Η κορυφαία επιστήμονας και πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου Ανοιας μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ με αφορμή τη σημερινή ομιλία της στον Βόλο
Ενημερωτική ομιλία με τίτλο «Aνοια: Γνωρίζω – Φροντίζω – Υποστηρίζω» διοργάνωσαν η Ελληνική Εταιρεία Νόσου Αλτσχάιμερ και Συγγενών Διαταραχών Βόλου, σε συνεργασία με την Αντιδημαρχία Κοινωνικών Θεμάτων Δήμου Βόλου, χθες Κυριακή 18 Νοεμβρίου το πρωί στο Δημαρχείο Βόλου. Ομιλήτρια ήταν η διακεκριμένη επιστήμων δρ. Παρασκευή Σακκά, νευρολόγος – ψυχίατρος, πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου Ανοιας και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Αλτσχάιμερ Αθηνών. Η κορυφαία επιστήμων, ειδική σε θέματα άνοιας, μιλά στον ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ για τα συμπτώματα της νόσου, τα αίτια που την προκαλούν και συμβουλεύει τους πάντες να αναπτύσσουν δραστηριότητες που οξύνουν τον νου και χαρίζουν σωματική ευεξία.
Συνέντευξη στη ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
-Ανησυχητική η αύξηση των περιστατικών άνοιας σε εποχές οικονομικής ύφεσης;
Τα περιστατικά άνοιας σε όλο τον κόσμο αυξάνονται, γιατί αυξάνεται ο αριθμός των ατόμων της τρίτης ηλικίας. Η άνοια παντού πλήττει σταθερά το 5% έως 6% των ατόμων πάνω από τα 65 χρόνια. Οσο αυξάνεται το προσδόκιμο επιβίωσης, ακόμη και στις χώρες του τρίτου κόσμου που δεν ανεπτυγμένες, αυξάνεται, κατά συνέπεια, και ο μέσος όρος ζωής. Εμμεσα αυξάνει και ο αριθμός των ανοϊκών ασθενών. Δεν είναι η άνοια πιο επιθετική ή φταίει κάτι και αυξήθηκε ο αριθμός των ασθενών, η διατροφή, η ραδιενέργεια, δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Αυτό που φταίει είναι ότι αυξήθηκε ο αριθμός των ηλικιωμένων, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη ότι το 98% των ατόμων με άνοια και ακόμη μεγαλύτερο είναι ηλικιωμένο. Το 98% με 99% των περιστατικών είναι ηλικίας πάνω από 60 ετών.
-Η άνοια επηρεάζει την καθημερινότητα πολλών οικογενειών;
Είναι 200.000 τα άτομα με άνοια. Επειδή ζούμε περισσότερα χρόνια, αυξάνεται ο αριθμός των ηλικιωμένων. Μειώνεται ο αριθμός των γεννήσεων και τα ασφαλιστικά συστήματα και τα συστήματα υγείας επιβαρύνονται σημαντικά. Δεν υπάρχουν νέοι άνθρωποι που να δίνουν εισφορές, αυξάνονται οι συνταξιούχοι, αυξάνονται οι άρρωστοι και πρέπει τα κράτη με τους προϋπολογισμούς τους και τα ασφαλιστικά συστήματα να περιθάλψουν πολύ μεγάλο αριθμό πασχόντων. Η άνοια είναι μια κατάσταση που εξελίσσεται σε βάθος χρόνου και πάντοτε προς το χειρότερο. Υπάρχουν αυξημένες απαιτήσεις φροντίδας, νοσηλευτικής, φαρμακευτικής, και γι αυτό γίνεται τόσος λόγος, γιατί αυξάνεται πολύ το κόστος.
-Γίνεται λόγος, ωστόσο, και για περιστατικά που σημειώνονται σε ηλικίες κάτω των 60 ετών…
Το ελάχιστο αυτό ποσοστό, το 1% με 2%, αφορά σε μικρότερες ηλικίες, από 40 έως 65 ετών. Οι μορφές αυτές είναι κληρονομικές σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό και είναι και πολύ γρήγορης και κακής εξέλιξης. Και επειδή σήμερα έχουμε στη διάθεσή μας πολύ περισσότερα διαγνωστικά μέσα από παλιότερα, καλύτερες απεικονίσεις του εγκεφάλου και άλλες διαγνωστικές μεθόδους, διαγιγνώσκονται πιο εύκολα και τα προγεροντικά περιστατικά.
-Υπάρχουν νέα φάρμακα και θεραπείες που βοηθούν στην αργή εξέλιξη της νόσου και την αντιμετώπισή της;
Τα φάρμακα που κυκλοφορούν εδώ και είκοσι χρόνια και τα έχουμε στη διάθεσή μας ίσως επιβραδύνουν λίγο την εξέλιξη της νόσου και ελέγχουν τα συμπτώματα. Η ριζική θεραπεία τώρα είναι υπό κατασκευή. Η διαδικασία γίνεται στο εξωτερικό, αλλά συμμετέχουν και ελληνικές ομάδες.
-Υπάρχουν συμπτώματα τα οποία μαρτυρούν την εμφάνιση του προβλήματος;
Όταν κάποιος ξεχνά τόσο, ώστε να δυσκολεύει την καθημερινότητά του, τότε πρέπει να αρχίσει να ανησυχεί και να πάει στον γιατρό. Η μνήμη παρουσιάζει φυσιολογική κάμψη με την ηλικία, αλλά όταν κάποιος που ξεχνά τόσο ώστε καίει το φαγητό ή χάνεται στον δρόμο γιατί δεν θυμάται τους δρόμους, όταν επηρεάζεται λειτουργικά η ζωή μας ή όταν τα προβλήματα της μνήμης προκαλούν έκπτωση λειτουργική, τότε πρέπει να πηγαίνουμε στον γιατρό.
-Η πρόληψη έχει θέση στην περίπτωση της άνοιας;
Η πρόληψη της άνοιας είναι τεκμηριωμένη πλέον και σημαίνει «ασκώ το μυαλό μου με οποιονδήποτε τρόπο». Δηλαδή, διαβάζω, παίζω επιτραπέζια παιχνίδια, παρακολουθώ διαλέξεις, μαθαίνω ξένη γλώσσα, ψάχνω στο ίντερνετ, μαθαίνω ένα μουσικό όργανο, πλέκω δύσκολα σχέδια όταν πρόκειται για μια νοικοκυρά. Οτιδήποτε διεγείρει το μυαλό είναι νοητική άσκηση. Η σωματική άσκηση είναι επίσης πάρα πολύ σημαντική και κυρίως η αερόβια άσκηση, τρέξιμο, γρήγορο βάδισμα, κολύμβηση, ποδήλατο και οτιδήποτε άλλο, τένις, ελληνικοί χοροί συστηματικά, άσκηση. Είναι πολύ σημαντικό να τρέφομαι υγιεινά, να μην έχω πίεση, ζάχαρο, χοληστερίνη, δεν καπνίζω, δεν είμαι υπέρβαρη, είμαι κοινωνικός άνθρωπος, μιλώ με ανθρώπους.
-Μπορούμε να «ενοχοποιήσουμε» την περίοδο της κρίσης για την αύξηση των περιστατικών;
Η περίοδος της κρίσης έχει κάνει πολύ δυσκολότερη τη διαχείριση της άνοιας. Οι οικονομικές συνθήκες δεν επιτρέπουν στους ανθρώπους να πηγαίνουν στον γιατρό. Οι ανοϊκοί πρέπει να πηγαίνουν τακτικά στον γιατρό, να παίρνουν τα φάρμακα που πρέπει. Εχουν υπάρξει κάποιες μελέτες, αλλά δεν το τεκμηριώνουν ισχυρά, ότι η οικονομική κρίση αύξησε το ποσοστό των ατόμων με άνοια. Η άνοια έχει γενετική προδιάθεση ακόμη και στους μεγάλους ανθρώπους. Διάφοροι παράγοντες επιδρούν στο κύτταρό μας σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας και κάποια στιγμή, μετά τα 65, εμφανίζονται. Σε άλλους νωρίς, σε άλλους αργότερα.
Υπάρχουν εγκέφαλοι, που επειδή κάνουμε όλα όσα είπαμε πριν, έχουν ανθεκτικότητα στις βλάβες. Εχουν νοητική εφεδρεία. Υπάρχουν άλλοι εγκέφαλοι που δεν έχουν νοητικές εφεδρείες. Ισως μπορούμε να πούμε ότι η κρίση μείωσε τις νοητικές εφεδρείες και οι άνθρωποι που ήταν ούτως ή άλλως προγραμματισμένοι να πάθουν άνοια, το έπαθαν λίγο πιο νωρίς. Πάντως δεν προκαλεί άνοια η κρίση. Μπορεί να επιδεινώνει τη φυσική κατάσταση του ανθρώπου και σίγουρα είναι επιβαρυντικό και για το μυαλό, έμμεσα όμως.
Η κρίση είναι επιβαρυντική για τη διαχείριση της άνοιας, για την εξέλιξη αυτών που πάσχουν ήδη ή είναι στο προστάδιο και έρχονται σε μας.
-Το ερώτημα, που θέτουν αρκετοί, είναι αν υπάρχουν διαφορές ή ταυτίζονται, αντίστοιχα, η άνοια και η νόσος Αλτσχάιμερ…
Η άνοια είναι ένας όρος. Είναι μια κατάσταση έκπτωσης των νοητικών λειτουργιών. Η πιο συχνή μορφή άνοιας, το 50% με 60% του συνόλου, είναι η νόσος Αλτσχάιμερ. Υπάρχουν και άλλες μορφές άνοιας, πιο σπάνιες.
-Ποια είναι η συμβουλή σας στους συγγενείς και τον άμεσο κοινωνικό περίγυρο των πασχόντων; Πόσο καθοριστική είναι η συμβολή τους;
Να μην κρύβουν τους ανθρώπους που έχουν προβλήματα μνήμης, να τους πηγαίνουν τακτικά στον γιατρό και να φροντίζουν να έχουν μια καλή και πλούσια καθημερινότητα. Δηλαδή να έχουν φίλους, όσο γίνεται, να περπατάνε, να μιλάνε και να διασυνδέονται με τις οργανώσεις της εταιρείας Αλτσχάιμερ που υπάρχουν σε αρκετές πόλεις της Ελλάδος και βοηθούν πάρα πολύ.
