ΤΟΠΙΚΑ

Αντωνία Τριχοπούλου: «Ασπίδα» για την υγεία η μεσογειακή διατροφή

αντωνία-τριχοπούλου-ασπίδα-για-την-230255

«Περίπου 15% – 25% των κακοήθων νεοπλασιών θα μπορούσε να προληφθεί μέσω της υγιεινής διατροφής» τονίζει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ η κορυφαία επιστήμονας

Ανώτατη διάκριση αποτελεί για την καθηγήτρια του ΕΚΠΑ Αντωνία Τριχοπούλου η πρόσφατη εκλογή της σε τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Σύζυγος του αείμνηστου Βολιώτη καθηγητή Δημήτρη Τριχόπουλου, ο οποίος άφησε σπουδαία επιστημονική παρακαταθήκη ως γιατρός και καθηγητής Πανεπιστημίου, η κορυφαία βιοπαθολόγος – υγειονολόγος, αναλύει στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής σε καθημερινή βάση.

Συνέντευξη στη ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ

Κορυφαία επιστήμονας σε θέματα διατροφής, υπογραμμίζει τη σημασία της για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, αναλύοντας, ταυτόχρονα, τη συσχέτιση των ορθών διατροφικών συνηθειών με την υγεία. Αναφερόμενη στη Μαγνησία, χαρακτηρίζει «ευλογημένο τόπο» την περιοχή, ενώ δεν παραλείπει να υπογραμμίσει ότι η σωστή διατροφή μειώνει τις πιθανότητες εμφάνισης σοβαρών προβλημάτων υγείας σε μεγάλο ποσοστό, υπογραμμίζοντας τα αποτελέσματα έρευνας, σύμφωνα με την οποία αποτελεί «ασπίδα», με παράλληλα οφέλη για το περιβάλλον.

Αμεση η σύνδεση της διατροφής με την καλή φυσική κατάσταση, το περιβάλλον και την κλιματική κρίση;

Πρόσφατα σε διεθνές επίπεδο επισημαίνεται η ευνοϊκή δράση της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής όχι μόνο στην υγεία, αλλά και στο περιβάλλον και στην κλιματική αλλαγή, ενώ χαρακτηρίζεται ως «βιώσιμη διατροφή». Βιώσιμα είναι τα διατροφικά σχήματα, τα οποία έχουν χαμηλή περιβαλλοντική επιβάρυνση, συμβάλλουν σε υγιεινό τρόπο ζωής για τις παρούσες και μελλοντικές γενεές.

Το παραδοσιακό μεσογειακό διαιτολόγιο χαρακτηρίζεται από υψηλή πρόσληψη φρούτων και λαχανικών, ξηρών καρπών, αδρά επεξεργασμένων δημητριακών και οσπρίων, με κύριο προστιθέμενο λιπίδιο το ελαιόλαδο. Oσοι ακολουθούν το παραδοσιακό μεσογειακό διαιτολόγιο, τρώνε σπάνια κόκκινο κρέας, αλλά έχουν τακτική χρήση ψαριού. Τρώνε επίσης γαλακτοκομικά προϊόντα, με τη μορφή κυρίως του γιαουρτιού και του τυριού. Αφθονες φυτικές τροφές, ελάχιστα επεξεργασμένες, εποχικά και τοπικής παραγωγής προϊόντα αποτελούν τη βάση της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής, η οποία όμως δεν αποκλείει τα ζωικά προϊόντα με έμφαση στα ψάρια, τα πουλερικά και τις μέτριες ποσότητες γαλακτοκομικών προϊόντων. Το κρασί καταναλώνεται από ενηλίκους σε λογικές ποσότητες και κατά κανόνα στα γεύματα.

Φιλική προς το περιβάλλον, με πολλαπλά οφέλη, η μεσογειακή διατροφή;

Πράγματι, η διατροφή αυτή είναι φιλική προς το περιβάλλον και οικολογικά βιώσιμη, διότι χαρακτηρίζεται από χαμηλή περιβαλλοντική επιβάρυνση. Οφείλεται σε πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων βαρύνουσα σημασία έχει η υψηλή πρόσληψη φυτικών προϊόντων και η χαμηλή ζωικών προϊόντων. Συνεπάγεται μικρό αποτύπωμα νερού και χαμηλές εκπομπές αερίων θερμοκηπίου.

Η παραγωγή αερίων θερμοκηπίου συνδέεται με την παραγωγή τροφίμων ζωικής προέλευσης. Η μετατόπιση της κατανάλωσης σε μια διατροφή βασισμένη σε φυτικά προϊόντα, όπως η ελληνική παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή, θα συμβάλλει ουσιαστικά στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Μέχρι πρόσφατα η από κοινού αξιολόγηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων σε θέματα υγείας και της σχέσης τους με το περιβάλλον ήταν περιορισμένη, παρ’ όλο ότι οι οικολόγοι, οι οποίοι μελετούσαν τα συστήματα των τροφίμων, επεσήμαναν τη σχέση της υψηλής πρόσληψης τροφίμων ζωικής προέλευσης και της καταστροφικής επίδρασης στο περιβάλλον λόγω κτηνοτροφικών πρακτικών.

Η ελληνική παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή εκφράζει ένα βιώσιμο διατροφικό σχήμα με χαμηλή περιβαλλοντική επιβάρυνση και συμβάλλει σε υγιεινό τρόπο ζωής. Το σχήμα συνδέεται όχι μόνο με την υγεία και το περιβάλλον, αλλά και με τον πολιτισμό και την οικονομία. Για τον λόγο αυτόν νευραλγική είναι η σημασία της παραγωγής και διακίνησης των προϊόντων, που την εκφράζουν. Στο πλαίσιο αυτό επισημαίνεται ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα ποιότητας και όχι ποσότητας και το γεγονός θα πρέπει να συνεκτιμάται στις δράσεις για διάσωση και προβολή της παραδοσιακή μας διατροφής.

Πόσο επηρεάζουν ή καθορίζουν οι διατροφικές μας συνήθειες την πιθανότητα εμφάνισης σοβαρής νόσου, όπως, για παράδειγμα, ο καρκίνος;

Ενα μικρό ποσοστό καρκίνων έχει ισχυρές κληρονομικές συνιστώσες, αλλά εξωγενείς παράγοντες έχουν καίριο ρόλο στην αιτιολογία του καρκίνου. Ερευνες αναδεικνύουν τον σημαντικό ρόλο της διατροφής στην πρόληψη των σημαντικότερων χρόνιων νοσημάτων, μεταξύ των οποίων και οι κακοήθεις νεοπλασίες.

Υπολογίζεται ότι περίπου 15% -25% των κακοηθών νεοπλασιών θα μπορούσε να προληφθεί μέσω της υγιεινής διατροφής, της τακτικής φυσικής δραστηριότητας και της αποφυγής της παχυσαρκίας.

Πολύς λόγος γίνεται την περίοδο της πανδημίας για τη θωράκιση του οργανισμού, με τη βοήθεια της επιστήμης. Σε ποιον βαθμό βοηθά η διατροφή;

Η ορθή διατροφή συμβάλλει να είμαστε και να παραμένουμε υγιείς. Η κατανάλωση λαχανικών και φρούτων ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα, παρέχοντας έτσι προστασία στην πανδημία.

Οι μελέτες, που δείχνουν ότι η μεσογειακή διατροφή σχετίζεται με την καλή υγεία, έχουν επικεντρωθεί στην παραδοσιακή διατροφή, που αποτελούσε το πρότυπο διατροφής των ελαιοπαραγωγών περιοχών της Μεσογείου μέχρι τη δεκαετία του ‘60.

Επιβράβευση κόπων και προσπαθειών η πρόσφατη αναγόρευσή σας σε ακαδημαϊκό;

Ναι, έχω εργαστεί πολύ στη ζωή μου, αλλά αγαπούσα τη δουλειά μου. Στην Ακαδημία θα συνεχίσω να εργάζομαι, ώστε να ανταποκρίνομαι στις προσδοκίες της τιμητικής αυτής εκλογής.

Εχετε συνεργαστεί πολλά χρόνια με τον Βολιώτη σύζυγό σας Δημήτρη Τριχόπουλο. Οι έρευνες, που διενεργήσατε από κοινού και παράλληλα, επεκτείνονται και στις επιπτώσεις της πανδημίας;

Πολλοί μαθητές και συνεργάτες μας συμμετέχουν ενεργά σε διάφορες επιτροπές για τον COVID.

Στην επιδημία της γρίπης, προ ετών, ο Δημήτρης Τριχόπουλος είχε συνεργαστεί με τον καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα.

Δεσμοί καρδιάς και αγάπης σάς συνδέουν με τον Βόλο. Επισκέπτεστε την περιοχή, όταν σας δίνεται η ευκαιρία;

Δεν έρχομαι στον Βόλο τόσο συχνά όσο θα ήθελα, λόγο πολλών υποχρεώσεων στην Αθήνα.

Ναι, τον Βόλο τον αγαπώ, όχι μόνο γιατί είναι μια όμορφη πόλη με πολλές δυνατότητες, αλλά το είπατε παραστατικά, «έχω δεσμούς καρδιάς».

Με την εορταστική περίοδο σε πρώτο πλάνο και τις λιχουδιές στο τραπέζι, μπορούμε να διατρεφόμαστε σωστά χωρίς να ανέβει η ζυγαριά;

Η διατροφή είναι και ευχαρίστηση. Αν το «παρακάνουμε» 1-2 μέρες δεν χάθηκε ο κόσμος, αρκεί να είναι 1-2 μέρες, όχι παραπάνω. Να προσπαθείτε να γεύεστε μικρές μερίδες και να περπατάτε.

Πόσο έχουμε παρεκκλίνει διατροφικά από τις συνήθειες των προγενέστερων; Οι δυτικόφερτες συνήθειες έχουν αλλάξει, άραγε, το διατροφικό μας dna;

Οι διατροφικές μας συνήθεις αλλάζουν. Από στοιχεία της εθνικής μελέτης ΥΔΡΙΑ προκύπτει ότι τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών ακολουθούν συχνότερα το πρότυπο της παραδοσιακή ελληνικής μεσογειακής διατροφής σε σχέση με τα αντίστοιχα νεότερα.

Οι Ελληνες μικρότερων ηλικιακών ομάδων απομακρύνονται από την παραδοσιακή ελληνική διατροφή. Στην Ελλάδα γενικά καταναλώνουμε συχνά ψωμί (και άλλα δημητριακά), λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα και κρέας, λιγότερα φρούτα, όσπρια και ψάρια.

Ως επιστήμονας σε ζητήματα διατροφής και ως ερευνήτρια, τι συμβουλεύετε τους Βολιώτες;

Να τρώνε όπως οι γιαγιάδες τους. Η Μαγνησία είναι ευλογημένος τόπος από πολλές πλευρές. Θα σταθώ σε δύο μόνο από τα πολλά εξαίρετα προϊόντα, που θα μπορούσαν να τα προσέξουν περισσότερο. Στη βρώσιμη ελιά, που μέχρι πρόσφατα την παρήγαγαν στην Αγριά σε μικρές μονάδες με τον παραδοσιακό τρόπο, στα αρωματικά φαρμακευτικά φυτά του Πηλίου, που έχουν πανάρχαια ιστορία και δυνατότητες συστηματικής καλλιέργειας.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου