα ποσοστό αναπηρίας της τάξεως του 45% και δεν καταφέρνουν να εξασφαλίσουν το επίδομα.
Ωστόσο, από τον Αύγουστο του 2016 κατέστη εφικτό και οι χρήστες τοξικών ουσιών με την καινούργια νομοθεσία έχουν πλέον τη δυνατότητα και έχουν δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και πρόσβαση σε φάρμακα και υπηρεσίες, γεγονός που κρίνεται εξόχως σημαντικό, καθώς ένα σημαντικό ποσοστό τους ήταν αποκλεισμένοι.
Πάντως, από την έναρξη του 2017 οι χρήστες ναρκωτικών ουσιών στη Μαγνησία θα έχουν τη δυνατότητα καλώς εχόντων των πραγμάτων να έχουν μία δομή για βραχύχρονη φιλοξενία μέχρι να ενταχθούν σε κάποιο πρόγραμμα παρακολούθησης.
Ψυχολογική υποστήριξη οικογενειών
Φοβερός ο πόνος των οικογενειών που έχουν μέλη – χρήστες τοξικών ουσιών. Όπως αναφέρθηκε, η τοξικομανία είναι μία σοβαρή κατάσταση που επηρεάζει και τη σωματική και την ψυχική υγεία. «Ο πόνος των ανθρώπων είναι πολύ μεγάλος και όμως καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να βοηθήσουν.
Η θεραπεία μπορεί να κρατήσει χρόνια. Υπάρχει μεγάλη συναισθηματική ψυχική και οικονομική επιβάρυνση. Οι οικογένειες στηρίζονται από τα θεραπευτικά προγράμματα ψυχολογικά» επισημάνθηκε.
ΕΠΙΕΙΚΕΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ, ΑΛΛΑ…
Διαπράττουν πάνω από το 50% των κλοπών που εξιχνιάστηκαν
Οι δράστες υποθέσεων μικροεγκληματικότητας που εξιχνιάζονται, σύμφωνα με πληροφορίες από έμπειρους αξιωματικούς της Αστυνομίας, είναι χρήστες τοξικών ουσιών σε ποσοστό άνω του 50% και αυτό δεν αποτελεί καινούργιο στοιχείο. Όμως, σήμερα η οικονομική κρίση έχει ρίξει σε συνθήκες ακραίας φτώχειας το 15-20% των θεραπευόμενων, επισημάνθηκε. Δεν έχουν ούτε στέγη για να κοιμηθούν!
Το Δικαστήριο δείχνει επιείκεια στους κατηγορούμενους. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν θυμούνται καν την κλοπή που διέπραξαν. Ζητούν συγνώμη, λένε ότι δεν θα το ξανακάνουν, θέλουν μία δεύτερη ευκαιρία.
Το Δικαστήριο δίνει ανασταλτικό αποτέλεσμα στις ποινές. Μάλιστα, σε κατηγορούμενους που δεν έχουν απασχολήσει στο παρελθόν, παρέχει τη δυνατότητα μη εκδίκασης των υποθέσεων υπό την προϋπόθεση οι χρήστες να εγγραφούν σε κάποιο θεραπευτικό πρόγραμμα. Το προεδρείο παρέχει πάντοτε χρήσιμες συμβουλές.
Οι αποφάσεις των Δικαστηρίων, σύμφωνα με τους ανθρώπους που υλοποιούν τα θεραπευτικά προγράμματα, είναι θετικές και προς τη σωστή κατεύθυνση. Το ιδανικό, όπως επισημάνθηκε, είναι να μπορέσει κανείς να διατηρήσει την ελευθερία του και να παρακολουθήσει ανεξάρτητος το πρόγραμμα.
Ωστόσο, οι καταδικασθέντες χρειάζονται εκείνη τη στιγμή ουσιαστική βοήθεια, που κανένας απ’ ότι φαίνεται δεν προσφέρεται να δώσει. Πρέπει οι ίδιοι να το θελήσουν… Αν χρειαστεί να κάνουν υπομονή. Να συνεχίσουν τη μάχη για την απεξάρτηση για χρόνια αν είναι απαραίτητο. Πρέπει να χαράξουν μόνοι τους το δρόμο παρά το ακατάλληλο της στιγμής.
Όπως αναφέρθηκε χαρακτηριστικά, «στο Βόλο υπάρχουν οι υπηρεσίες του ΚΕΘΕΑ και του ΟΚΑΝΑ. Οι χρήστες θα μπορούσαν να ενταχθούν σε κάποιο πρόγραμμα. Ωστόσο χρειάζεται μία διαδικασία για να φτάσει κανείς έως εκεί.
Όλα τα προγράμματα είναι εθελοντικά. Ανά πάσα στιγμή μπορεί κανείς να τα διακόψει, είτε είναι ανοικτά είτε διαμονής. Είναι καθαρά θέμα προσωπικής επιλογής».
