Του Γιώργου Λαμπράκη
Στην παρούσα φάση δεν υπάρχει λόγος να συνεχίζεται ο δημόσιος διάλογος για την αναζήτηση ευθυνών, σε ό,τι αφορά στην απώλεια ελέγχου της πανδημίας. Ή, τέλος πάντων, δεν χρειάζεται να χαθεί και άλλος πολύτιμος χρόνος σε αδιέξοδη συζήτηση, η οποία θα μπορούσε να κοστίσει ακόμη περισσότερες ανθρώπινες ζωές, εφόσον δύναται να αποπροσανατολίσει από τον μεγάλο στόχο, που δεν είναι άλλος από τον περιορισμό νέων κρουσμάτων και θανάτων. Εξάλλου, ο σοφός λαός λέει πως δεν ωφελεί να κλαις πάνω από το χυμένο γάλα.
Πράγματι, ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω και η ανταλλαγή, όπως και η εκτόξευση κατηγοριών, δεν έχουν κανένα νόημα. Εχει, όμως, νόημα και μάλιστα σημαντικό να αναζητηθούν οι αιτίες, για τις οποίες χάθηκε ο έλεγχος και δεν ελήφθησαν, όταν έπρεπε, τα κατάλληλα μέτρα, έτσι ώστε να αποτραπεί το δράμα που ζούμε τώρα, με δεδομένη την επικινδυνότητα της νόσου, την τεράστια μεταδοτικότητά της και την απουσία φαρμάκων και εμβολίων, τα οποία στην παρούσα φάση θα μπορούσαν είτε να ελαχιστοποιήσουν τις πιθανότητες θανατηφόρας κατάληξης για πολλούς ασθενείς, είτε τη θωράκιση του πληθυσμού για την περίφημη ανοσία της αγέλης, όχι μέσω των νέων μολύνσεων, αλλά εμβολιασμού.
Η χώρα τέθηκε σε δεύτερο lockdown, αυτή τη φορά με πολύ περισσότερα κρούσματα στην κοινότητα, σε σχέση με το προηγούμενο. Πόσο θα πρέπει να διαρκέσει, άραγε, ο τωρινός εγκλεισμός, για να μπορέσουμε και πάλι να κατεβάσουμε τον ρυθμό μετάδοσης σε ασφαλή επίπεδα; Αν διαρκέσει πολύ, θα καταστραφεί η οικονομία, αν διαρκέσει λίγο, δεν θα είναι αποτελεσματικός. Ποιο είναι το σχέδιο; Να ανοιγοκλείνουμε την οικονομία και την κοινωνία, προσαρμόζοντας την καθημερινότητά μας στον κορονοϊό και όχι ελέγχοντας απόλυτα την κατάσταση, έτσι ώστε να σταματήσει αφενός ο υγειονομικός εφιάλτης, αφετέρου να βγει η πραγματική οικονομία από το πιο βαθύ τέλμα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο;
Η αλήθεια είναι ότι η χώρα μας δεν αποτελεί την εξαίρεση στον ευρωπαϊκό κανόνα. Η Γηραιά Ηπειρος βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο επίκεντρο του δεύτερου κύματος της πανδημίας, καταγράφοντας περισσότερο από το 50% των παγκόσμιων εβδομαδιαίων κρουσμάτων. Το γεγονός αποδεικνύει ότι η στρατηγική των μέτρων, που επιλέχθηκε από το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών για να αντιμετωπιστεί το δεύτερο κύμα της πανδημίας, δεν απέτρεψε τα χειρότερα. Αντίθετα, το πέτυχαν χώρες, όπως η Κίνα, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία.
Αναλυτές εκτιμούν ότι αν η Ευρώπη είχε αξιοποιήσει την καλοκαιρινή περίοδο για να εκμηδενίσει τα κρούσματα, μέσω του περιορισμού στα ταξίδια, δεν θα είχε φθάσει στη σημερινή κατάσταση. Η καλοκαιρινή χαλάρωση διατήρησε εστίες υπερμετάδοσης του ιού στην κοινότητα, οι οποίες οδήγησαν σταδιακά στο σημερινό δράμα με τους χιλιάδες νεκρούς και διασωληνωμένους. Η επιλογή, τον περασμένο Ιούνιο, να ανοίξει ο τουρισμός, ώστε να μην καταρρεύσουν ο ξενοδοχειακός κλάδος και ειδικά οι αεροπορικές εταιρείες, σε συνδυασμό με τη σχεδόν γενικευμένη στάση ανευθυνότητας ως προς την τήρηση των μέτρων αυτοπροστασίας και κοινωνικής αποστασιοποίησης, προκάλεσαν τον σημερινό εφιάλτη και οδήγησαν στα όριά του το σύστημα υγείας.
Στις χώρες, όπου ελέγχθηκε η πανδημία στις αρχές του καλοκαιριού, εκτιμάται ότι το δίλημμα «δημόσια υγεία ή οικονομία» στερείται ουσιαστικής βάσης και σε μεγάλο βαθμό είναι παραπλανητικό. Οσα πετύχαμε με το πρώτο lockdown σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, εξανεμίστηκαν σε λίγους μήνες. Μπορεί να θεωρηθεί υπερβολικό ή ακόμη και ακραίο, αλλά οι κόποι και οι προσπάθειες των πολιτών για σχεδόν δύο μήνες την περασμένη άνοιξη θυσιάστηκαν στον βωμό της οικονομίας. Ποιο είναι σήμερα το αποτέλεσμα; Νέο lockdown για την κοινωνία και την οικονομία, ενώ παράλληλα αυξάνονται οι συζητήσεις και τα σενάρια για μέτρα – ακορντεόν, που μπορεί να αποδειχθούν πραγματικά θανατηφόρα για την αγορά.
Επαναλαμβάνουμε, ωστόσο, ότι δεν ωφελεί να κλαίει κανείς πάνω από το χυμένο γάλα. Το νέο lockdown κρίθηκε απαραίτητο για να μειωθούν τα κρούσματα και να φθάσουν σε επίπεδα διαχείρισης για το σύστημα υγείας. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος για να αποφευχθεί ο εφιάλτης, που έζησαν άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το μείζον ερώτημα είναι, ωστόσο, αν υπάρχει σχέδιο για την επόμενη μέρα. Αν, δηλαδή, έχουν χαράξει οι κυβερνήσεις ασφαλή διαδρομή για την επιστροφή στη νέα κανονικότητα, χωρίς τον κίνδυνο να επαναληφθεί μετά από μερικούς μήνες το υγειονομικό δράμα, που ζούμε τώρα.
Πρώτα και κύρια το ερώτημα αφορά στην ελληνική κυβέρνηση, κορυφαία στελέχη της οποίας παραδέχθηκαν ότι σημειώθηκαν λάθη, παραλείψεις και ολιγωρίες, με αποτέλεσμα την απώλεια ελέγχου της κατάστασης και την εκτόξευση κρουσμάτων και θανάτων. Σήμερα, όχι αύριο, πρέπει να ακούσουμε από την κεντρική εξουσία το σχέδιο δράσης, αφού ολοκληρωθεί και η νέα καραντίνα. Πέραν των οικονομικών μέτρων, απαιτείται ολοκληρωμένο πλάνο για την αποτροπή καταστάσεων, τις οποίες η κυβέρνηση παρακολουθούσε άβουλη να εξελίσσονται το προηγούμενο δίμηνο. Η ατολμία της, η αδυναμία ή ακόμη και η απροθυμία να επιβάλει δραστικά μέτρα, έτσι ώστε να μην πληγεί η οικονομία, οδήγησαν στις σημερινές συνθήκες υγειονομικού πολέμου, που όλοι φοβόμασταν, αλλά κανένας δεν πίστευε ότι μπορεί να ζήσει και η δική μας χώρα. Τώρα που αποκτήσαμε τη δραματική εμπειρία, ας φροντίσουμε να μην επαναληφθεί.
