Α΄ΜΠΑΝΙΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
Η αποκλειστικότητα των Λουτρών Αναύρου, για τα καλοκαιρινά μπάνια των βολιωτών, διακόπτεται οριστικά στα 1928 με την δημιουργία αντίστοιχης, οργανωμένης πλαζ στην εκτενή αμμουδιά των Αλυκών.
Ήδη , κάποια χρόνια πρωτύτερα , από τις αρχές ή τα μέσα της δεκ. του ’20 , υπήρχε η εναλλακτική λύση στην ακρογιαλιά των Πευκακίων- όπου λειτουργούσε από το 1919 το ομώνυμο εξοχικό κέντρο – για ελεύθερα μπάνια, τα οποία προτιμούνταν όλο και περισσότερο, οδεύοντας προς τη «νομιμοποίηση» τους ,καθώς ακόμη απαγορεύονταν η «λήψις λουτρού», εκτός των οργανωμένων εγκαταστάσεων. Κι αν τα Πευκάκια με την περιορισμένη παραλιακή τους έκταση δεν αποτελούσαν πρόβλημα για τον Άναυρο , η λειτουργία συγχρόνων προδιαγραφών «λουτρικού συγκροτήματος» στις Αλυκές ,διαφοροποιούσε εντελώς την κατάσταση ,σπάζοντας το μονοπώλιό του .
Η «Πλαζ Λουτρών Αλυκών» με μοντέρνες εγκαταστάσεις και απόλυτα ικανοποιητικές παροχές για τα δεδομένα εκείνης της εποχής ,εμφανίζονταν τώρα ως το αντίπαλο δέος του Αναύρου κι επιπλέον προβάλλονταν ως λαϊκή πλαζ ,προσιτή σε όλα τα βαλάντια με χαμηλότερο εισιτήριο εισόδου- το «δικαίωμα λουτρού», όπως αποκαλούνταν τότε.
Παράλληλα με την ανάπτυξη Πευκακίων και Αλυκών ,εμφανίζονται και οι βενζίνες, τα μικρά , μηχανοκίνητα, επιβατικά πλεούμενα για τη μεταφορά των λουόμενων και όχι μόνο. Η καθιέρωση κι εφαρμογή των μικτών μπάνιων, από τις αρχές της δεκαετίας του ’30 κυρίως , τόσο στις οργανωμένες πλαζ, όσο και στις ελεύθερες παραλίες ,αυξάνει θεαματικά την προσέλευση του κόσμου και συνακόλουθα τον αριθμό των σκαφών για την εξυπηρέτηση του.
Η μορφή του
«θαλάσσιου λουτρού» στις γνωστές καμπίνες με την τήρηση αυστηρών κανονισμών, σε σχέση κυρίως με την επαφή των δύο φύλων , εγκαταλείπεται σιγά- σιγά οριστικά και διαμορφώνεται πλέον μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα.
Β’ ΟΙ ΑΛΥΚΕΣ ΚΑΘΙΕΡΩΝΟΝΤΑΙ
Καλοκαίρι του 1929 πλέον, δεύτερη χρονιά λειτουργίας της πλαζ των Αλυκών και παρουσιάζονται στις τοπικές εφημερίδες – όπως συνηθίζονταν άλλωστε κάθε χρόνο – διάφορες ενημερωτικές καταχωρήσεις που πληροφορούσαν το κοινό για τις νέες, σύγχρονες λουτρικές υπηρεσίες, επιδιώκοντας την προσέλκυσή του. Επίσης δημοσιεύονταν οι ώρες των δρομολογίων για την καλύτερη εξυπηρέτησή του κόσμου, οι τιμές των εισιτηρίων και γενικά παρατηρείται μια ευεξήγητη προβολή της καινούργιας πλαζ, η οποία διαφημίζεται ανάλογα, αλλά ταυτόχρονα διαπιστώνεται και μια διάθεση υποβάθμισης των άλλων «ανταγωνιστικών» ακτών.
Να ένα χαρακτηριστικό δημοσίευμα: «Τα μπάνια σας εφέτος στις Αλυκές.Από σήμερον και καθ’ όλην την θερινήν περίοδον και από πρωίας μέχρι μεσονυκτίου αι βενζινάκατοι Αγγελική, Ύδρα, Νάρκισσος και Ηρώ εγκαινιάζουν τακτικά δρομολόγια δι’ Αλυκές , προς εξυπηρέτησιν των λουόμενων , επειδή ο χώρος εις τα Πευκάκια περιωρίσθη εφέτος και είναι ακατάλληλος δια λουτρά . Επίσης εκτελούνται δρομολόγια εντός του Παγασητικού» (Ταχυδρόμος 20/6/1929).
Οι ιδιοκτήτες από τις βενζίνες, έδειχναν να προτιμούν τη γραμμή των Αλυκών , ως πιο προσοδοφόρα , λόγω της αυξημένης κίνησης και του ακριβότερου-μεγαλύτερη διαδρομή-εισιτήριου. Η πληροφόρηση περί ακαταλληλότητας της ακρογιαλιάς στα Πευκάκια, πιθανότατα στοχεύει στην προσέλκυση του επιβατικού κοινού για τις Αλυκές, όπου εκτός από τα ημερήσια δρομολόγια για μπάνιο, εκτελούνταν κι εκεί βραδινά , αφού η Πλαζ Αλυκών διέθετε και εξοχικό κέντρο.
Βέβαια είναι αλήθεια πως στα Πευκάκια η παραλία ήταν περιορισμένη με αρκετά βραχώδη σημεία κι επιπλέον διακόπτονταν από τη στρατιωτική περιοχή των πυριτιδαποθηκών, που απέτρεπε την πρόσβαση σε άλλες παρακείμενες μικρές ακρογιαλιές προς το φάρο και πιο πέρα. Η εκμετάλλευση αυτών των αρνητικών στοιχείων είναι προφανής ώστε να στραφεί το επιβατικό κοινό προς τις Αλυκές.
Γ’ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ «ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗΣ» ΤΩΝ ΠΕΥΚΑΚΙΩΝ
Η προοπτική της παραπέρα ανάπτυξης των Αλυκών με τη συνακόλουθη αύξηση της επιβατικής κίνησης, πιθανότατα συνδέεται με το παρακάτω σχόλιο, λίγες μέρες αργότερα, όπου επισημαίνεται η κακή εξυπηρέτηση όσων μεταβαίνουν στα Πευκάκια και ζητείται η επέμβαση του λιμεναρχείου:
«Δια το Λιμεναρχείον.
Εις τα Πευκάκια συμβαίνουν πολλά περίεργα πράγματα. Όταν πρόκειται για να πάει κανείς ευρίσκει του κόσμου τις βενζίνες πρόθυμες για να τον μεταφέρουν . Όταν αποφασίση όμως να επιτρέψει το μεσημέρι, πρέπει να βλαστημίση την ώρα και την στιγμήν που πήγε. Ξαίρετε γιατί; Διότι όταν πηγαίνει κανείς πληρώνει το εισιτήριο μετ’ επιστροφής. Οι διάφοροι λοιπόν βενζινοδηγοί έχοντες υπόψιν ότι το φόρτωμα των επιβατών από Πευκακίων εις Βόλον είναι αγγαρεία, δεν σπεύδουν το μεσημέρι να τους παραλάβουν , αλλά περιμένουν στην παραλία του Βόλου ώσπου να γεμίση η βενζίνα δια να ξεκινήσουν. Φυσικά το μεσημέρι ελάχιστοι είναι διατεθειμένοι να πάνε απέναντι κι έτσι ο κοσμάκης περιμένει ώρες ολόκληρες στον ήλιο, ξεροσταλιάζοντας όρθιος για να πάρει σειρά και να γυρίσει στα σπήτια του με την πρώτη βενζίνα που θα ευδοκίση να τους θυμηθεί . Το λιμεναρχείον δεν τα προσέχει αυτά τα πράγματα;» (Ταχυδρόμος 24/6/1929).
Η παραπάνω κατάσταση σίγουρα έχει σχέση και με την προτεραιότητα στα δρομολόγια των Αλυκών, αλλά και στην ανεπάρκεια του αριθμού των σκαφών όταν παρουσιάζονταν αυξημένη επιβατική κίνηση. Τα επόμενα καλοκαίρια όταν δρομολογήθηκαν περισσότερες βενζίνες και διαχωρίστηκαν εντελώς οι δύο γραμμές, τα προβλήματα αυτά ελαχιστοποιήθηκαν. Φαινόμενα ελλιπούς εξυπηρέτησης του επιβατικού κοινού παρατηρούνταν μόνο σε περιπτώσεις ιδιαίτερα αυξημένης προσέλευσής του. Ακόμη τον Ιούλιο εκείνης της χρονιάς (1929) σημειώθηκε κι ένα σοβαρό ατύχημα , όταν κατέρρευσε η ξύλινη τότε, αποβάθρα των Πευκακίων κάτω από το βάρος του κόσμου που περίμενε να επιβιβαστεί σε βενζίνα. Από τύχη δεν συνέβη κάποιος σοβαρός τραυματισμός και ακολούθησε διακοπή των δρομολογίων για λίγες μέρες έως ότου ανακατασκευασθεί η αποβάθρα . Το γεγονός αυτό έχουμε μνημονεύσει σε παλιότερο άρθρο μας.
Δ’ ΑΛΥΚΕΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΑΝΑΥΡΟΥ
Ο συναγωνισμός δεν παρουσιάζονταν τόσο μεταξύ Αλυκών και Πευκακίων , αφού λίγο πολύ τα δύο μέρη συμπορεύονταν στην καλοκαιρινή κίνηση, όσο μεταξύ Αλυκών και Αναύρου, με τον ανταγωνισμό των δύο οργανωμένων πλαζ. Η επικράτηση στις Αλυκές των μικτών μπάνιων καί μέσα στην πλαζ, αύξανε την κίνηση, ώστε πλέον ο Άναυρος –έχοντας απολέσει την αποκλειστικότητα-υπολείπονταν σε κόσμο των Αλυκών .
Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω δημοσίευμα: «Τα λουτρά των Αλυκών.Η απέναντι ακτή των Αλυκών συναγωνίζεται πλέον επικινδύνως τα λουτρά του Αναύρου, καθόσον ένα μέγα μέρος συμπολιτών προτιμά την θάλασσαν των Αλυκών, πλαισιουμένην από την θαυμασιωτέραν αμμουδιάν. Τας Κυριακάς συγκεντρώνονται άνω των δύο χιλιάδων κολυμβηταί και κολυμβήτριαι, καθιερωθέντων πλέον εκεί και των μικτών λουτρών , την συγκοινωνίαν εξυπηρετούν πάμφθηνα αι βενζινοκίνυτοι λέμβοι του λιμένος». (Ταχυδρόμος 7/7/1929).
Ο συντάκτης του άρθρου επισημαίνει την προτίμηση του κόσμου για τις Αλυκές , λόγω της προνομιούχου κι εκτενούς αμμουδιάς που διέθεταν, αλλά και από την αυξανόμενη εφαρμογή των μικτών μπάνιων . Ένα επιπλέον κίνητρο αποτελούσε η φθηνή και γρήγορη εξυπηρέτηση μετάβασης από τις βενζίνες .
Στη στήλη ‘’Πεννιές’’ της εφ. Ταχυδρόμος , δύο μέρες αργότερα , σχολιάζεται με χιούμορ η κατάσταση στις βολιώτικες παραλίες από την αφόρητη ζέστη . Ξεχωριστή αναφορά γίνεται για τα μικτά μπάνια στην νέα , προτιμώμενη πλαζ των Αλυκών : ‘’ Εκτός αυτού οι ατμάκατοι αδιακόπως μεταφέρουν το κοσμοφορτίον των στα Πευκάκια και στις Αλυκές , όπου τα πραγματικά μπαίν – μιξ ‘’ (9/7/1929) .
Επισημαίνεται λοιπόν η προτίμηση των Αλυκών για τα μικτά μπάνια , δίχως περιορισμούς και διαχωρισμούς ανδρών – γυναικών , όπως άλλωστε και στα Πευκάκια που δεν υπήρχε οργανωμένη πλαζ και πραγματοποιούνταν επίσης ελεύθερα , μικτά μπάνια .
Ε’ ΑΥΞΗΣΗ ΔΡΟΜΟΛΟΓΙΩΝ
Το τοπικό πανηγύρι στον εορτασμό του Προφήτη Ηλία , στον λόφο των Αλυκών , προσείλκυε πλήθη προσκυνητών κι αποτελούσε μια καλή ευκαιρία για τις βενζίνες να εκτελέσουν έκτακτα δρομολόγια σε 24ωρη βάση για την εξυπηρέτηση του κόσμου. Το προσκύνημα συνδυάζονταν με ωραία εκδρομή , τόσο στο γραφικό , με πανοραμική θέα , ύψωμα της εκκλησίας , όσο και στην ακτή για μπάνιο .
Τότε , στην περίοδο του μεσοπολέμου ,παρατηρούνταν τριήμερος ή και τετραήμερος ακόμη εορτασμός , όταν συνέπιπτε με Σαββατοκύριακο ,όπως προκύπτει από τα σχετικά δημοσιεύματα . Νά μια λιτή ανακοίνωση το καλοκαίρι του 1929 : ‘’ Αι ανεξάρτητες βενζινάκατες θα μεταφέρουν λόγω της πανηγύρεως του Προφήτου Ηλιού προσκυνητάς και λουομένους στη απέραντη καθαρή αμμουδιά και κρυσταλλένια θάλασσα των Αλυκών …’’. (Ταχυδρόμος 20/7/1929)
Η αναβάθμιση της πλαζ των Αλυκών για την καλύτερη εξυπηρέτηση του κόσμου υπήρξε συνεχής , όπως με την κατασκευή νέας αποβάθρας- μεσούσης της καλοκαιρινής περιόδου – για να προσεγγίζουν οι βενζίνες , καθώς η κίνηση αυξάνονταν και τα δρομολόγια πύκνωναν .
Διαβάζουμε σχετικά : ‘’ Λουτρά Αλυκών . Κατασκευασθείσης καταλλήλου εξέδρας , ήρχισαν από χθες αι πέντε ανεξάρτητοι βενζινάκατοι την τακτικήν των συγκοινωνίαν με τα λουτρά των Αλυκών . Προτιμήσατε την απέραντον αμμουδιά των Αλυκών ‘’. ( Ταχυδρόμος 4/8/1929).
ΣΤ’ ΜΠΑΝΙΑ ΜΕΤ΄ ΕΜΠΟΔΙΩΝ ΣΤΑ 1934
Στο προηγούμενο άρθρο μας αναφερθήκαμε στις αντιπαραθέσεις που υπήρχαν σχετικά με τα όρια δικαιοδοσίας της μισθωμένης ακτής στην πλαζ του Αναύρου και τις διαμαρτυρίες του κόσμου για υπερβάσεις και αυθαιρεσίες . Ανάλογα φαινόμενα παρουσιάζονταν και στις Αλυκές , με καταγγελίες ότι η περίφραξη της οργανωμένης πλαζ υπερέβαινε τον εκμεταλλεύσιμο χώρο της επιχείρησης ,με απαγόρευση της πρόσβασης σε παρακείμενες ελεύθερες ακρογιαλιές.
Σημειώνεται , με δόση ειρωνείας , σε εκείνο το δημοσίευμα : ΄΄ Το ίδιο συμβαίνει και στις Αλυκές για ένα ψωροχιλιάρικο(σ.σ. το τίμημα της μίσθωσης) , όπως είπαμε το χρόνο . Μάλιστα εκεί επειδή ο ενοικιαστής δεν είναι πλούσιος , όχι σπάνια , γίνονται και δυσάρεστες σκηνές του φτωχού κόσμου , μη αναγνωρίζοντος εις αυτόν το δικαίωμα να πληρώνεται και όταν τα μπάνια γίνωνται πέραν από τα συρματοπλέγματα …’’.
Και συνεχίζει ο συντάκτης πιο κάτω : ‘’ Όσον δε αφορά τις Αλυκές , πέραν από τον περιφραγμένον χώρον να μην έχη κανέν απολύτως δικαίωμα ο ενοικιαστής , ο οποίος εντελώς αυθαίρετα διακηρύττει ότι τα διακαιώματά του εκτείνονται από τον ένα κάβον εις τον άλλον …’’. (Ταχυδρόμος 23/7/1934)
Αυτά και άλλα πολλά συνέβαιναν εκείνα τα καλοκαίρια στις παραλίες του Βόλου.
ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΠΛΑΖ ΤΩΝ ΑΛΥΚΩΝ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΕΚ. ΤΟΥ ’30 (ΦΩΤΟ ΣΟΛΟΜΩΝΙΔΗ)
ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΡΤΑΠΑΝΗΣ
