Η ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΟΥΣ ΣΤΑ 1927
Α’ Ολοκλήρωση του έργου με προβλήματα
Η αναγκαιότητα για τη δημιουργία μιας νέας, οργανωμένης, ιχθυαγοράς, στα μέσα της δεκαετίας του ΄20 στο λιμάνι του Βόλου, ήταν καταφανής. Οι παλιές παράγκες των υπαρχόντων ιχθυοπωλείων χαρακτηρίζονταν ως «ασχημία» που υποβάθμιζαν την εικόνα της παραλίας -της βιτρίνας της πόλης- κι επιπλέον δεν πληρούσαν στο ελάχιστο τις απαιτούμενες προδιαγραφές υγιεινής.
Γι’ αυτό και η Λιμενική Επιτροπή αποφάσισε τη δημιουργία ενός συγκροτήματος δέκα ομοιόμορφων, ξύλινης κατασκευής, καταστημάτων «επί πασσάλων εμπηγμένων» στον πυθμένα της θάλασσας, ώστε να μην περιορίζεται ο χώρος της προκυμαίας. Βέβαια «επί του κρηπιδώματος» εκτείνονταν στεγασμένη η προέκταση της κατασκευής για τους πάγκους τοποθέτησης των αλιευμάτων.
Ως τόπος των νέων ιχθυοπωλείων προκρίθηκε το σημείο στην είσοδο του λιμενίσκου, κάποιες εκατοντάδες μέτρα δυτικότερα των παλιών παραπηγμάτων, γεγονός που, όπως είδαμε νωρίτερα, προκάλεσε την αντίδραση των περιοίκων, επειδή προφανώς ενοχλούσε η γειτνίαση, με τις κατοικίες τους, της καινούργιας ψαραγοράς.
Διατείνονταν – υποθέτουμε – πως με την εγκατάσταση αυτή υποβαθμιζόταν η παραλιακή περιοχή κι επιπλέον θα υπήρχε μεγαλύτερη όχληση από την καθημερινή έλευση του κόσμου. Πέρα από τις επιστολές διαμαρτυρίας που απέστειλαν οι θιγόμενοι προς τον τοπικό Τύπο και τους αρμόδιους φορείς, έφθασαν ακόμη και ως το υπουργείο και σύντομα πέτυχαν την –προσωρινή, έστω– παύση των εργασιών που μόλις είχαν ξεκινήσει.
Διατάχθηκε μάλιστα η επανεξέταση για «τας αντιλήψεις της λιμενικής επιτροπής» σχετικά με την επιλογή του συγκεκριμένου σημείου της παραλίας. Η αναστολή εκτέλεσης του έργου ήταν μάλλον σύντομης διάρκειας, γιατί θα πρέπει να δόθηκαν οι απαιτούμενες εξηγήσεις προς το αρμόδιο Υπουργείο από τη Λιμενική Επιτροπή και διατάχθηκε η επανέναρξη των εργασιών, αφού κρίθηκαν ως υπερβολικές οι αντιρρήσεις των περιοίκων.
Σχετικά με τις εξελίξεις αυτές δεν επισημαίνεται κάτι ενημερωτικό στις τοπικές εφημερίδες, αλλά προς τα τέλη Απριλίου του 1927, περίπου τρεις μήνες μετά το προσωρινό πάγωμα του έργου, μαθαίνουμε ότι τα καινούργια ιχθυοπωλεία βρίσκονταν στο τελευταίο στάδιο της κατασκευής. Διαβάζουμε στην εφ. Ταχυδρόμος, στη στήλη «Νέα διάφορα» τη σύντομη αναφορά: «Εντός ολίγου περατούται η νέα ιχθυαγορά Βόλου ήτις ως γνωστόν εγείρεται εις την όπισθεν του εμπορικού επιμελητηρίου παραλιακήν θέσιν»(29/4/27). Άρα είναι προφανές ότι η διακοπή του έργου ήταν σύντομη. Με την ολοκλήρωση των κατασκευών δρομολογήθηκε και ο δημοπρατικός διαγωνισμός, από τη λιμενική επιτροπή, για την ενοικίαση των νέων ιχθυοπωλείων.
Η δημοσίευση της σχετικής προκήρυξης συνοδεύεται και από την ειδοποίηση για την άμεση εγκατάλειψη της παλιάς ψαραγοράς με απόσυρση των παλιών πάγκων και παραπηγμάτων.
«Λιμενική Επιτροπή Βόλου»
Ειδοποίησις
Ειδοποιούνται οι ενδιαφερόμενοι ιχθυοπώλαι ότι άμα τη εγκαταστάσει εις τα νεωστί κατασκευασθέντα επί πασσάλων εντός της θαλάσσης, δαπάναις του Λιμενικού Ταμείου Βόλου, ιχθυοπωλεία, δέον όπως εντός προθεσμίας τριών ημερών απομακρύνωσι τα υφιστάμενα παλαιά παραπήγματα ιχθυοπωλείων, άτινα έχουσι κατά καιρούς στήθη υπ αυτών αυθαιρέτως και παρά τον κανονισμόν του λιμένος και άνευ ουδεμιάς προς τούτο αδείας, άλλως οι μη συμμορφωθησόμενοι προς τα ανωτέρω θέλουσιν υποστή τας συνέπειας του νόμου» (εφ. Σημαία 21/6/27).
«Η λιμενική επιτροπή Βόλου
Διακηρύττει ότι
Την 23ην τρέχοντος μηνός Ιουνίου ε.ε. ημέραν Κυριακην εκτείθεται εις πλειοδοτικήν δημοπρασίαν η ενοικίασις της νεωστί κατασκευασθέντων δαπάναις του Λιμενικού Ταμείου δέκα ιχθυοπωλείων επί πασσάλων εντός της θαλάσσης. Η δημοπρασία ενεργηθήσεται υπο της Εκτελεστικής Επιτροπής του Λιμένος Βόλου εν τω ενταύθα παραλιακώ καφενείω Αργοναυτών από της 11ης -12ης ώρας της μεσημβρίας της Κυριακής. Εις την δημοπρασίαν θέλουσι λάβει μέρος μόνον οι εξ επαγγέλματος ιχθυοπώλαι και ιχθυέμποροι. Των σχετικών όρων της διακηρύξεως της δημοπρασίας δέον να λάβωσιν οι ενδιαφερόμενοι απαραιτήτως προσερχόμενοι κατά τας εργασίμους ώρας εις τα γραφεία της Λιμενικής Επιτροπής.
Εν Βόλω τη 18 Ιουνίου 1927
Ο πρόεδρος της Λιμενικής Επιτροπής Βόλου και α. α. Ο αντιπρόεδρος: Κων Γάκης» (Ταχυδρόμος 20/6/27).
Β’ Εγκαίνια των ιχθυοπωλείων
Κατά τα τέλη Αυγούστου του 1927 προκηρύσσεται επαναληπτική δημοπρασία για την ενοικίαση των ιχθυοπωλείων. Στον τοπικό Τύπο δεν υπάρχει κάποια πληροφόρηση σχετικά με την έκβαση της προηγούμενης που είχε οριστεί δύο μήνες νωρίτερα. Οπωσδήποτε στα αρχεία της Λιμενικής Επιτροπής εκείνης της εποχής θα βρίσκονται έγγραφα που να ενημερώνουν για τον αρχικό διαγωνισμό ο οποίος ή δεν πραγματοποιήθηκε ή δεν τελεσφόρησε.
Η καινούργια: «διακήρυξις» δεν διαφέρει από την προηγούμενη πάρα μόνο στην αρχική της πρόταση όπου αναφέρεται ο αριθμός της υπουργικής απόφασης (45931/27) για τον ορισμό της επαναληπτικής διαδικασίας. Πιθανόν οι ιχθυοπώλες δίσταζαν να εγκαταλείψουν τα παλιά τους «καταστήματα» ή να υπήρχε διαφωνία ως προς το τίμημα της μίσθωσης.
Τελικά όπως φαίνεται τα καινούργια ιχθυοπωλεία νοικιάστηκαν και ορίστηκαν τα επίσημα εγκαίνια της νέας ιχθυαγοράς για την Κυριακή 2/10/1927. Η τελετή αναβλήθηκε για την επόμενη εβδομάδα, επειδή δεν είχαν ολοκληρωθεί –όπως συμβαίνει συνήθως –κάποιες τελευταίες λεπτομέρειες στις νέες ξύλινες κατασκευές κι επιβάλλονταν παρεμβάσεις της τελευταίας στιγμής.
Τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν την Κυριακή 9/ 10/27 με τη συμμετοχή των τοπικών αρχών, εκπροσώπων φορέων και πλήθος κόσμου, όπως πληροφορούμαστε από τα δημοσιεύματα των τοπικών εφημερίδων: «Τα χθεσινά εγκαίνια των νέων ιχθυοπωλείων. Χθες την 11ην πρωινήν ώραν εγένοντο τα εγκαίνια των νέων ιχθυοπωλείων επισήμως. Παρέστησαν ο κ. Δήμαρχος μετά του δημοτικού συμβουλίου, αντιπρόεδρος της λιμενικής επιτροπής μετά των μελών της, ο πρόεδρος του επαγγελματικού επιμελητηρίου, ο της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών, ο Διευθυντής της αστυνομίας και κόσμος πολύς.
Μετά την δοξολογίαν ωμίλησεν ο πρόεδρος των ιχθυοπωλών κ. Διονύσιος Χαστούκης είπων τα εξής: «Ο Σύλλογος ιχθυοπωλών τελών σήμερον τα εγκαίνια των νέων ιχθυοπωλείων ευχαριστεί τα μέλη της Λιμενικής Επιτροπής τα οποία κατόπιν πολλών αγώνων εναντίον διαφόρων αντιδράσεων κατώρθωσαν να λαμπρύνουν την πόλιν μας με τα νέα τούτα ιχθυοπωλεία εις τα οποία εστεγάσθησαν τα μέλη του συλλόγου μας.
Επίσης ευχαριστεί το επαγγελματικόν επιμελητήριον και την ομοσπονδίαν επαγγελματιών δια τας καταβληθείσας προσπάθειας των, τον κ. Δήμαρχον ως και τους λοιπούς κυρίους οι οποίοι είχον την καλωσύνην να παρευρεθούν εις τα σημερινά εγκαίνια». Απήντησεν ο κ. Γάκης αντιπρόεδρος της Λιμενικής Επιτροπής και ακολούθως ο κ. Π. Χαντζηκωνσταντίνου (σ.σ. πρόεδρος επιμελητηρίου) δια των εξής: «Κύριοι, εξ ονόματος του Επαγγελματικού και Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου του οποίου έχω την τιμήν να προΐσταμαι, συμμετέχω της χαράς σας δια να σας διαβεβαιώσω ότι το επιμελητήριον παρακολουθεί με εξαιρετικόν ενδιαφέρον τας προόδους του σωματείου σας. Τελούντες τα εγκαίνια των νέων παραγκών πρέπει να σημειώσητε ότι η κοινωνία του Βόλου δια των μελών της Λιμενικής Επιτροπής σας επροίκισε με τόσον τέλεια ιχθυοπωλεία, σας χρεώνει με την υποχρέωσιν να καταβάλλητε πάσαν προσπάθειαν ώστε να υπάρξει επάρκεια ιχθύων εις την αγοράν, τροφής τόσον εξαιρετικής.Με την πεποίθησιν ότι θα ανταποκριθείτε προς την κοινωνικήν ταύτην απαίτησιν εύχομαι πάσαν ευημερίαν εις τα μέλη του σωματείου σας».
Ακολούθως προσεφέρθησαν αναψυκτικά και η εορτή των εγκαινίων έληξεν» (Σημαία 10/10/1927).
Αντίστοιχα δημοσιεύματα συναντούμε και στις άλλες εφημερίδες. Επρόκειτο οπωσδήποτε για ένα σημαντικό γεγονός, όπως φαίνεται και από τις σχετικές ομιλίες στην τελετή των εγκαινίων. Η νέα ιχθυαγορά που πληρούσε απόλυτα τις προβλεπόμενες προδιαγραφές της εποχής, συνέβαλλε -και από αισθητικής άποψης – στην αναβάθμιση του παραλιακού μετώπου της πόλης, πέρα από την πληρέστερη εξυπηρέτηση των Βολιωτών.
Γ’ ΜΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ
Δεν είχε περάσει καλά –καλά μια δεκαετία από την έναρξη της λειτουργίας των νέων ιχθυοπωλείων, όταν προτάθηκε από το Λιμεναρχείο Βόλου η μεταφορά τους στην αγορά των Παλαιών. Σε μια τέτοια προοπτική προσέβλεπε αναγκαστικά η Λιμενική επιτροπή λόγω του προβλήματος από την έλλειψη χώρου στο λιμάνι για τις ανάγκες των εμπορικών, πετρελαιοκίνητων ιστιοφόρων. Μεταφορές προϊόντων και κάθε είδους εμπορευμάτων εκτελούνταν σχεδόν αποκλειστικά με ξύλινα πλεούμενα προς τα νησιά και άλλα μέρη όλης της χώρας, γι αυτό και απαιτούνταν επαρκής χώρος για την εξυπηρέτησή τους.
Το ζήτημα εκτέθηκε εγγράφως στο δημοτικό συμβούλιο, το οποίο όμως επιφυλάχθηκε να αποφασίσει. Διαβάζουμε στο σχετικό ρεπορτάζ : « Δια τους συντρέχοντας λόγους εις την μεταφοράν ταύτην ηρωτήσαμεν τον κ. Λιμενάρχην όστις μας ανακοίνωσεν ότι από πολλού ήδη την Λιμενικήν επιτροπήν σοβαρώς απασχολεί το ζήτημα της ελλέιψεως χώρου δια τας φορτοεκφορτώσεις των ιστιοφόρων.
Συγκεκριμένως, πολλάκις, συνέπεια τούτου, ιστιοφόρα αναγκάζονται να αναμένωσι φορτωμένα δύο και περισσοτέρας ημέρας, μέχρις ότου κενωθή χώρος κατειλημμένος από άλλα τοιαύτα. Και τούτο βεβαίως προς ζημίαν του εμπορίου και της ναυτιλίας.
Ο καταλαμβανόμενος υπό των παραπηγμάτων της ιχθυαγοράς χώρος, υπολογίζεται αντιστοίχων με θέσιν 20 περίπου ιστιοφόρων, εάν δε ελευθερωθή, θέλει λυθή το ζήτημα της στενότητας και ελλείψεως τοιούτου. Ένεκα τούτου η Λιμενική επιτροπή ήδη έλαβεν απόφασιν, όπως μετά την προσεχήν λήξιν της μισθώσεως των παραπηγμάτων μη ανανεώση αυτήν». (Ταχυδρόμος 12 /2/1937)
Στη συνέχεια του δημοσιεύματος επισημαίνεται ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος «διευθετήσεως του ζητήματος» καθώς η δημιουργία λιμενίσκου για τα ιστιοφόρα στο Παλιό Λιμεναρχείο, δεν ήταν δυνατή λόγω έλλειψης κονδυλίων. Για αυτό και η συγκεκριμένη εξέλιξη αποτελούσε μονόδρομο. Συνυπολογίζοντας ακόμη και την άποψη πως η λειτουργία ιχθυαγοράς στην κεντρική αγορά είναι μια πραγματικότητα που συναντιέται σε όλες τις σύγχρονες πόλεις.
Κάτι τέτοιο βέβαια τελικά δεν έγινε, αλλά σίγουρα υπήρξε τότε σοβαρός προβληματισμός γι αυτή τη μεταφορά και θα ήταν ενδιαφέρουσα μια πιο ενδελεχής διερεύνηση του θέματος. Τα ιχθυοπωλεία του 1927 παρέμειναν στη θέση τους ως το καλοκαίρι του 1974,όταν μεταφέρθηκαν στη νέα ιχθυαγορά, κοντά στο τελωνείο, που κι αυτή με τη σειρά της κατεδαφίστηκε πριν από λίγα χρόνια. Και στο σημείο εκείνο της παραλίας που υπήρχαν για μισό περίπου αιώνα οι χαρακτηριστικές ξύλινες παράγκες, μπροστά από το καφέ-ουζερι «Η Ναυτιλία»,απέμεινε το τοπωνύμιο : «Παλιά Ψαράδικα».
ΦΩΤΟ : Διακρίνεται η πίσω όψη του συγκροτήματος της ιχθυαγοράς, περί τα μέσα της δεκαετίας του ’30 (φώτο Σολομωνίδη).
ΦΩΤΟ : Διακρίνεται η πίσω όψη του συγκροτήματος της ιχθυαγοράς, περί τα μέσα της δεκαετίας του ’30 (φώτο Σολομωνίδη).ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΡΤΑΠΑΝΗΣ.
