Οταν άκουσα την έκφραση που μνημονεύω παρακάτω, ειπωμένη από το στόμα του τότε προέδρου της δημοκρατίας, τον οποίο μάλιστα αντιπαθούσα βαθύτατα σε όλη την πολιτική του διαδρομή, ως ηγέτη της Δεξιάς, πριν τον γνωρίσω εκ του σύνεγγυς, ενοχλήθηκα βαθύτατα. Έκτοτε όμως, ομολογώ ότι μου έχει έλθει πολλές φορές στο νου καθώς παρακολουθώ τη συμπεριφορά ατόμων και ομάδων στον τόπο μας. Τις σχιζοφρενικές και υστερικές αντιδράσεις, τις μεγαλοστομίες και τις ακρότητες, εκεί όπου πάνω από όλα επιβάλλεται η αντιμετώπιση των καταστάσεων με λογική και ψυχραιμία.
Την ξαναθυμήθηκα τώρα με τον τραγικό θάνατο του νεαρού που έπεσε από το τρόλεϊ διαπληκτιζόμενος με τον ελεγκτή, για το εισιτήριο που δεν είχε. Μου ξανάλθε στο νου καθώς διαβάζω το πώς αντιδρούν πολλοί από τους συμπατριώτες μας, σε ένα γεγονός που, υπό άλλες συνθήκες, ίσως οι ίδιοι άνθρωποι θα το απέδιδαν «στην κακιά στιγμή». Με κάποιους να φτάνουν ως την προώθηση του συνθήματος: «Μην πληρώνεις εισιτήριο, σκότωσε έναν ελεγκτή».
Ηταν μια Κυριακή μεσημέρι, καλοκαίρι του 1984, στου «Λεωνίδα» στη Βαρυμπόμπη. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής γευμάτιζε με ομοτράπεζους τον αδελφό του Γραμμένο τους αείμνηστους πλέον Τάκη Αμπριά και Βαγγέλη Μπίστικα και από τους επιζώντες, το Σοφιανό Χρυσοστομίδη, το Στάμο Ζούλα και το γράφοντα.
Η συζήτηση είχε ανάψει γύρω από μια προγενέστερη δήλωσή του κατά την οποία «έξω πάμε καλά». Δε θυμάμαι ποιος από όλους τον «τσίγκλησε». Θυμάμαι ότι άρχισε να παραθέτει εκείνα που θεωρούσε ως «κρούσματα σχιζοφρενικής συμπεριφοράς στο εσωτερικό της χώρας», να επεκτείνεται και σε άλλες περιόδους της ιστορίας μας και στην κορύφωση να κτυπά το χέρι του στο τραπέζι λέγοντας: «Διερωτώμαι αν δεν είμαστε απόγονοι συφιλιδικών».
Ηταν από τα λόγια που έμεναν «of the record» όπως συνήθως, σε τέτοια γεύματα πολιτικών ηγετών με δημοσιογράφους. Τώρα πια, μετά τόσες δεκαετίες, δεν ισχύει αυτή η δέσμευση. Άλλωστε, με άλλα λόγια, πιο ήπια, εξέφρασε την ίδια άποψη δημοσίως, όταν, πέντε χρόνια αργότερα, την Άνοιξη του 1989, χαρακτήρισε το δημόσιο βίο της χώρας ως «ένα απέραντο φρενοκομείο».
Τότε ενοχλήθηκα. Έκτοτε όμως πολλές φορές αναρωτήθηκα αν είχε τελείως άδικο. Όπως διερωτώμαι και σήμερα. Διότι μόνον αρρωστημένα μυαλά μπορούν να προτρέπουν τους νέους «μην πληρώνεις εισιτήριο, σκότωσε έναν ελεγκτή».
