Περισσότεροι από 800 μαθητές επισκέπτονται το χώρο και πραγματοποιούν εκπαιδευτικά προγράμματα
Εναν και πλέον αιώνα ζωής μετράει το Παραδοσιακό Ελαιοτριβείο «Χατζηγιάννη» – Εκθετήριο Αγροτικής Οικονομίας Κατηχωρίου, το οποίο λειτουργεί πλέον ως σύγχρονος μουσειακός χώρος, ο οποίος προσελκύει το ενδιαφέρον 800 και πλέον παιδιών στη διάρκεια του χρόνου, αλλά και ενήλικων επισκεπτών. Ο παραπάνω μουσειακός χώρος έχει διατηρήσει όλα τα χαρακτηριστικά του παρελθόντος και τις προδιαγραφές ενός σύγχρονου μουσείου ταυτόχρονα, ζωντανεύοντας την παράδοση πολλών αιώνων. Η επίσκεψη στο συγκεκριμένο μουσείο είναι ταυτόχρονα νοερή περιήγηση σε άλλες εποχές, τότε που το νερό έδινε ώθηση στα μηχανήματα και ζωή στην αγροτική οικονομία.
Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ
Tο Ελαιοτριβείο και η οικία Χατζηγιάννη αποτελούν ένα σύγχρονο μουσειακό χώρο, όπου ο επισκέπτης μπορεί να παρατηρήσει τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή του ελαιολάδου στην προβιομηχανική Ελλάδα. Ιδιαίτερα όμως ο χώρος αποτελεί ένα σημαντικό πεδίο υλοποίησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τις ομάδες μαθητικού πληθυσμού της Μαγνησίας, της Θεσσαλίας και της χώρας γενικότερα.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα εκπαιδευτικού προγράμματος είναι αυτό με τον τίτλο «Ελιά, του ήλιου η θυγατέρα» που δημιούργησε το 1ο Πειραματικό Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Πορταριάς «Ν. Τσοποτός» σε συνεργασία με τον πρώην Δήμο Πορταριάς, το Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών Πορταριάς και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας, στα πλαίσια του Δικτύου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Ελιά».
Από το καλοκαίρι του 2011 φορέας λειτουργίας του Μουσειακού χώρου ανέλαβε η Διεύθυνση Αρχείων, Μουσείων και Βιβλιοθηκών του Δήμου Βόλου, η οποία ένα χρόνο μετά εγκαινίασε τη λειτουργία του Εκθετηρίου Αγροτικής Οικονομίας στον 1ο όροφο της οικίας Χατζηγιάννη.
Από τότε πλήθος σχολείων της περιοχής αλλά κι από όλο τον ελλαδικό χώρο έχουν επισκεφτεί το χώρο και εκατοντάδες μαθητές συμμετείχαν στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες που επιμελήθηκε η Διεύθυνση, περίπου 600 μαθητές το 2013 και περισσότεροι από 800 το 2014, σύμφωνα με τα καταγραμμένα στατιστικά στοιχεία. Παράλληλα σε συνεργασία με το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας συνεχίζεται η υλοποίηση του προαναφερθέντος προγράμματος, με συχνότητα δύο φορές περίπου το μήνα.
Το Παραδοσιακό Ελαιοτριβείο «Χατζηγιάννη» – Εκθετήριο Αγροτικής Οικονομίας Κατηχωρίου αποτελεί συγκρότημα με δύο κτίρια και κοινή αυλή: Το παραδοσιακό υδροκίνητο ελαιοτριβείο «Χατζηγιάννη», που απέκτησε ο πρώην Δήμος Πορταριάς το 2000 και η παρακείμενη οικία «Χατζηγιάννη», όπου από το καλοκαίρι του 2012 λειτουργεί το Εκθετήριο Αγροτικής Οικονομίας Κατηχωρίου.
Η οικία Χατζηγιάννη
Περνώντας το κατώφλι του σπιτιού, μετά από μια σύντομη αναφορά στην ιστορία του Κατηχωρίου και τη «δράση» της οικογένειας Χατζηγιάννη, η έκθεση αναδεικνύει τη διαχρονική αξία και σημασία δύο ακόμα και σήμερα βασικών προϊόντων της τοπικής οικονομίας: του περίφημου Κατηχωρήτικου κρασιού και του τσίπουρου.
Αλέτρια, γεωργικά εργαλεία, άμβυκες, νταμιτζάνες, αρκάδες, φιάλες και μετρητές γράδων συνθέτουν την εικόνα μιας μακραίωνης παράδοσης στην παραγωγή δυνατού κρασιού και γυαλιστερού τσίπουρου.
Περίοπτη θέση ανάμεσα στα εκθέματα κατέχουν και αντικείμενα από το ιδιωτικό χημείο στο Βόλο του αείμνηστου Δημήτρη Ψυχούλη, που είχαν παραχωρηθεί από τους οικείους του στο Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και συνδέονται άμεσα με τον ποιοτικό έλεγχο του κρασιού και του τσίπουρου των πηλιορειτών παραγωγών.
Επίσης, μέσα από τις φωτογραφικές αποτυπώσεις πανηγυριών, καφενείων και γλεντιών δίνεται έμφαση στην κυρίαρχη θέση του κρασιού και του τσίπουρου μέσα στον καθημερινό βίο των Κατηχωριτών αλλά και στις μεγάλες χαρές και βουβές λύπες.
Επιπλέον, η έκθεση παλαιών οικογενειακών φωτογραφιών, ραπτομηχανών και αντικειμένων οικοτεχνίας αποσκοπεί στην πληρέστερη παρουσίαση των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών της περιοχής του Κατηχωρίου στις αρχές του 20ου αιώνα.
Παραδοσιακό Ελαιοτριβείο
Το ελαιοτριβείο – η παλιά γαλιάγρια – και η διώροφη οικία της οικογένειας Χατζηγιάννη που βρίσκονται στο χωριό Κατηχώρι, αγοράσθηκαν από τον Κωνσταντίνο Χατζηγιάννη το 1905. Tο ελαιοτριβείο δούλευε ασταμάτητα, ως το 1944 όταν οι Γερμανοί κατακτητές το έκαψαν μαζί με άλλα σπίτια κι αποθήκες της Ανω Συνοικίας το χωριού. Χάρη στις ελπίδες που γέννησε η Απελευθέρωση και στην ανάπτυξη της τεχνολογίας, η «γαλιάγρια» ηλεκτροδοτήθηκε και με κάποιες προσθήκες κι αλλαγές ξαναδούλεψε έως το 1976.
Το ελαιοτριβείο αποκαλύπτει στον επισκέπτη τα «μυστικά» της ελιάς και τον μυεί στην παραδοσιακή χρονοβόρα διαδικασία παραγωγής του λαδιού. Καθώς τα μηχανήματά του βρίσκονται σε άριστη κατάσταση ο χώρος είναι «ζωντανός» για τη δημιουργία δραστηριοτήτων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων με θέματα γύρω από την ελιά και το λάδι.
Ο Κωνσταντίνος Χατζηγιάννης ήρθε από τα Αγραφα στο Κατηχώρι το 1900. Παντρεύτηκε την Αικατερίνη Βρόντη και απέκτησε πέντε παιδιά: τη Σοφία, τον Δημήτρη, την Ελένη, την Ηβη και την Αλίκη. Το 1905 αγόρασε το ελαιοτριβείο και τη διώροφη κατοικία και παράλληλα διατήρησε εμπορικό κατάστημα στην άνω συνοικία όπου πωλούσε υφάσματα, «σκουτιά, χασέδες και αλατζάδες».
Τα παιδιά μεγάλωσαν μέσα στην έντονη μυρωδιά του ελαιοπολτού, τους ατμούς από τα καζάνια και τον ήχο της «ροδάνας», που γύριζε με τη δύναμη του «λευκού χρυσού», του νερού της πηγής Μάνας. Από την αυλή του πατρικού τους σπιτιού που γέμιζε από το ετήσιο «μαξούλι» πέρασαν όλοι οι συχωριανοί τους και κάτοικοι των όμορων χωριών για να παράγουν το λάδι της χρονιάς.
Μετά το θάνατο του πατέρα την ευθύνη της επιχείρησης ανέλαβαν οι κόρες του και ιδιαίτερα η Ελένη Χατζηγιάννη – Κατεργάρη η οποία λειτούργησε τη «γαλιάγρια» έως το 1976, μένοντας στο Κατηχώρι έως το τέλος της ζωής της.
Ο αδελφός της Δημήτριος Χατζηγιάννης από το 1930, συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση, ασχολήθηκε επιτυχώς με την ειδική επεξεργασία της βρώσιμης ελιάς και την εξαγωγή του συσκευασμένου προϊόντος σε λευκοσιδηρά δοχεία. Με σήμα κατατεθέν δύο Κενταύρους κάτω από μια γεμάτη από καρπούς ελιά κέρδισε το «χρυσούν βραβείον» της 10ης Έκθεσης Θεσσαλονίκης λόγω της εξαιρετικής ποιότητας των προϊόντων του.
Το 2000 ο τότε Δήμος Πορταριάς με χρήματα του προγράμματος «ΕΠΤΑ» αγόρασε από τους κληρονόμους της οικογένειας Χατζηγιάννη το υδροκίνητο ελαιοτριβείο και το παρακείμενο κτίσμα, που σήμερα ανήκουν στο Δίκτυο Μουσείων του ενιαίου Δήμου Βόλου. Το Εκθετήριο και το παραδοσιακό Ελαιοτριβείο λειτουργούν σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα και τον τοπικό Εξωραϊστικό και Αθλητικό Σύλλογο «Κένταυρος Χείρων», κάθε Κυριακή 11.00 – 13.00.
