Το 52,11% της ανήλικης παραβατικότητας αφορά στην παραβίαση των όρων διαμονής του Ιδρύματος – Ερευνα τεκμηριώνει την ανάγκη αποφυγής εκτέλεσης μέτρων ιδρυματικού χαρακτήρα
Την αποτυχία σωφρονισμού των ανήλικων παραβατών από την επιβολή του μέτρου τοποθέτησης στο Ιδρυμα Αγωγής Ανηλίκων Αρρένων Βόλου αποτυπώνει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο άλλη μία έρευνα της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων και Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής Βόλου, η οποία παρουσιάστηκε χθες στο πλαίσιο του συνεδρίου με θέμα «Η εκπαίδευση των νεαρών παραβατών: Εμπειρίες, Προβλήματα και Προοπτικές», από την προϊσταμένη της Υπηρεσίας, Σταυρούλα Κορώνα.
Ρεπορτάζ: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΡΟΥΓΚΑ
Το 52,11% των αδικημάτων που διαπράχτηκαν από ανήλικους το δικαστικό έτος 2014-2015 και τέθηκαν υπόψη του Μονομελούς Δικαστηρίου Ανηλίκων που έχει και το μεγαλύτερο όγκο υποθέσεων της ανήλικης παραβατικότητας, αφορούν σε παραβίαση των όρων διαμονής στο Ιδρυμα Αγωγής, δηλαδή ένας στους δύο κατηγορούμενους οδηγείται στο Δικαστήριο Ανηλίκων Βόλου γιατί διέφυγε από το Ιδρυμα όπου διαμένει ή παραβίασε άλλους περιορισμούς του με την απόφαση επιβολής του αναμορφωτικού μέτρου.
Το κυριότερο, οι 282 από τους 378 προσαχθέντες στο Μονομελές Δικαστήριο Ανηλίκων ήταν υπότροποι κατά κύριο λόγο τρόφιμοι του ΙΑΑΑΣΕΒ…
«Οπλο» η εκπαίδευση
Η καλύτερη πρόληψη για την αποφυγή εκδήλωσης παραβατικής συμπεριφοράς εκτιμάται ότι είναι η ενίσχυση του μορφωτικού επιπέδου, η μη διακοπή των ανήλικων παραβατών από το σχολείο, η με πάση θυσία συνέχιση των σπουδών τους, καθώς από τα ίδια στοιχεία προκύπτει και το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των ανήλικων παραβατών.
Εξάλλου, όπως επισημάνθηκε κατά την παρουσίαση, όλα τα παιδιά στη διάρκεια εμφάνισης της παραβατικής συμπεριφοράς προκύπτει ότι ή έχουν άτακτη φοίτηση ή έχουν διακόψει το σχολείο. Κατασταλτικός παράγοντας για την μη υποτροπή εκτιμάται από την εμπειρία των Επιμελητών Ανηλίκων ότι είναι η επανένταξη στη σχολική κοινότητα.
Η προϊσταμένη της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων και Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής Βόλου επισήμανε στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ ότι για την αντιμετώπιση της ανήλικης παραβατικότητας κρίνεται απαραίτητη «η επιβολή κατά το δυνατόν Αναμορφωτικών Μέτρων που ενισχύουν την επίβλεψη / συμπαράσταση στον ανήλικο. Η αποφυγή της επιβολής Μέτρων με κατασταλτικό και ιδίως με ιδρυματικό χαρακτήρα».
Για την πρόληψη – αντιμετώπιση είναι επιτακτική ανάγκη η έγκαιρη εντόπιση των παραγόντων κινδύνου από τους επαγγελματίες που ασχολούνται με τους ανήλικους παραβάτες, η παρεμπόδιση της εμφάνισης εξαρτήσεων και άλλων παραβατικών συμπεριφορών στην εφηβεία.
Η πρώιμη ανίχνευση συμπεριφορικών ή ψυχικών διαταραχών και μαθησιακών δυσκολιών, πριν την εκδήλωσή τους σε παιδιά και εφήβους χρειάζεται άμεση αντιμετώπισή από τους ειδικούς.
Προς αυτήν την κατεύθυνση απαιτείται λήψη θεσμικών και ουσιαστικών μέτρων σε επίπεδο κοινωνικής πρόληψης, όπως η ενίσχυση του ρόλου της οικογένειας, του σχολείου, η παροχή ευκαιριών μόρφωσης, η ενασχόληση των ανηλίκων σε εκπαιδευτικές, αθλητικές και άλλες δημιουργικές δραστηριότητες.
Ακόμη, η ενημέρωση για τη χρήση και την εξάρτηση, καθώς επίσης και η ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των οικείων για ενεργή συμμετοχή τους σε θεραπευτικές ή συμβουλευτικές διαδικασίες (ΚΕΘΕΑ).
Αδικήματα
Πρώτη σε αριθμό αδικημάτων ανήλικης παραβατικότητας έρχεται εξάλλου η παραβίαση των περιορισμών διαμονής στο ΙΑΑΑΣΕΒ στο Μονομελές Δικαστήριο Ανηλίκων. Συνολικά σχηματίστηκαν 181 κατηγορίες. Εκτός από την παραβίαση των όρων διαμονής, τα υπόλοιπα αδικήματα αφορούσαν στην κλοπή κατά συναυτουργία, από κοινού κλπ (72), στον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (49), την κατάληψη σχολείου από κοινού (15), τα ναρκωτικά (7), την απόπειρα κλοπής – συνέργεια (πέντε), την αποπλάνηση ανηλίκου, αρπαγή ανηλίκου (τέσσερις), τη βία στους αθλητικούς χώρους (τρεις), λοιπά αδικήματα, 20.
Από τα επιβληθέντα αναμορφωτικά, θεραπευτικά και άλλα μέτρα που επιβλήθηκαν τα 90 αφορούσαν στην επίπληξη, τα 78 στην επιμέλεια ανηλίκων από την ΕΥΕ Ανηλίκων, τα έντεκα στην τοποθέτηση στο ΙΑΑΑΣΕ Βόλου, τα εννέα την παρακολούθηση από κοινωνικό λειτουργό – ψυχολόγο – θεραπευτικό πρόγραμμα κ.α.
Εκπαίδευση
Χαμηλό μορφωτικό επίπεδο των ανήλικων παραβατών «δίνουν» τα στοιχεία της έρευνας καταδεικνύοντας ότι η εκπαίδευση πρέπει να ενισχυθεί με κάθε τρόπο. Από τους 378 ανήλικους παραβάτες οι 35 είναι αναλφάβητοι, οι 105 γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση, οι δεκατρείς είναι απόφοιτοι Δημοτικού, οι 77 τάξεων του Γυμνασίου, οι 56 τάξεων του Λυκείου, οι 23 απόφοιτοι τάξεων του Λυκείου, οι δύο σπουδαστές και οι 63 άγνωστου μορφωτικού επιπέδου.
Η μελέτη
Η συγκέντρωση και μελέτη των στατιστικών στοιχείων αποσκοπούσε να περιγράψει το πρόβλημα της ανήλικης παραβατικότητας όπως αποτυπώνεται στην Υπηρεσία Επιμελητών Ανηλίκων του Δικαστηρίου Ανηλίκων Βόλου και παράλληλα να σκιαγραφήσει το ευρύτερο πλαίσιο της Υπηρεσίας Επιμελητών Ανηλίκων και Κοινωνικής Αρωγής, προκειμένου να εντοπιστούν οι ανάγκες και τα προβλήματα.
Η αναγνώριση και ανάδειξη του φαινομένου ως υπαρκτό κοινωνικό πρόβλημα, μπορεί να συμβάλλει στην πρόβλεψη μελλοντικών διαστάσεων της παραβατικότητας των ανηλίκων στην ευρύτερη περιοχή του Ν. Μαγνησίας και θα βοηθήσει σε μια έγκαιρη και ουσιαστική παρέμβαση και πρόληψη.
Η συλλογή των στοιχείων
Για τις ανάγκες της έρευνας χρησιμοποιήθηκε, το Αρχείο ΥΕΑ (βιβλία δικασίμων Μονομελούς και Τριμελούς Δικαστηρίου Ανηλίκων, Επιβληθέντων Αναμορφωτικών μέτρων, Μητρώο δικασθέντων ανηλίκων) καθώς και τα Ατομικά Δελτία Ανηλίκων που ενσωματώνουν τα απαραίτητα για την ολοκληρωμένη παρουσίαση και επεξεργασία των δηλωθέντων στοιχείων των ανηλίκων (δημογραφικά, Ατομικά κ.α. (φύλο, ηλικία, εθνικότητα, μορφωτικό επίπεδο κλπ).
ΑΝΗΛΙΚΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Σύγχρονο πρόβλημα με πολυδιάστατα αίτια
Σύμφωνα πάντοτε με την έρευνα, η ανήλικη παραβατικότητα θεωρείται ως ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας, και όλες οι έρευνες συμφωνούν ότι τα ποσοστά της αυξάνονται με σταθερό ρυθμό. Τα αίτιά της, μόνιμα ή περιστασιακά, είναι πολυδιάστατα και σύνθετα. Ο σημερινός έφηβος, του οποίου η προσωπικότητα βρίσκεται σε συνεχή διαμόρφωση, εξέλιξη και μεταλλαγή, αντιμετωπίζει πρόσθετα προβλήματα κοινωνικοποίησης ή άλλες γνωσιολογικές δυσκολίες εξαιτίας του σύγχρονου αποσταθεροποιητικού, πολλές φορές περιβάλλοντος, στο οποίο ζει και αναπτύσσεται, με πολλές αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική και την ψυχική του υγεία.
Ορισμένοι έφηβοι προσπαθούν να επικοινωνήσουν μέσω της αξιόποινης πράξης της κατάχρησης ουσιών για να εκφράσουν ψυχολογικά προβλήματα, συναισθηματικά αδιέξοδα ή άλλες δυσκολίες της ηλικίας και κατ’ επέκταση αδυναμία επίλυσής τους. Το θεσμικό πλαίσιο όπως είναι το Δίκαιο των Ανηλίκων στη χώρα μας, παρέχει τη δυνατότητα για εναλλακτική προσέγγιση, κοινωνική ευαισθησία και κατανόηση στα προβλήματα των ανηλίκων δραστών με εξαρτήσεις, υστερεί όμως σε θέματα δικτύωσης με άλλες υποστηρικτικές υπηρεσίες κοινωνικού χαρακτήρα.
