Η ενεργειακή κρίση «θολώνει» το αφήγημα της ισχυρής ανάπτυξης

η-ενεργειακή-κρίση-θολώνει-το-αφήγ-851206

Οι «φουσκωμένοι» λογαριασμοί προκαλούν σοκ στα νοικοκυριά, παρά τις κρατικές επιδοτήσεις. Το βασικό σενάριο, σε ό,τι αφορά στην εξέλιξη των τιμών στην ενέργεια, προβλέπει ότι έως το δεύτερο τρίμηνο του 2022 η πορεία θα είναι ξέφρενα ανοδική.

Η πορεία των επενδύσεων το 2022 αποτελεί έναν από τους βασικότερους αναπτυξιακούς παράγοντες, στους οποίους ποντάρει η κυβέρνηση, σχετικά με την ανάκαμψη της οικονομίας, παρ’ ότι η συνεχιζόμενη υγειονομική κρίση και το κύμα ακρίβειας φέρνουν συνθήκες αβεβαιότητας. Το οικονομικό επιτελείο υπολογίζει, με βάση τα στοιχεία του προϋπολογισμού, ότι το ύψος των επενδύσεων θα φτάσει φέτος τα 11 δισ. ευρώ. Ωστόσο, το «τσουνάμι» των ανατιμήσεων στην αγορά, με το ράλι των τιμών στην ενέργεια και τα καύσιμα να συνεχίζεται, και η εξέλιξη της πανδημίας θέτουν υπό αμφισβήτηση όχι μόνο τις εκτιμήσεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης, αλλά και τα εισοδήματα των πολιτών.

Οι «φουσκωμένοι» λογαριασμοί προκαλούν σοκ στα νοικοκυριά, παρά τις κρατικές επιδοτήσεις. Το βασικό σενάριο, σε ό,τι αφορά στην εξέλιξη των τιμών στην ενέργεια, προβλέπει ότι έως το δεύτερο τρίμηνο του 2022 η πορεία θα είναι ξέφρενα ανοδική. Κατά συνέπεια, ο σχεδιασμός για την ανάπτυξη τίθεται υπό αμφισβήτηση, ενώ αν δεν αποκλιμακωθεί η κατάσταση με την πανδημία, οι εκτιμήσεις γίνονται ακόμη πιο δυσοίωνες.

Στον κρατικό προϋπολογισμό υπάρχει εκτίμηση για ανάπτυξη της τάξης του 11,7% για το 2021 και το 2022. Οι επενδύσεις εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 22% και η ιδιωτική κατανάλωση κατά 3%. Στο τέταρτο τρίμηνο του 2022 αναμένεται απόσβεση των απωλειών του 2020, λόγω πανδημικής κρίσης, με το ΑΕΠ της χώρας στο τέλος του χρόνου να υπερβαίνει το ΑΕΠ του 2019 κατά 1,7%. Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, έχουν ήδη καλυφθεί τα 2/3 των απωλειών του ΑΕΠ, ενώ οι εκτιμήσεις δείχνουν ότι έρχεται δημοσιονομική ισορροπία. Αστάθμητος παράγοντας είναι ο πληθωρισμός, που έφτασε τον περασμένο Δεκέμβριο στο 5,1%.

Υπό αυτές τις συνθήκες, η κυβέρνηση επικεντρώνει την προσοχή της στη σωστή αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και στην υλοποίηση του σχεδιασμού σχετικά με τις επενδύσεις. Με τη συμβολή και του Ταμείου Ανάκαμψης, ο επενδυτικός σχεδιασμός αποτελεί κορυφαίο στοίχημα για το οικονομικό επιτελείο. Σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, το 2022 θα καταγραφεί αύξηση της τάξης του 10% στις επενδύσεις, σε σχέση με το 2019.

Σε ό,τι αφορά στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, η χώρα μας αναμένει την εκταμίευση της δόσης ύψους 3,7 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο. Παράλληλα, το υπουργείο Οικονομικών υπογράφει σύμβαση με τις τέσσερις συστημικές τράπεζες για τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης. Πρόκειται για ποσά ύψους 800 εκατ. ευρώ, που θα δοθούν για επενδύσεις υπό τη μορφή δανείων. Θα διατεθεί συνολικά 1,4 δισ. για δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης στις τράπεζες για την προώθηση των επενδύσεων.

Παράλληλα, έχουν ενταχθεί ήδη στο πρόγραμμα επενδύσεων του Ταμείου Ανάκαμψης 36 έργα συνολικού ύψους 1,3 δισ. ευρώ, που αφορούν στην προμήθεια ηλεκτρικών λεωφορείων, στην υλοποίηση αντιπλημμυρικών παρεμβάσεων και αναδασώσεων, στη διασύνδεση των νησιών με το δίκτυο της ηλεκτρικής ενέργειας, σε δράσεις προστασίας από την κλιματική κρίση και στην αναβάθμιση των υποδομών δημόσιας υγείας. Μαζί με τα 12 έργα ύψους 1,4 δισ. ευρώ, που ανακοινώθηκαν το περασμένο καλοκαίρι, οι εντάξεις στο Ταμείο φτάνουν σήμερα τις 48, με συνολικό προϋπολογισμό 2,7 δισ. ευρώ.

Ολα αυτά, βέβαια, είναι αριθμοί, υπολογισμοί και εκτιμήσεις, που απειλούνται από το βαρομετρικό χαμηλό της ενεργειακής κρίσης, το οποίο προκάλεσε ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις τους τελευταίους μήνες. Η περίπτωση εμφανίστηκε αρχικά ως αποτέλεσμα των αναταράξεων, που προκάλεσε η πανδημία στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά η κατάσταση επιδεινώθηκε, υπό την επίδραση και άλλων παραγόντων, με αποτέλεσμα όλα τα αγαθά, από τα δημητριακά και τις πρώτες ύλες μέχρι τα μέταλλα και τα καύσιμα, να παρουσιάσουν «έκρηξη» τιμών.

Ακολούθησε το «τσουνάμι» των αυξήσεων στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας, εξαιτίας του υψηλού κόστους των μέτρων για περιορισμό του άνθρακα, που έχει υιοθετήσει η Ευρώπη, η οποία βρέθηκε αντιμέτωπη με διπλάσιες και τριπλάσιες τιμές φυσικού αερίου, καθώς οι Ρώσοι εκτόξευσαν τις τιμές των νέων συμβολαίων. Ο τελευταίος παράγοντας, που συμπλήρωσε το παζλ της τέλειας καταιγίδας στο ενεργειακό ζήτημα, ήταν η στάση της Κίνας, που έσπευσε να σαρώσει τα αποθέματα στην αγορά.

Συμπληρώνονται πέντε μήνες από το ξέσπασμα της ενεργειακής κρίσης και όλα δείχνουν ότι κάθε άλλο παρά παροδική θα είναι. Οι ευρωπαϊκές αρχές ήλπιζαν πως με την παρέλευση του χειμώνα η αγορά ενέργειας θα ομαλοποιηθεί και οι τιμές θα επανέλθουν σε λογικά επίπεδα. Ωστόσο, η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά δύσκολη, ενώ οι εξελίξεις στο μέτωπο της Ουκρανίας προοιωνίζουν κρίση διαρκείας, με τη χώρα μας να βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα, καθ’ ότι εξαρτημένη ενεργειακά.

Τόσο η παραγωγική δραστηριότητα στην Ελλάδα, όσο και η λειτουργία των νοικοκυριών υφίστανται τις συνέπειες από την έκρηξη στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου. Οι κυβερνητικές παρεμβάσεις, προκειμένου να ελεγχθεί η επιβάρυνση στις επιχειρήσεις από την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους, θεωρούνται ανεπαρκείς. Το ίδιο ισχύει και για τα νοικοκυριά και ειδικά για τα οικονομικά ασθενέστερα, που βλέπουν τα πενιχρά εισοδήματά τους να εξαϋλώνονται, μόλις ανοίγουν τους φακέλους των λογαριασμών. Από την άλλη, τα λαϊκά εισοδήματα πιέζονται ακόμη περισσότερο από τις ανατιμήσεις σε βασικά είδη διατροφής, που οι τιμές στο αλεύρι, το ψωμί, το γάλα, το κρέας και τα παράγωγά τους έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. Την ίδια στιγμή, οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα παραμένουν καθηλωμένοι σε μνημονιακά επίπεδα, με ό,τι μπορεί να σημαίνει για τις συνθήκες, που διαμορφώνει το εκρηκτικό μείγμα ανατιμήσεων και πενιχρών αποδοχών.

Ολα αυτά ενισχύουν το αρνητικό κλίμα, που υποβόσκει στην ελληνική κοινωνία λόγω και του διετούς εφιάλτη με τον κορονοϊό. Η πίεση προς την κυβέρνηση έχει αρχίσει να εντείνεται. Ηδη πιέζεται από την αδυναμία αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης. Η δυσφορία του κόσμου για την ακρίβεια αποτελεί επιπρόσθετο αρνητικό παράγοντα για το κυβερνητικό επιτελείο, που βρίσκεται στη «μέγγενη» του κορονοϊού και του κύματος ακρίβειας. Υπό αυτές τις συνθήκες το δίλημμα της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες επανέρχεται, παρ’ ότι ο πρωθυπουργός το ξορκίζει σε κάθε ευκαιρία. Αλλωστε, το ισχυρό χαρτί της ανάπτυξης, που εκμεταλλεύτηκε επικοινωνιακά το Μέγαρο Μαξίμου, πριν την έλευση της ενεργειακής κρίσης, δεν αποτελεί πλέον άσο το μανίκι της κυβέρνησης, καθώς τα νούμερα στον προϋπολογισμό για τις εκτιμώμενες επενδύσεις, την αύξηση του ΑΕΠ και την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης δεν αποτυπώνονται στην καθημερινότητα των πολιτών.

#Tags

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου