Το σαρωτικό κύμα της ακρίβειας παρασύρει τις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών, καθιστώντας αδύνατη την όποια ασφαλή εκτίμηση για τον τρόπο, με τον οποίο μπορεί να μπει φρένο στη λαίλαπα των αυξήσεων
Το φετινό Πάσχα είναι το πρώτο, που γιορτάζουν οι Ελληνες μετά από δύο χρόνια απαγορεύσεων και περιορισμών, λόγω πανδημίας. Ωστόσο, σκιάζεται από τις σοβαρότατες επιπτώσεις στην οικονομία, που έχει προκαλέσει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Η κυβέρνηση αναζητεί διαρκώς «αντίμετρα», προκειμένου πολίτες και επιχειρήσεις να αντέξουν το κύμα των ανατιμήσεων στο κόστος της ενέργειας, που προκαλεί «τσουνάμι» ακρίβειας στην αγορά. Η αναποτελεσματικότητα των κυβερνητικών μέτρων στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων αποτυπώνεται στην αδυναμία ανταπόκρισης στις υποχρεώσεις τους απέναντι στην εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία και τις τράπεζες. Τα στοιχεία, που προκύπτουν είτε από έρευνες, είτε από το υπουργείο Οικονομικών, δείχνουν ότι οι οφειλές αυξάνονται.
Το σαρωτικό κύμα της ακρίβειας παρασύρει τις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών, καθιστώντας αδύνατη την όποια ασφαλή εκτίμηση για τον τρόπο, με τον οποίο μπορεί να μπει φρένο στη λαίλαπα των αυξήσεων. Αδύνατο είναι, επίσης, να προβλεφθεί ποτέ θα αρχίσει να αποκλιμακώνεται η κατάσταση, που αναγκάζει πολλούς φορολογουμένους να επιλέγουν να πληρώσουν τον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος, αντί να καταβάλουν τη δόση του φόρου εισοδήματος ή του ΕΝΦΙΑ, ενώ πολλοί επαγγελματίες δεν καταβάλλουν τον ΦΠΑ, που έχουν εισπράξει.
Η τελευταία έρευνα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ είναι αποκαλυπτική για την κατάσταση, στην οποία έχουν περιέλθει οι πολίτες. Ενα στα τέσσερα νοικοκυριά δηλώνει αδυναμία ανταπόκρισης στις φορολογικές υποχρεώσεις. Κατά συνέπεια, η αύξηση, που καταγράφεται στις ληξιπρόθεσμες οφειλές, αναφορικά με τη φορολογία εισοδήματος των φυσικών προσώπων, καθώς επίσης στον ΦΠΑ και στις ασφαλιστικές εισφορές επαγγελματιών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, έρχεται να επιβεβαιώσει τη φοροδοτική αδυναμία νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Από την άλλη, το ξέφρενο ράλι των τιμών στο φυσικό αέριο, τη βενζίνη, το πετρέλαιο και τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος οδηγεί πολλές μικρές ή και μεγαλύτερες επιχειρήσεις στα πρόθυρα της αναστολής λειτουργίας, καθώς τα έσοδά τους δεν καλύπτουν σε καμία περίπτωση τις πρόσθετες δαπάνες από τις ανατιμήσεις στο κόστος της ενέργειας. Ακόμη πιο ασφυκτική κάνουν την κατάσταση οι υποχρεώσεις τους προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία, αναφορικά με την καταβολή δόσεων ρυθμισμένων χρεών, καθώς και στις τράπεζες, στις οποίες πρέπει να αποπληρωθούν δόσεις επαγγελματικών δανείων.
Οι εκτιμήσεις γίνονται ακόμη πιο δυσοίωνες, αν δεν αναστραφεί το κλίμα ανησυχίας, που επικρατεί το τρέχον χρονικό διάστημα και στον κλάδο του τουρισμού, την ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας, στον οποίον οι προσδοκίες για τη συνδρομή του στην επίτευξη του στόχου για ανάπτυξη άνω του 4,5% το 2022 θολώνουν επικίνδυνα εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία. Ηδη επικρατεί έντονη ανησυχία για το πλήγμα, που ενδέχεται να υποστεί η τουριστική οικονομία, αν διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα οι συγκρούσεις στο ουκρανικό μέτωπο.
Σε αυτό το οικονομικό περιβάλλον, που θυμίζει κινούμενη άμμο, η κυβέρνηση προσπαθεί να εφαρμόσει μία σειρά από «αντίμετρα», χωρίς προς το παρόν να προκύπτει η πολυπόθητη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ενωσης, προκειμένου να μετριαστούν όσο το δυνατόν οι επιπτώσεις του πολέμου σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Τα συγκεκριμένα «αντίμετρα» όσο περνά ο καιρός και ο πόλεμος συνεχίζεται είτε αποδυναμώνονται, είτε χρήζουν επανασχεδιασμού. Υπό αυτό το πρίσμα αναμένεται να ανακοινωθούν και να δρομολογηθούν νέα μέτρα στήριξης με την αξιοποίηση εθνικών κυρίως πόρων, μήπως και αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της ακρίβειας στην καθημερινότητά μας.
Ο πρωθυπουργός και οι υπουργοί του συνεχίζουν να διαβεβαιώνουν για τη δέσμευση της κυβέρνησης να συνεχίσει να στηρίζει επιχειρήσεις και νοικοκυριά όσο διαρκεί η ενεργειακή κρίση, ελπίζοντας παράλληλα ότι κάποια στιγμή θα βγουν από τον «λήθαργο» τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και θα αρθούν στο ύψος των περιστάσεων. Στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει ήδη προταθεί πακέτο έξι σημείων, ως προς τη διαμόρφωση της εμπορικής αξίας του φυσικού αερίου στη χονδρεμπορική αγορά, γιατί χωρίς ουσιαστικά να υπάρχει πρόβλημα παραγωγής, ποσότητας και τροφοδοσίας οι τιμές έχουν εκτοξευτεί κερδοσκοπικά, με πρόσχημα την κρίση στην Ουκρανία. Οι συνέπειες αποτυπώνονται με δραματικό τρόπο στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, που λαμβάνουν οι καταναλωτές, αλλά και στις οικονομίες των ευρωπαϊκών κρατών, καθώς η ηλεκτροπαραγωγή γίνεται πλέον σε μεγάλο βαθμό με τη χρήση φυσικού αερίου.
Οπως προκύπτει από τις δημόσιες τοποθετήσεις κορυφαίων αξιωματούχων της Ε.Ε., το μέγεθος του προβλήματος έχει γίνει αντιληπτό, ωστόσο η λήψη αποφάσεων για την αντιμετώπισή του καθυστερεί αδικαιολόγητα. «Για να αντιμετωπιστούν οι παρούσες εξαιρετικές συνθήκες, η Επιτροπή εξετάζει όλες τις πιθανές επιλογές για επείγοντα μέτρα, ακόμη και την επιβολή προσωρινών ορίων στις τιμές, προκειμένου να περιοριστούν οι επιπτώσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, λόγω της αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου», δήλωσε πρόσφατα Ευρωπαίος αξιωματούχος, παραπέμποντας ωστόσο στις επόμενες εβδομάδες για την υποβολή προτάσεων και τη λήψη των τελικών αποφάσεων. Ζήσε Μάη μου, δηλαδή.
Στο μεταξύ, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης συνεχίζει να εφαρμόζει τα δικά του «αντίμετρα» για την όποια στήριξη των πολιτών. Η επέκταση επιδότησης του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου και τον Μάιο, η εφαρμογή πλαφόν στο περιθώριο κέρδους διαφόρων προϊόντων, όπως καύσιμα και τρόφιμα, το έκτακτο βοήθημα στα ευάλωτα νοικοκυριά, που καταβλήθηκε αυτές τις ημέρες και η επιδότηση των 45 ευρώ στα καύσιμα είναι μέτρα, που δίνουν μόνο πρόσκαιρες ανάσες. Αντίθετα, η κυβέρνηση συνεχίζει να αποκλείει το ενδεχόμενο μείωσης των ειδικών φόρων κατανάλωσης στα καύσιμα ή τον ΦΠΑ και επιμένει ότι η αύξηση στον κατώτατο μισθό από την 1η Μαΐου θα καλύψει μέρος έστω των ανατιμήσεων στο κόστος ενέργειας και στα ήδη πρώτης ανάγκης.
Στο οικονομικό επιτελείο επιμένουν στην εφαρμογή των συγκεκριμένων «αντίμετρων», ίσως επειδή προσδοκούν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα αποφασίσει τον Μάιο για τη διαμόρφωση ενός κοινού ευρωπαϊκού ταμείου στήριξης των νοικοκυριών με απευθείας επιδοτήσεις και με κρατικές δαπάνες, οι οποίες θα εξαιρεθούν από τις δεσμεύσεις για τα ελλείμματα. Οι επιδοτήσεις στους λογαριασμούς του ρεύματος από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης δεν θα επαρκούν, χωρίς επιπρόσθετη χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, που ήδη αναμορφώθηκε κατά 2,6 δισ. ευρώ.
Με άλλα λόγια, αποτελεί μονόδρομο η αποδοχή της πρότασης να μην συνυπολογίζονται ως δαπάνες στον προϋπολογισμό τα ποσά, που θα κατευθυνθούν σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για τον περιορισμό των επιπτώσεων από τις αυξήσεις στην ενέργεια. Η Ε.Ε. πρέπει επιτέλους να σταθεί το ύψος των περιστάσεων και να εξαιρέσει τις συγκεκριμένες δαπάνες από την προσμέτρησή τους στα δημοσιονομικά ελλείμματα, γιατί δεν πρέπει να έχουμε την ψευδαίσθηση ότι η άτολμη ηγεσία της μπορεί να αποφασίσει για την επιβολή πλαφόν στις τιμές της ενέργειας ή για την απευθείας οικονομική ενίσχυση των πληττόμενων νοικοκυριών.
