Εδώ και οκτώ μήνες, με αμφιλεγόμενο ως προς το εύρος, αλλά και τις συνέπειές του, θετικές και αρνητικές, καλοκαιρινό διαλειμματάκι, βιώνουμε πραγματικότητα με δύο όψεις. Για μεν τους νεότερους είναι πρωτόγνωρη και μόνο για κάτι επιζώντες, που πλησιάζουν τον αιώνα, μπορεί να θυμίζει μαύρες μέρες, που έζησαν στα χρόνια του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Επιζώντες, που να έζησαν, σε ηλικία που να επιτρέπει την καταγραφή μνημών, το ευθέως ανάλογο φαινόμενο, την ισπανική γρίπη του 1918, που «θέρισε» σχεδόν πενήντα εκατομμύρια ανθρώπους, δεν υπάρχουν πλέον. Οπότε, τα όποια διδάγματα, που θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν και σε ανάλογα συμπεράσματα, είναι μόνο από τη μελέτη των ιστορικών δεδομένων.
Οπως και σήμερα, έτσι και τότε, η πανδημία απλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο. Ενδεικτικώς αντιγράφω από τη Βικιπαίδεια: Στις 10 Ιουλίου του 1918 160.000 κρούσματα έπληξαν το Βερολίνο. Στη Μεγάλη Βρετανία η γρίπη προκάλεσε τον θάνατο 220.000 ανθρώπων, στις Ηνωμένες Πολιτείες σημειώθηκαν πάνω από 550.000 θάνατοι, ενώ στην Ιαπωνία περί τα 250.000 θύματα και στις Ινδίες ξεπέρασαν τα πέντε εκατομμύρια».
Τα στοιχεία για το τι συνέβη, τότε, στη χώρα μας είναι επίσης θλιβερά, αλλά και διδακτικά. Το πρώτο κρούσμα εντοπίστηκε στην Πάτρα, που ήταν η μεγάλη πύλη επικοινωνίας της Ελλάδος με τη Δυτική Ευρώπη. Οι νεκροί, μόνο σε αυτή την πόλη της Πελοποννήσου, ξεπέρασαν τους 800. Από τις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο ήταν η Σκύρος, όπου πέθαναν πάνω από 1.000 κάτοικοι, το ένα τρίτο του πληθυσμού της. Στην Αθήνα, η γρίπη προκάλεσε τον θάνατο 1.668 ανθρώπων, στη Θεσσαλονίκη άλλων 5. Η Δυτική Μακεδονία, η οποία και τώρα εμφανίζεται ιδιαιτέρως ευάλωτη, κατέγραψε 4.336 νεκρούς.
Υπήρξε τότε μία και μοναδική εξαίρεση. Εως τον Ιανουάριο του 1919 η Αυστραλία κατόρθωσε να μην πληγεί λόγω αυστηρής καραντίνας.
Από αυτή τη μοναδική εξαίρεση διδάσκονται έκτοτε και οι επιδημιολόγοι ή λοιμωξιολόγοι και οι κυβερνήσεις, που έχουν χρέος να προστατεύουν τους πολίτες τους από την επιθετική έξαρση οποιασδήποτε πανδημίας, ιδίως όταν δεν υπάρχει εμβόλιο, δηλαδή προληπτικό μέσο άμυνας.
Αυτά ας τα έχουν υπόψη τους όσοι γκρινιάζουν ή και αντιδρούν εντόνως, όταν λαμβάνονται μέτρα, που δεν είναι ευχάριστα, αλλά είναι η τελευταία γραμμή αμύνης. Ιδίως σε κάθε κοινωνία, που ανθούν αρκετοί ανεύθυνοι και συνωμοσιολόγοι.
Γ. Π. ΜΑΣΣΑΒΕΤΑΣ
