ΤΟΠΙΚΑ

Καταστήματα με ιστορία ενός και πλέον αιώνα

καταστήματα-με-ιστορία-ενός-και-πλέον-680613

ΚΤΙΣΤΗΚΑΝ ΤΟ 1884 ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΤΗΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΓΡΑΦΗ

Η εμπορική ιστορία ενός και πλέον αιώνα «ακουμπάει» πάνω στο συγκρότημα καταστημάτων που βρίσκονται στην καρδιά της περιοχής των Παλαιών και περιβάλλονται από τις οδούς Αλμυρού και Αγχιάλου. Οι απόψεις διίστανται σχετικά με την «πατρότητα» των κτιρίων, αν ανήκαν δηλαδή σε Τούρκους ή Ισραηλίτες, ενώ στην κτητορική επιγραφή που διασώζεται μέχρι σήμερα στη μέση ακριβώς του διατηρητέου συγκροτήματος, αναγράφονται τα ονόματα των «Αδελφών Jακούπ και Σαμή» καθώς και στοιχεία στην Αραβική γραφή, με ευδιάκριτη, παράλληλα, την χρονολογία 1884.

Ρεπορτάζ: ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΥΔΡΑΙΟΥ

Εκατόν τριάντα ένα χρόνια μετά, τα ιστορικά καταστήματα επί της οδού Αλμυρού συνεχίζουν να λειτουργούν, δίνοντας τον παλμό της σύγχρονης εποχής, που φέρει, ωστόσο, πολλά ευδιάκριτα στοιχεία του μακρινού παρελθόντος.

Το συγκεκριμένο συγκρότημα καταστημάτων έχει κηρυχτεί διατηρητέο μνημείο της νεώτερης περιόδου, με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, με το σκεπτικό ότι «αποτελούν σημαντική μαρτυρία για την ιστορική τοπογραφία της περιοχής, είναι αξιόλογα από ιστορικής, πολεοδομικής, κοινωνικής και αρχιτεκτονικής άποψης και χρήσιμα για τη μελέτη της εξέλιξης της ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στην περιοχή».

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν άλλα προγενέστερα διασωθέντα καταστήματα στην περιοχή μας. Είναι επακριβώς χρονολογημένα, καθώς σύμφωνα με την προαναφερθείσα κτητορική επιγραφή, κτίστηκαν το 1884 και έχουν νεοκλασικά χαρακτηριστικά, σύμφωνα με το αρχιτεκτονικό ρεύμα της εποχής κατά την οποία κατασκευάστηκαν. Ενδιαφέρον στοιχείο είναι στην προκειμένη περίπτωση το γεγονός ότι η χρονολογία κατασκευής δείχνει ότι και μετά την απελευθέρωση της πόλης, οι Οθωμανοί κάτοικοι δεν εγκατέλειψαν την περιοχή, αλλά παρέμειναν και δραστηριοποιούνταν επαγγελματικά.

Το συγκρότημα περιλαμβάνει επτά καταστήματα, τα οποία καταλαμβάνουν ένα μεγάλο τμήμα της βορειοανατολικής γωνίας του οικοδομικού τετραγώνου στο οποίο βρίσκονται. Τα εν λόγω καταστήματα είναι ισόγεια, λιθόκτιστα και κεραμοσκεπή, σύμφωνα με το ύφος και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιόδου κατά την οποία κτίστηκαν. Αλλα στεγάζουν επαγγελματικές στέγες και άλλα παραμένουν κλειστά, ενώ η συνολική τους εικόνα είναι χαρακτηριστική, τόσο για την περιοχή στην οποία βρίσκονται, αλλά και ευρύτερα.

Οπως προαναφέρθηκε, κτίστηκαν τρία χρόνια μετά την απελευθέρωση της πόλης από Τούρκους ιδιοκτήτες, ενώ ο τελευταίος Τούρκος ιδιοκτήτης φέρεται να είναι ο Μουνήρ Σερήφ Σαδή, σύμφωνα με το υπ’ αριθ. 13344 συμβόλαιο. Τα καταστήματα αυτά, σύμφωνα με την από 30/01/1923 σύμβαση ανταλλαγής του πληθυσμού, την από 21/05/1924 απόφαση της μεικτής επιτροπής, το από 16/10/1925 πρωτόκολλο παράδοσης παραλαβής και την από 10/06/1930 Ελληνοτουρκικής συμφωνίας, η οποία κυρώθηκε με τον υπ’ αριθμόν 4793 νόμο, παραδόθηκαν στην Εθνική Τράπεζα, η οποία στην συνέχεια τα εκποίησε σε διάφορους Ελληνες ιδιοκτήτες.

Στην εισήγηση της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Εργων Θεσσαλίας προς το Υπουργείο Πολιτισμού, που έγινε δεκτή, επισημαίνεται μεταξύ άλλων ότι «η κατάσταση διατήρησης των καταστημάτων είναι σε άλλα μέτρια, κυρίως εκείνων που είναι εγκαταλελειμμένα, και άλλων καλύτερη, όπως εκείνων που είναι ακόμη σε χρήση και οι ιδιοκτήτες τους φροντίζουν για τη συντήρησή τους. Χρειάζονται όμως επισκευή και κυρίως αποκατάσταση της αρχική τους μορφής, τα μορφολογικά στοιχεία που έχουν αλλοιωθεί, όπως αποφράξεις ανοιγμάτων, καταστροφές διακοσμητικών στοιχείων, αποκατάσταση κουφωμάτων και άλλα».

Μαρτυρίες για το παρελθόν

Η συνοικία των Παλαιών είναι ο αρχικός πολεοδομικός πυρήνας της πόλης του Βόλου και μέχρι το 1850 περίπου, οριοθετούνταν από το Κάστρο, και από τα «Μαγαζιά», μια μικρή συνοικία νότια και έξω από το Κάστρο, που έφθανε μέχρι την θάλασσα.

Το «Μαγαζιά» ήταν Τούρκικων ιδιοκτησιών, τα οποία νοίκιαζαν οι ιδιοκτήτες τους σε Ελληνες εμπόρους, κυρίως από το Πήλιο, οι οποίοι εμπορεύονταν τα προϊόντα τους και έκαναν τις εξαγωγές τους από το λιμάνι του Βόλου, το οποίο αποτελούσε τη σκάλα ολόκληρης της Θεσσαλίας κατά τη συγκεκριμένη περίοδο.

«Η περιοχή των Παλαιών ήταν το κέντρο του Βόλου. Εδώ έρχονταν όλα τα χωριά της περιοχής για να ψωνίσουν από τα καταστήματα που ήταν συγκεντρωμένα, τα μπακάλικα, τα μανάβικα, τα χασάπικα» όπως αναφέρει ο κ. Νίκος Βαλαχάς, ο οποίος δραστηριοποιείται επαγγελματικά επί πενήντα χρόνια στην περιοχή των Παλαιών. Ο ίδιος αναφέρει επίσης ότι «κατέβαινε πολύς κόσμος από τη γύρω περιοχή, προκειμένου να συμμετέχει ή να ψωνίσει από το παζάρι του Βόλου, που ξεκίνησε παλιά, επί Τουρκοκρατίας. Εδώ βρίσκονταν τα χάνια όπου έρχονται οι αγωγιάτες και έμεναν τα βράδια» δίνοντας ζωή στην περιοχή που έσφυζε από εμπορική κίνηση.

Χαρακτηριστική είναι, παράλληλα, η μαρτυρία του Ν. Μάγνη, η οποία διασώζεται στο βιβλίο του «Περιηγήσεις: Η τοπογραφία της Θεσσαλίας και Θετταλικής Μαγνησίας, εν Αθήναις 1860»: «Εκτός του Κάστρου έχουσιν οι Τούρκοι μόνον κτισμένα εργαστήρια και καφενεία τα οποία ενοικιάζονται εις τον βουλόμενον χωρίς διάκριση θρησκείας. Ως επί το πλείστον όμως οι ενοικιασταί είναι Χριστιανοί, αυτού κατά Σάββατον γίνεται εμπορική πανήγυρι (παζάρ) όπου συνέρχονται από την λοιπήν Θεσσαλίαν και Μαγνησίαν δια να πωλήσωσι τα προϊόντα του τόπου των και να αγοράσωσιν άλλα». Στη συγκεκριμένη περιοχή των «Μαγαζιών» βρίσκεται και το εν λόγω συγκρότημα καταστημάτων, το οποίο εντάσσεται στα σημαντικά μνημεία της νεότερης ιστορικής περιόδου και αποτελούν τις παραδοσιακές επαγγελματικές στέγες της περιοχής.

Υπενθυμίζεται ότι με εισήγηση της Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων έχουν επίσης χαρακτηριστεί διατηρητέα τα Χάνια Δίκου και Τσαλαπάτα, ενώ ολόκληρη η περιοχή των Παλαιών, καθώς και μια ευρύτερη ζώνη περιβάλλοντα χώρου, έχουν χαρακτηρισθεί αρχαιολογικός χώρος, λόγω της πληθώρας των ευρημάτων της συγκεκριμένης περιοχής, η οποία κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι σήμερα. Επίσης στην ίδια περιοχή, το Υπουργείο Χωροταξίας έχει χαρακτηρίσει έξι κτίρια και δέκα όψεις ως διατηρητέα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και οι όψεις του εν λόγω συγκροτήματος καταστημάτων, τα οποία «αποτελούν σημαντική μαρτυρία για την ιστορική τοπογραφία της περιοχής και επιπλέον διαθέτουν αξιόλογα επί μέρους στοιχεία, τα οποία πρέπει να διατηρηθούν για τη μελέτη της εξέλιξης της ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στην περιοχή μας».

Αποψη του διατηρητέου μνημείου στη συμβολή των οδών Αλμυρού και Παπακυριαζή

Ζωντανεύει η παράδοση αιώνων στην καρδιά των Παλαιών

Η κτητορική επιγραφή που αποτελεί ιστορικό τεκμήριο

Αποψη του συγκροτήματος από την οδό Αγχιάλου

#Tags

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου