Παρακολουθώ τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ για τις τιμές των αγαθών, που προορίζονται για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, διαβάζοντας, παραλλήλως, τις ανακοινώσεις των δύο καταναλωτικών οργανώσεων, που έχουν απομείνει μετά από την εξαφάνιση του άλλοτε ισχυρού ΙΝΚΑ. Συνήθως γίνεται σύγκριση των τιμών, συγκεκριμένων ειδών, με τις αντίστοιχες περσινές. Για να καταλήξει ο ρεπόρτερ με τη διαπίστωση ότι «φέτος το χριστουγεννιάτικο τραπέζι είναι ακριβότερο».
Μπορεί να ήταν πράγματι ο κανόνας στα χρόνια πριν από τη μεγάλη οικονομική κρίση, που ταλάνισε και ταλανίζει ακόμη την ελληνική κοινωνία. Τώρα,όμως, τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Επειδή συχνά χρησιμοποιούμε το ερατεινό μας καφεδάκι σαν …μονάδα σύγκρισης, αλλά ακόμη και διαμόρφωσης των τιμών, με τη χαρακτηριστική έκφραση των πολιτών «κάνει όσο ένα καφεδάκι», θα σταθώ σε χαρακτηριστικό και εύγλωττο παράδειγμα.
Ανάμνηση από τα χρόνια προ της κρίσης, τότε που μπορούσα να ταξιδεύω οικογενειακώς. Βρέθηκα ανήμερα Χριστούγεννα στην ιστορική και γραφικότατη Δρέσδη, με τη Γερμανία να θεωρείται πολύ πιο ακριβή από την Ελλάδα, κυρίως λόγω ακριβών εργατικών. Με έκπληξη πλήρωσα για έναν εσπρέσο μόλις 1,80, με άψογο σέρβις, σε εντυπωσιακής ομορφιάς κατάστημα. Την ίδια περίοδο, στην τελευταία καφετέρια στο Κουκάκι, για να μην ανέβουμε κατά Κολωνάκι μεριά, έσκαγα τρία ευρώ.
Τώρα, δέκα χρόνια μετά, οι ατέλειωτες καφετέριες, που ανοίγουν και κλείνουν η μία μετά την άλλη, έχουν πια αναγκαστεί να εφαρμόζουν ρεαλιστικότερες χρεώσεις. Πίνεις το καφεδάκι σου σε …τιμές Γερμανίας, αλλά, με την αλλαγή του κλίματος, υπάρχει κίνδυνος να ξεφύγουμε.
Οταν την αξία των πραγμάτων τη μετράμε με τον καφέ ή τα τσιγάρα, ή το κουλούρι και τα κάστανα, που φαίνεται ότι άρχισαν να έχουν και …ψήγματα χρυσού, αγαθά που δεν είναι δα πεδίο δράσης του μεγάλου και μονοπωλιακού κεφαλαίου, αλλά έχουν ενίοτε παράλογες τιμές, υπάρχει ο κίνδυνος να αρχίσουν κάποιοι τις ανατιμήσεις στο καφεδάκι, οπότε θα πάρουν τη σειρά του και όλα τα υπόλοιπα. Αυτό που λένε οι οικονομολόγοι «πληθωριστική ψυχολογία» από κάτι τέτοια διαμορφώνεται. Βέβαια, το φαινόμενο δεν εκδηλώνεται μόνο σε επίπεδο καφέ ή κουλουριού.
Ατυχώς δεν έχουμε σοβαρό καταναλωτικό κίνημα για να αντισταθούμε οι ίδιοι σε όλους εκείνους, που τόσο προκλητικά αισχροκερδούν, διότι οι επισήμως διατυμπανιζόμενοι έλεγχοι δεν επαρκούν για την προστασία μας.
Γ. Π. ΜΑΣΣΑΒΕΤΑΣ
