Κειμήλια της οικογένειας Μηνόγλου, που δωρίστηκαν στο «Εγγλεζονήσι», πηγή έμπνευσης για βιβλίο και κινηματογραφική ταινία
Συγκινητική ιστορία ζωής αποτυπώνεται στα πολύτιμα κειμήλια, που δώρισε η οικογένεια Μηνόγλου στον Πολιτιστικό Σύλλογο Μαγνησίας «Εγγλεζονήσι» το 1998 και παρουσιάζονται σε περίοπτη θέση, σε ειδική προθήκη. Η προίκα, που «ταξίδεψε» 75 χρόνια μετά τον ξεριζωμό από τη Μικρά Ασία μέχρι τη Νέα Ιωνία για να δοθεί στους κατόχους της, αποτέλεσε το θέμα βιβλίου, το οποίο θα μεταφερθεί και στη μεγάλη οθόνη, με τη μορφή κινηματογραφικής ταινίας.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Εκπλήρωσε χρέος ζωής, επιστρέφοντας 75 χρόνια μετά τον ξεριζωμό, μια προίκα… «αμανάτι». Ο διάσημος Τούρκος συγγραφέας Κεμάλ Γιαλτσίν παρέδωσε, μετά από πολυετείς αναζητήσεις, την προίκα των κοριτσιών της οικογένειας Μηνόγλου, σε απογόνους τους στη Νέα Ιωνία Βόλου, γράφοντας σε ένα βιβλίο συγκινητικές στιγμές ζωής και μνήμης. Σε κλίμα έντονης συγκινησιακής φόρτισης, ο Κεμάλ Γιαλτσίν παρέδωσε στους κατόχους τους, τα προικιά που είχαν εμπιστευτεί μέλη της οικογένειας Μηνόγλου στους παππούδες του, για να τα φυλάξουν, με την ελπίδα ότι θα γύριζαν πίσω, όταν θα κόπαζε η «μπόρα», αλλά δεν επέστρεψαν ποτέ.
Παγκόσμια αίσθηση έχει προκαλέσει το βιβλίο του Κεμάλ Γιαλτσίν «A dory unclaimed», το οποίο απέσπασε το κορυφαίο βραβείο Ιπεκτσί, ενώ θα αποτελέσει το επίκεντρο κινηματογραφικής ταινίας, που βρίσκεται στα «σκαριά». Στο συγκεκριμένο βιβλίο κυριαρχεί η ιστορία της οικογένειας Μηνόγλου, που ξεριζώθηκε από τη Μικρά Ασία, αφήνοντας στον Τούρκο γείτονα την προίκα των κοριτσιών της οικογένειας, που έμελλε να παραδοθεί σε συγγενείς της οικογένειας στη Νέα Ιωνία Βόλου.
Τα πολύτιμα κειμήλια που απαρτίζουν τη δωρεά της οικογένειας Μηνόγλου στο «Εγγλεζονήσι», παρουσιάζονται στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ με την πολύτιμη βοήθεια της προέδρου του Συλλόγου Ουρανίας Σταματιάδου, η οποία με προθυμία παραχώρησε το σχετικό φωτογραφικό υλικό.
Εκπληξη και συγκίνηση
Με αφορμή την ταινία που πρόκειται να γυριστεί και το βιβλίο που είναι πάντα επίκαιρο, ο ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ επικοινώνησε με τη Στέλλα Μηνόγλου, σύζυγο του Γιάννη Μηνόγλου, ο οποίος ήταν απόγονος της συγκεκριμένης οικογένειας, που ρίζωσε στη Νέα Ιωνία μετά τον ξεριζωμό από τις αλησμόνητες πατρίδες.
Εκπληξη είχε προκαλέσει στον Γιάννη Μηνόγλου και τη σύζυγό του Στέλλα η απρόσμενη επίσκεψη του Τούρκου συγγραφέα στο σπιτικό τους, στη Νέα Ιωνία, προκειμένου να τους επιστρέψει τα προικιά που είχαν εμπιστευτεί οι πρόγονοί τους στην γιαγιά του.
Μιλώντας στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ η Στέλλα Μηνόγλου αναφέρει ότι, ο σύζυγός της είναι απόγονος της οικογένειας Μηνόγλου, που αναζητούσε επίμονα ο Κεμάλ Γιαλτσίν. «Ηταν μεγάλη έκπληξη για μας, δεν το περιμέναμε. Μας επισκέφτηκε στο σπίτι μας και με τη βοήθεια διερμηνέα, μας ανέφερε ότι όταν έγινε ο διωγμός, η γιαγιά του έμενε στην ίδια γειτονιά με την οικογένεια Μηνόγλου και ότι αυτά όλα τα προικιά, της τα εμπιστεύτηκαν πριν φύγουν, με την προοπτική να γυρίσουν κάποια μέρα. Εκπληρώνοντας την επιθυμία του πατέρα του, μετά από πολυετείς αναζητήσεις, όπως μας πληροφόρησε, μας βρήκε και επέστρεψε τα προικιά» θυμάται με συγκίνηση η κ. Μηνόγλου.
Περιγράφοντας τον Κεμάλ Γιαλτσίν, αναφέρει ότι «ήταν πολύ φιλικός και ευγενικός. Κάναμε τραπέζι όταν ήρθε, τον φιλοξενήσαμε. Μιλήσαμε μαζί του και μας αφηγήθηκε συγκινητικές ιστορίες. Συγκινηθήκαμε ακούγοντας τις ιστορίες που μας αφηγήθηκε. Μας είπε ότι έψαχνε χρόνια να μας βρει. Ηταν πολύ μεγάλη έκπληξη για μας, δεν το περιμέναμε» υπογραμμίζει η Στέλλα Μηνόγλου, προσφυγικής καταγωγής και η ίδια, για να προσθέσει «έχω ακούσει κι εγώ πολλές ιστορίες από τη δική μου γιαγιά. Θα είναι πολύ συγκινητικό να γυριστεί η ταινία».
Τελευταία επιθυμία του πατέρα του
Εχει περάσει σχεδόν ένας αιώνας από την ημέρα που μια ελληνική οικογένεια αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Χονάζ της Τουρκίας, αφήνοντας τις προίκες των κοριτσιών της στην οικογένεια του Τούρκου γείτονα Κεμάλ Γκατζάρογλου, για να τις φυλάξει μέχρις ότου επιστρέψουν. Η οικογένεια Μηνόγλου έφυγε από τη Μικρά Ασία πιστεύοντας ότι μια μέρα θα επέστρεφαν στο Χονάζ, αλλά δεν το έκαναν ποτέ.
Τη δεκαετία του ‘90, για να εκπληρώσει την τελευταία επιθυμία του πατέρα του, ο Κεμάλ Γιαλτσίν έψαξε σε όλη την Ελλάδα για να βρει την οικογένεια Μηνόγλου και να επιστρέψει τα προικιά. Τελικά εντόπισε τους απογόνους τους στον Βόλο και έδωσε τα προικιά το 1998.
Ο Γιάλτσιν κατέγραψε αυτή την ιστορία στο βιβλίο του, με τίτλο «Μια προίκα αζήτητη», το οποίο κυκλοφόρησε στα τουρκικά και αργότερα στα ελληνικά, ενώ αργότερα μεταφράστηκε και σε άλλες γλώσσες.
Το βιβλίο έχει βραβευτεί στην Τουρκία και την Ελλάδα με το βραβείο ελληνοτουρκικής φιλίας «Abdi İpekçi» και βραβεύτηκε και από το τουρκικό Υπουργείο Πολιτισμού.
Σήμερα, ο τουρκικής καταγωγής Γερμανός σκηνοθέτης/σεναριογράφος Γκουλσέλ Οζκάν, σε συνεργασία με τον Κεμάλ Γιαλτσίν, σχεδιάζει να μεταφέρει την ιστορία στη μεγάλη οθόνη.
Τα γυρίσματα της ταινίας αναμένεται να ξεκινήσουν το 2023 και να ολοκληρωθούν το 2024, με τους δημιουργούς να εκτιμούν ότι υπάρχει ενδεχόμενο να ξεκινήσουν το 2022, σε περίπτωση που εξασφαλίσουν χορηγίες.
Συγκινητική αφήγηση
Ο Κεμάλ Γιαλτσίν γεννήθηκε και μεγάλωσε στο χωριό Χονάζ της Τουρκίας κι όπως ανέφερε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων: «Οι πραγματικοί ντόπιοι στο χωριό μου ήταν Ελληνες. Εμείς οι Τούρκοι εγκατασταθήκαμε εκεί πολύ αργότερα. Μέχρι το 1920 ζούσαν περίπου 1.000 Ελληνες στο Χονάζ. Στη συνέχεια όμως άρχισαν να τους απελαύνουν. Μεταξύ των εκτοπισμένων ήταν η οικογένεια Μηνόγλου, για την οποία ο πατέρας μου μιλούσε συχνά.
Ο πατέρας Μηνόγλου απελάθηκε μαζί με όλους τους άνδρες του χωριού, ενώ η γυναίκα και οι κόρες του κρατήθηκαν κλεισμένες σε μια θημωνιά μαζί με άλλες Ελληνίδες για τρεις μήνες.
Η γιαγιά μου, η Αισέ, έστελνε ψωμί στη σύζυγο του Μηνόγλου και στις κόρες της, κάθε μέρα με τον πατέρα μου. Οταν δόθηκε εντολή να εκκενωθούν, ακούστηκε μια κραυγή που συγκλόνισε το χωριό.
Ο πατέρας μου, που ήταν παιδί τότε, φοβήθηκε και έτρεξε σπίτι. Σε λίγο ήρθε η Μηνόγλου στο σπίτι της γιαγιάς μου κρατώντας ένα μεταξωτό πάπλωμα και οι δύο κόρες του κουβαλούσαν έναν σάκο. «Αυτά είναι τα προικιά για τις κόρες μου. Σου τα αφήνω. Φεύγουμε και μπορεί να μην επιστρέψουμε. Αν γυρίσουμε, θα μας δώσεις τα προικιά. Αν όχι, δώσε τα στους φτωχούς. Κάθε φορά που ο πατέρας μου έλεγε αυτή την ιστορία, έκλαιγε. Ο παππούς μου, Κεμάλ Γκατζάρογλου, και η γιαγιά μου, η Αϊσέ, κράτησαν στην καρδιά τους τη μνήμη των γειτόνων τους, της οικογένειας Μηνόγλου, μαζί με τα προικιά που τους εμπιστεύτηκαν πριν φύγουν για πάντα σε άλλη πατρίδα.
Αυτές οι αναμνήσεις, μαζί με τα προικιά, πέρασαν στον πατέρα μου, τον Ραμαζάνι. Και ο πατέρας μου, εκφράζοντας την τελευταία του επιθυμία, μου είπε: «Κεμάλ, γιε μου, πήγαινε βρες την οικογένεια Μηνόγλου και παράδωσέ τους τα προικιά».
Αναζητώντας την οικογένεια Μηνόγλου
Ο Κεμάλ Γιαλτσίν επισκέφτηκε την Ελλάδα για πρώτη φορά το 1994, αναζητώντας την οικογένεια Μηνόγλου ανάμεσα σε 10 εκατομμύρια Ελληνες χωρίς να έχει καμία άλλη πληροφορία πέρα από το όνομα και την καταγωγή τους.
Σε εκείνο το ταξίδι συνάντησε τους τελευταίους επιζώντες της γενιάς που ήρθε με την ανταλλαγή πληθυσμών, χωρίς να καταφέρει, ωστόσο, να βρει τους γείτονες του παππού του.
Επέστρεψε στην Τουρκία και άρχισε να ψάχνει τα αρχεία των προσφύγων που είχαν φύγει με το Ανταλλαγή. Τα βρήκε και έγραψε τις ιστορίες τους.
Δύο χρόνια αργότερα επέστρεψε στην Ελλάδα, αλλά δεν βρήκε την οικογένεια Μηνόγλου. Η γυναίκα και οι κόρες της είχαν έρθει στην Ελλάδα, αλλά είχαν πεθάνει. Πήγε στον Βόλο δύο χρόνια αργότερα και παρέδωσε τα προικιά των κοριτσιών Μηνόγλου σε απογόνους τους.
«Αυτό που με συγκλόνισε ήταν οι ιστορίες των προσφύγων που συνάντησα αναζητώντας την οικογένεια Μηνόγλου για να επιστρέψει τα προικιά», είπε ο Γιαλτσίν.
Ο ίδιος αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τις μαρτυρίες που ηχογράφησε σε δεκάδες κασέτες για να γράψει ένα βιβλίο με τίτλο «A dory unclaimed». Το καλοκαίρι του 2021, σημειωτέον, δώρισε στον δήμο του Χονάζ ένα οικόπεδο που κληρονόμησε από τον πατέρα του, προκειμένου να ιδρύσει Μουσείο Ανταλλαγής Προσφύγων που θα αρχίσει να λειτουργεί το 2024.
