Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΚΑΡΤΑΠΑΝΗ, Μέλους της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών
Η ανάγνωση της ποδοσφαιρικής ειδησεογραφίας στις αθλητικές στήλες του μεσοπολεμικού βολιώτικου Τύπου αποκαλύπτει συχνά περίεργες ή και ευτράπελες ακόμη καταστάσεις, που σημειώνονταν τότε στον χώρο του νεόκοπου, σχετικά, αθλήματος. Εκτός από τις εσκεμμένες φάρσες, όπως τα πρωταπριλιάτικα ψέματα, που επίσης θα δούμε πιο κάτω, μνημονεύονται κάμποσες δυσεξήγητες και αστείες συμπεριφορές, που ξενίζουν τον σημερινό αναγνώστη, γνώστη του ποδοσφαίρου. Αυτές οι περιπτώσεις οφείλονταν σε διάφορες αιτίες, τόσο σε αστάθμητους παράγοντες, όσο και σε συγκεκριμένους λόγους, όπως οι ελλιπείς κανονισμοί, η άγνοιά τους, που επέφερε ενίοτε πρωτόγνωρες, αποφάσεις, η αδιαφορία για την τήρησή τους, οι περιορισμένες δυνατότητες για τη διεξαγωγή ενός αγώνα, έλλειψη αθλητικού υλικού κ.ά., δημιουργώντας καταστάσεις και προκαλώντας γεγονότα, που επισημαίνονται και καυτηριάζονται στα αθλητικά ρεπορτάζ της εποχής. Σταχυολογούμε κάποια από αυτά στα ποδοσφαιρικά δρώμενα, όπως υπέπεσαν στην αντίληψή μας και κέντρισαν την προσοχή.
Ποδοσφαιρικά πρωταπριλιάτικα
Τα πρωταπριλιάτικα ψέματα ως αστείο έθιμο πάντοτε έβρισκαν πεδίο εφαρμογής και στον ποδοσφαιρικό χώρο, με εξασφαλισμένη την επιτυχία. Και στις μέρες μας συχνά στις αθλητικές εκπομπές, όταν αυτές συμπίπτουν με τη σχετική ημερομηνία, συνηθίζεται η πειστική ανακοίνωση ιδιαίτερου ενδιαφέροντος είδησης, που στοχεύει στην «εξαπάτηση» μεγάλου αριθμού ποδοσφαιρόφιλων.
Επιδιώκεται πάντοτε η αληθοφανής και δίχως αμφισβητήσεις ανακοίνωση καίριου ζητήματος, το οποίο βέβαια δεν αποτελεί πραγματικότητα, αλλά τήρηση παραδοσιακής συνήθειας. Ετσι και κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου παρατηρούνται οι πρωταπριλιάτικες «εξαπατήσεις» στον χώρο του ποδοσφαίρου, μέσω των τοπικών εφημερίδων. Ο εμπνευστής – ρεπόρτερ φροντίζει το θέμα του ψέματος να είναι τέτοιο, που να μην επιδέχεται αμφιβολίες, δοσμένο με τον πλέον πειστικό τρόπο, εκμεταλλευόμενος επίκαιρες προθέσεις, συζητήσεις και προοπτικές.
Προφανώς εκείνη την εποχή (Μάρτιος 1932) συζητούνταν πιθανή έλευση της Εθνικής Βουλγαρίας στην Ελλάδα για φιλική συνάντηση ενόψει του 2ου Βαλκανικού Κυπέλλου στη Γιουγκοσλαβία τον ερχόμενο Ιούνιο, για αυτό και ανακοινώθηκε η έκτακτη είδηση της τελευταίας στιγμής, πως η εθνική ομάδα της γειτονικής χώρας, ταξιδεύοντας προς την Αθήνα, ακτοπλοϊκώς, επιθυμούσε συνάντηση με τη Μικτή Ομάδα του Βόλου, στο πλαίσιο των αγώνων της στην Ελλάδα. Πειστικός ο λόγος με ακριβείς και ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες, προσέδιδε την πρέπουσα σοβαρότητα στο ξεχωριστό γεγονός και την απαιτούμενη βεβαιότητα. Αλλωστε το ποδοσφαιρόφιλο κοινό του Βόλου, πολυάριθμο πάντοτε, διψούσε για διοργανώσεις υψηλού επιπέδου, καθώς για πρώτη φορά εθνική ομάδα άλλης χώρας θα επισκεπτόταν την πόλη.
Η πρόκληση μεγάλη και η πειθώ δεδομένη:
«Μεγάλη ποδοσφαιρική συνάντησις. Εθνική Βουλγαρίας – Μικτή Βόλου.
Τας πρώτας βραδυνάς ώρας της χθες, τηλεγράφημα επείγον ληφθέν εις τα γραφεία της ΕΠΣΘ ανήγγειλεν την ευχάριστον διά την πόλιν μας είδησιν, ότι διά του ατμόπλοιου Λέων διέρχεται σήμερον την πρωίαν εκ της πόλεώς μας η εθνική ποδοσφαιρική ομάς της Βουλγαρίας. Επί τη ευκαιρία της εντεύθεν διελεύσεώς της συγκατετέθησαν οι συνοδεύοντες αυτήν βούλγαροι αρχηγοί, όπως σήμερον την πρώτην μεταμεσημβρινήν ώραν, δώση ένα φιλικόν αγώνα προς Μικτήν Ομάδα του Βόλου. Εις την Μικτήν Ομάδα απεφασίσθη υπό της ΕΠΣΘ όπως εξαιρετικώς διά σήμερον, συμμετάσχη και η υπό τιμωρίαν διατελούσα ομάς της Νίκης. Η συνάντησις θα γίνη κατά την ανωτέρω ώραν εις το γήπεδον του Κενταύρου και τούτο λόγω της τακτικωτέρας συγκοινωνίας που υπάρχει εις την γραμμήν του Αναύρου (τραμ και λεωφορείον). Η σημερινή συνάντησις θα αφήση εποχήν διά το ποδόσφαιρον της πόλεώς μας και διά να ημπορέση να την παρακολουθήση όλος ο φίλαθλος κόσμος, ωρίσθησαν τιμαί εισιτηρίων εξαιρετικώς λαϊκαί εκ δρχ. 25 και 15. Αμα τη λήψει του τηλεγραφήματος, συνεκροτήθη σύσκεψις των ενδιαφερομένων, οίτινες και προέβησαν εις τον καταρτισμό της Μικτής, ήτις θα αντιπροσωπεύση εις τον σημερινόν αγώνα την πόλιν μας εκ των εξής παικτών: Κατσαλή (Μπακαλούδη) τερμ., Φωτάκη και Σκαμάκη (Σουγιουλτζόγλου) οπισθ., Φραγκόπουλο, Μαγουλά, Βογιατζή (Σπανό) μέσων, Ζαφρακόπουλο, Κουτσούκη, Τσερβενιώτη, Αλαμανιώτη και Παντελίδη, Τόγκα, Λογαρά και Χ΄΄αποστόλου, κυνηγών. Εις την αφικνουμένην βουλγαρικήν ομάδα ετοιμάζεται ενθουσιώδεις υποδοχή υπό των συμβουλίων όλων των ποδοσφαιρικών συλλόγων της πόλεώς μας. Pipan» (Λαϊκή Φωνή 1/4/1932).
Η ψευδής είδηση παρατίθεται, όπως βλέπουμε, εμπεριστατωμένη και αληθοφανής, δίχως να επιδέχεται αμφισβήτηση, για αυτό και το πρωταπριλιάτικο έθιμο πέτυχε απόλυτα, σύμφωνα με το δημοσίευμα της επόμενης μέρας:
«Χθες την μεσημβρίαν επρόκειτο να διεξαχθή εις το γήπεδον Κενταύρου η προαγγελθείσα συνάντησις μεταξύ της βουλγαρικής εθνικής και της μικτής της πόλεώς μας. Περιττόν να σημειωθή ότι ούτε η βουλγαρική ομάς αφίκετο, ούτε η συνάντησις φυσικά επραγματοποιήθη διά το απλούστατον λόγον ότι χθες είχαμε 1ην Απριλίου. Οπωσδήποτε οι προστρέξαντες φίλαθλοι, τόσον κατά την άφιξιν του Λέοντος, όσον και εις το γήπεδον, ας παρηγορηθούν ότι δεν είναι μόνοι αυτοί οι οποίοι έπεσαν θύματα του εθίμου του πρωταπριλιάτικου ψεύδους» (Λαϊκή Φωνή 2/4/1932).
Ποδοσφαιρική εθιμική «εξαπάτηση» καταγράφεται και στην εφημερίδα ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ, δύο χρόνια αργότερα, με την είδηση της έλευσης στον Βόλο της Μικτής Θεσσαλονίκης, προκειμένου να συναντηθεί με την αντίστοιχη τοπική. Οι αγώνες Μικτών Ομάδων πόλεων συνηθίζονταν τότε, αλλά στον Βόλο, ίσαμε εκείνη την εποχή, δεν είχε πραγματοποιηθεί επίσκεψη αντιπροσωπευτικής ομάδας από την Αθήνα ή τη Θεσσαλονίκη. Ετσι έγινε εύκολα πιστευτή η αναληθής πληροφόρηση, αφού κατά καιρούς συζητούνταν η προοπτική. Προφανώς και εκείνη την περίοδο (1933-‘34) να παρουσιαζόταν ως πιθανή μια τέτοια εξέλιξη. Στο πρωταπριλιάτικο ρεπορτάζ σημειώνεται πάλι η έκτακτη σύγκληση του Δ.Σ. της ΕΠΣΘ για τις λεπτομέρειες της συγκρότησης της Μικτής Βόλου, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, κατηγορώντας την τοπική διοργανώτρια αρχή για αδιαφορία στην οργάνωση της αντιπροσωπευτικής ομάδας της πόλης. Ακόμη, λόγω της διαφοράς δυναμικότητας εκφράζονταν φόβοι για ήττα του Βόλου με ιδιαίτερα βαρύ σκορ! Ολα τούτα στον βωμό της πειστικότητας. Οι φίλαθλοι, που παρευρέθηκαν τελικά στο γήπεδο, παρακολούθησαν απλά …αγώνα προπόνησης ανάμεσα στη Νίκη και τον Αχιλλέα για τον καταρτισμό της Μικτής Βόλου, που ήταν ήδη προγραμματισμένος (1 και 2/4/1934). Τελικά ο πρώτος αγώνας Μικτών Ομάδων Βόλου και Θεσσαλονίκης διοργανώθηκε στις 24/2/1935 στο πλαίσιο του δοκιμαστικού «Πρωταθλήματος ομάδων πόλεων».
Κατορθώματα διαιτητών
Συνηθισμένο και σήμερα το φαινόμενο οι διαιτητές να εξελίσσονται σε αρνητικούς πρωταγωνιστές ενός αγώνα με τις αλλοπρόσαλλες αποφάσεις τους. Κι εκείνα τα χρόνια, στη δεκαετία του ‘30 , πολλοί διαιτητές, είτε από άγνοια, είτε από πρόθεση, συχνά τα έκαναν θάλασσα επισύροντας τη γενική οργή. Πέρα όμως από τα λανθασμένα σφυρίγματα, προκαλούνταν και περίεργες ή φαιδρές καταστάσεις. Στο παρακάτω απόσπασμα, από το ρεπορτάζ συνάντησης Κεραυνού – Κενταύρου, ο άρχων του αγώνος από τη μια ανεχόταν το υπέρμετρα σκληρό παιχνίδι, αλλά έδειχνε από την άλλη υπερευαισθησία σε πιο ανώδυνα μαρκαρίσματα, προκαλώντας εύλογα ερωτήματα για μεροληπτική διαιτησία. Το πλέον, όμως, περίεργο ήταν το εξής: «…Αλλ΄ ας αφήσωμεν τα φάουλ και ας έλθωμεν εις τον λακτίζοντα Τσάντον του Κενταύρου, ον απέβαλεν (σ.σ. ο διαιτητής) επί τρία λεπτά του αγώνος. Περίεργον πώς τον αφήκεν να επανέλθη εκ νέου αφού ο κανονισμός πρωταθλήματος επιτάσσει ότι παίκτης αποβαλλόμενος από του διαιτητού ουδέποτε επανέρχεται εις τον αγώνα…» (Σημαία 26/3/1931).
Ο συγκεκριμένος διαιτητής εφάρμοσε από μόνος του την ποινή της… προσωρινής αποβολής!
Και ένα ακόμα ξεχωριστό: Στις 20/6/1937 κατάφθασε στον Βόλο, έπειτα από σχετική πρόσκληση, η Μικτή Αθηνών, που αποκαλούνταν και «Εθνική», επειδή αποτελούνταν από ποδοσφαιριστές του Παναθηναϊκού και της ΑΕΚ, σχεδόν όλοι τους διεθνείς. Διοργανώθηκαν δύο συναντήσεις με Κεραυνό και Απόλλωνα, στις οποίες το ανώτερο αθηναϊκό αντιπροσωπευτικό συγκρότημα επικράτησε καθαρά με 6-1 και 4-0 αντίστοιχα. Στο δεύτερο ματς με τον Απόλλωνα ο Βολιώτης διαιτητής Αντικάκης υπέδειξε Αθηναίο παίκτη σε θέση οφσάιντ, αλλά εκείνος, φίρμα της εποχής, δεν συμμορφωνόταν με την απόφαση και διαμαρτυρόταν, δίχως να συνεχίζεται το παιχνίδι. Τότε ο διαιτητής αγανακτισμένος πέταξε τη σφυρίχτρα και αποχώρησε από τον αγωνιστικό χώρο για να συνεχιστεί το παιχνίδι με άλλον διαιτητή.
Το γεγονός σχολιάστηκε αρνητικά από τον εκπρόσωπο της ΕΠΟ Ν. Καρελά, που συνόδευε την αποστολή, ως εξής: «Η διαγωγή του διαιτητού κ. Αντικάκη, όστις εις παρατήρησην του Κρητικού διά το σφυριχθέν οφσάιντ επέταξε την σφυρίχτραν και εγκατέλειψεν το γήπεδον, είναι ήκιστα κολακευτική δι΄ έναν διαιτητήν, επιδρά ακόμα δυσμενώς επί του ποδοσφαίρου της πόλεώς σας…» (ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 23/6/1937). Πάντως, πέρα από αυτό το μοναδικό αρνητικό γεγονός, οι δηλώσεις του ίδιου παράγοντα, αλλά και των διεθνών ποδοσφαιριστών σχετικά με το επίπεδο του βολιώτικου ποδοσφαίρου υπήρξαν θετικές και κολακευτικές.
Πρόστιμο σε βάρος του αντιπάλου
Ακόμη και οι φιλικές συναντήσεις εκείνα τα χρόνια ανάμεσα στα βολιώτικα σωματεία είχαν κατά κάποιον τρόπο επίσημο χαρακτήρα, καθώς έπρεπε να εγκριθούν και να ορισθούν από την ΕΠΣΘ, με υποχρεωτική παρουσία διαιτητή και βέβαια παρακολουθούνταν από εκατοντάδες φιλάθλους, που πλήρωναν κανονικά εισιτήριο.
Οπότε η μη κάθοδος μιας ομάδας αποτελούσε παράπτωμα με επιβολή χρηματικής ποινής, αλλά με κάποια… ιδιαιτερότητα, όπως μαρτυρείται στο παρακάτω μικρό δημοσίευμα, στη στήλη Αθλητικά Νέα της εφ. Λαϊκή Φωνή:
«Τιμωρία του Κενταύρου. Υπό της ΕΠΣΘ επεβλήθη πρόστιμον εκ 300 δραχμών, ως και δι’ αποζημίωσιν εις τον Αχιλλέα ετέρων 100 δραχμών, εις τον Κένταυρον, λόγω του ότι ούτος δεν κατήλθεν εις τον αγώνα του της παρελθούσης Κυριακής» (22/3/1934).
Χρηματική ικανοποίηση λοιπόν και στην ανυπαίτια ομάδα, που κατέβηκε τζάμπα στο γήπεδο.
Συνέβαιναν και αυτά τα περίεργα στο μεσοπολεμικό ποδόσφαιρο.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…
