Του Γιώργου Λαμπράκη
Η χώρα μας κατάφερε την περασμένη άνοιξη αξιοθαύμαστα επιδημιολογικά επιτεύγματα στη μάχη κατά του πρώτου κύματος της πανδημίας του κορονοϊού, επειδή αφενός η κοινωνία επέδειξε πρωτόγνωρη για τα δεδομένα της υπευθυνότητα, αφετέρου γιατί η κεντρική εξουσία στάθηκε επιτέλους στο ύψος των περιστάσεων και έλαβε έγκαιρα τις κατάλληλες αποφάσεις, ξαφνιάζοντας με τα αντανακλαστικά και τον συντονισμό των υπηρεσιών της.
Χρειάστηκε, δηλαδή, οι πολίτες και η κυβέρνησή τους να αντιμετωπίσουν πρωτόγνωρη κατάσταση με τη σοβαρότητα, που επέβαλαν οι περιστάσεις και στο τέλος ήρθε η επιβράβευση για τη χώρα μας συνολικά, που κατάφερε να περιορίσει σε εντυπωσιακό βαθμό τα θετικά κρούσματα και τους θανάτους από τον κορονοϊό, με αποτέλεσμα να γίνει αποδέκτης εγκωμιαστικών σχολίων για τον τρόπο, με τον οποίο διαχειρίστηκε την πιο σοβαρή υγειονομική κρίση των τελευταίων 100 ετών.
Ολα αυτά μέχρι τα μέσα Ιουνίου. Στη συνέχεια, λίγο η επανάπαυση των πολιτών εξαιτίας των υποδειγματικών επιδημιολογικών στοιχείων, η χαλάρωση λόγω καλοκαιριού, η νοοτροπία του Νεοέλληνα, που ψάχνει διαρκώς τρόπους για να παρακάμψει μέτρα και περιορισμούς, ακόμη και αν πρόκειται για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, λίγο το άνοιγμα της τουριστικής οικονομίας και φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση με τα σχεδόν 15.000 κρούσματα και την επιβολή αυστηρών μέτρων περιορισμού τόσο στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου, όσο και στις πρώτες εβδομάδες του φθινοπώρου.
Η κυβέρνηση, από τη δική της πλευρά, ολιγώρησε ως προς τη λήψη των αναγκαίων μέτρων. Για αρκετές εβδομάδες απλά παρατηρούσε να επιδεινώνονται ανησυχητικά τα επιδημιολογικά δεδομένα και να αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο τα κρούσματα κορονοϊού, χωρίς να λαμβάνει τις απαιτούμενες αποφάσεις. Καθυστέρησε χαρακτηριστικά να ανακοινώσει τα μέτρα για την υποχρεωτική χρήση μάσκας σε όλους τους κλειστούς δημόσιους χώρους και για τη θέσπιση αυστηρών κανόνων στη λειτουργία των χώρων διασκέδασης, όπου ολόκληρο το καλοκαίρι ο συνωστισμός και τα ξέφρενα πάρτι έδιναν και έπαιρναν.
Η αποφασιστική και έτοιμη για όλα κυβέρνηση της περασμένης άνοιξης, που έκλεισε σχολεία και καταστήματα εν μία νυκτί, υιοθετώντας αστραπιαία τις εισηγήσεις των ειδικών επιστημόνων, δεν έχει καμία σχέση με την κυβέρνηση της περιόδου μετά τα μέσα Ιουνίου, που η αδιαφορία των πολιτών ως προς την τήρηση των μέτρων και τα φαινόμενα συνωστισμού στη νυκτερινή και όχι μόνο διασκέδαση απαιτούσαν τη λήψη δραστικών αποφάσεων, ώστε να αποφευχθεί η έξαρση των κρουσμάτων κορονοϊού.
Ο φόβος για τις επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία από την εφαρμογή σκληρών μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας δεν επέτρεψε την έγκαιρη λήψη των απαιτούμενων αποφάσεων, με βάση τις προτάσεις των επιδημιολόγων. Αν τα αυστηρά μέτρα, που τέθηκαν σε ισχύ τον Αύγουστο, είχαν εφαρμοστεί έναν μήνα πριν, δεν θα καταγράφονταν καθημερινά τις τελευταίες εβδομάδες εκατοντάδες νέες μολύνσεις, ούτε θα εκτοξευόταν ο αριθμός των θανάτων πάνω από τους 300, ούτε θα αυξανόταν κατακόρυφα ο αριθμός των διασωληνωμένων.
Οι επιπτώσεις από τη συνεχιζόμενη έξαρση των κρουσμάτων θα οδηγήσουν στα όριά του το υποστελεχωμένο και απαξιωμένο εθνικό σύστημα υγείας, ενώ οι συνέπειες από τη φημολογούμενη θεσμοθέτηση του μέτρου για την υποχρεωτική χρήση μάσκας και σε ανοιχτούς χώρους, καθώς επίσης η παράταση εφαρμογής των μέτρων για τον περιορισμού του αριθμού των πελατών σε κέντρα διασκέδασης και των παριστάμενων σε κοινωνικές εκδηλώσεις θα προκαλέσουν ισχυρότατο χτύπημα στην πραγματική οικονομία. Ισως προκαλέσουν την ολοκληρωτική κατάρρευση συγκεκριμένων επαγγελματικών κλάδων.
Σε κάθε περίπτωση, οι ευθύνες για τη ζημιά, που θα υποστούν το σύστημα υγείας και η οικονομία, είναι μοιρασμένες. Η κεντρική εξουσία έχει το δικό της μερίδιο ευθύνης, επειδή ολιγώρησε αδικαιολόγητα να λάβει όταν έπρεπε τα κατάλληλα μέτρα. Οι πολίτες, από τη δική τους πλευρά, ευθύνονται, γιατί ξέχασαν την έννοια της ατομικής ευθύνης και γκρέμισαν με την αδιαφορία και τη χαλάρωση όσα έχτισαν με τις θυσίες τους το κρίσιμο διάστημα της ολικής καραντίνας.
Απαιτείται τώρα και από τις δύο πλευρές να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να ανταποκριθούν στη νέα πρόκληση της πανδημίας με τη σοβαρότητα, που έδειξαν μόλις πριν έξι από μήνες. Οι πολίτες πρέπει να εφαρμόσουν πιστά τα μέτρα για την υποχρεωτική χρήση μάσκας, όχι γιατί απειλούνται με το πρόστιμο των 150 ευρώ, αλλά επειδή κινδυνεύει η δημόσια υγεία από όσους συνεχίζουν να αδιαφορούν και να συμπεριφέρονται σαν να εξαφανίστηκε ο κορονοϊός. Ολοι εκείνοι θέτουν σε κίνδυνο τον διπλανό τους, που προσέχει και λειτουργεί με υπεύθυνο τρόπο. Απειλούν εμμέσως τις ζωές υπερηλίκων και ανθρώπων με σοβαρά προβλήματα υγείας, που δεν έχουν κανένα περιθώριο ρίσκου.
Σε ό,τι αφορά στην κεντρική εξουσία, που ναι μεν έλαβε έστω και καθυστερημένα σειρά αυστηρών μέτρων, ωστόσο η ανακοίνωσή τους και μόνο δεν αρκεί, ώστε οι πολίτες να συμμορφωθούν. Χρειάζονται συστηματικοί και διαρκείς έλεγχοι από τα αρμόδια όργανα, χωρίς την παραμικρή ανοχή στους ανυπάκουους και τους αδιάφορους. Διαφορετικά, θα χρειαστεί να ληφθούν ακόμη πιο αυστηρά μέτρα, όπως τα γενικά lock down σε ολόκληρους επαγγελματικούς κλάδους ή ακόμη και σε ολόκληρες πόλεις.
Στην παρούσα φάση, που το εθνικό σύστημα υγείας, αναφορικά με την ετοιμότητα των περιφερειακών του δομών, παραμένει στην ίδια κατάσταση με αυτή που βρισκόταν όταν εκδηλώθηκε το πρώτο κύμα κορονοϊού, άλλος τρόπος για τον περιορισμό του αριθμού των κρουσμάτων και την αποφυγή και τρίτου κύματος της πανδημίας δεν υπάρχει. Ας ελπίσουμε ότι αυτό το έχουν συνειδητοποιήσει και οι πολίτες και η κεντρική εξουσία.
