Πέρα από τα διάφορα σημαντικά και σπουδαία γεγονότα, διεθνούς, πανελλήνιας ή τοπικής εμβέλειας, συναντούμε στις εφημερίδες και πληθώρα περιστατικών της καθημερινότητας, που άλλοτε αποτελούν συχνά φαινόμενα και άλλοτε χαρακτηρίζονται από κάποια ιδιαιτερότητα, ώστε να ξεχωρίζουν και να προσελκύουν τον ενδιαφέρον του αναγνώστη. Αυτές οι διακριτές και κάποιες φορές ελάχιστα συνηθισμένες ειδήσεις του βολιώτικου Τύπου, που μας πληροφορούν για περίεργα κι ευτράπελα ενίοτε συμβάντα, προκαλούν, χάρη στο πρωτότυπο περιεχόμενό τους εκτός από την ελκυστική ανάγνωση, την προσοχή του ερευνητή, που ανατρέχει στα παλιά δρώμενα του τόπου του. Τέτοια σκόρπια, μικρού εύρους συνήθως, δημοσιεύματα των τοπικών εφημερίδων, χωρίς θεματικές ενότητες ή οριοθετημένες χρονικές περιόδους, θα παρουσιάσουμε στο σημερινό μας σημείωμα, έτσι όπως επισημάνθηκαν στο περιθώριο ευρύτερων αναδιφήσεων και μας κέντρισαν το ενδιαφέρον, σε εξαιρετικά ευρύτερη πληθώρα ανάλογων δημοσιευμάτων με ιδιαιτερότητα. Μια τυχαία δειγματοληψία τους καταθέτουμε, ευελπιστώντας ότι προσφέρουμε στον αναγνώστη ένα ανάλαφρο κι ευχάριστο ανάγνωσμα.
Επεισόδια ναυτικών
Κάμποσες φορές συναντούμε στις τοπικές εφημερίδες επεισόδια, που προκάλεσαν πληρώματα ναυλοχούντων πλοίων στο λιμάνι του Βόλου, με τη διαχρονική και πλούσια, σε κάθε της μορφή, ναυτιλιακή δραστηριότητα. Ποτέ δεν έλειπαν οι παραβατικές συμπεριφορές ναυτικών, που απασχόλησαν το τοπικό αστυνομικό δελτίο, καθώς η επέμβαση των αστυνομικών ή λιμενικών οργάνων ήταν πάντοτε άμεση και αποτελεσματική. Τον Ιούνιο του 1954 είχε σημειωθεί το ατύχημα του α/π Καδιώ, που εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς – Βόλος – Θεσσαλονίκη, όταν «υπερπήδησε» τα αβαθή στις Λιχάδες νησίδες και είχε υποστεί βλάβες στην έλικα και το πηδάλιό του. Το πλοίο κατέπλευσε μόνο του στο λιμάνι του Βόλου, όπου για μερικές μέρες γίνονταν ανακρίσεις για το συμβάν, όπως και πραγματογνωμοσύνες με δοκιμαστικούς πλόες που θα έκριναν αν το καράβι είχε τη δυνατότητα να μεταβεί αυτόνομα στον Πειραιά για δεξαμενισμό κι επισκευές. Κάποια μέλη του πληρώματός του, προφανώς ταλαιπωρημένα από τις καταστάσεις εκείνων των ημερών, θέλησαν να διασκεδάσουν σε τοπικό κέντρο, αλλά ένας θερμαστής, που όπως φαίνεται τα ήπιε λίγο παραπάνω, άγνωστο για ποιον λόγο, εξύβρισε αστυνομικούς με αποτέλεσμα να καταλήξει στο Αυτόφωρο.
Διαβάζουμε σχετικά:
«Καταδίκη θερμαστού του ατμοπλοίου Καδιώ
Υπό του Αυτοφώρου Πλημμελειοδικείου κατεδικάσθη χθες εις φυλάκισιν 20 ημερών ο θερμαστής του ηγκυροβολημένου εις το λιμένα μας, μετά το πρόσφατον ατύχημα, ατμοπλοίου Καδιώ, Νικόλαος Ι. Καλλέργη, εκ Πειραιώς , ο οποίος είχε προσαχθή εις δίκην διά περιύβρισην αρχής. Ο Καλλέργης διασκεδάζων προχθές μετ΄ άλλων ανδρών του πληρώματος του εν λόγω ατμοπλοίου εις εξοχικόν κέντρον της Νέας Ιωνίας και τελών εν μέθη εξύβρισε τα όργανα της εκείθεν διερχόμενης αστυνομικής περιπόλου» (Θεσσαλία 26/6/1954).
Δύο μήνες περίπου νωρίτερα, μέλος πληρώματος γερμανικού πλοίου αποπειράθηκε να κλέψει ποδήλατο από τη συνοικία των Παλαιών και μάλιστα αντέδρασε στην προσπάθεια του κατόχου του να του το αποσπάσει, ώσπου επενέβη η Λιμενική Αστυνομία. Το γεγονός πήρε διαστάσεις, καθώς ετίθετο μείζον ζήτημα ηθικής τάξεως από την προκλητική και παράνομη συμπεριφορά κάποιου, του οποίου οι ομοεθνείς του, πριν από μια δεκαετία, είχαν προκαλέσει τόσες καταστροφές στην Ελλάδα.
Για αυτόν τον λόγο απαιτούνταν ιδιαίτερα προσεκτικές και καθόλου προκλητικές συμπεριφορές από τους Γερμανούς κι επιβαλλόταν η επέμβαση των αρχών:
«Να επιληφθή το Λιμεναρχείον
Ως μας επληροφόρησε χθες ο διευθυντής του ξενοδοχείου Μπρίστολ Εμ. Τσαμόπουλος, εις εκ των ανδρών του πληρώματος, του ναυλοχούντος εις τον λιμένα μας γερμανικού φορτηγού, ήρπασε περί το μεσονύκτιον το ποδήλατόν του, το οποίον ήτο έξω του ξενοδοχείου του και ετράπη εις φυγήν. Και εχρειάσθη να τρέξη επί πολλήν ώραν ο ενδιαφερόμενος διά να αποσπάση το ποδήλατόν του από τας χείρας του Γερμανού ναύτου. Ευτυχώς όργανα του Λιμεναρχείου τον συνέλαβαν εις τον χώρον του Τελωνείου, επήραν το ποδήλατον και το παρέδωσαν εις τον ιδιοκτήτην του. Του επεισοδίου τούτου πρέπει να επιληφθή το Λιμεναρχείον και να προβή εις συστάσεις προς τον κυβερνήτην του πλοίου. Ο τελευταίος οφείλει να καταστήση προσεκτικά τα μέλη του πληρώματός του και μάλιστα όταν ευρίσκονται εις μίαν χώραν, η οποία τόσα υπέστη από την χιτλερικήν επίθεσιν» (Η Θεσσαλία 10/4/1954).
Κακόφημα κέντρα το 1899
Από τα τέλη του 19ου αιώνα καταγράφεται η ύπαρξη και λειτουργία στον Βόλο κέντρων, όπου σύχναζαν άτομα του υπόκοσμου. Επιπλέον με αυτούς τους παρανόμους της εποχής συναναστρέφονταν και άλλα νεαρά άτομα, τα οποία ήταν πολύ εύκολο να παρασυρθούν σε επιλήψιμες συμπεριφορές.
Το ζήτημα φαίνεται πως είχε προκαλέσει την αντίδραση της βολιώτικης κοινωνίας και ο συντάκτης της εφημερίδας προτείνει το κλείσιμο αυτών των κέντρων, όπου επιπλέον συχνά – πυκνά σημειώνονταν καβγάδες, που τάρασσαν την ομαλή καθημερινότητα της πόλης:
«Σκάνδαλα καφωδείων
Πολλοί ηθικοί και φιλήσυχοι άνθρωποι μας έκαμον παράπονα περί των σκανδάλων, ων θεάτρον γίνονται τα εν τη πόλει μας λειτουργούντα σάνταν καθ’ εσπέραν, συνηγείροντα εκεί νεανίας τρυφεράς ηλικίας και κουτσαβάκηδες του εσχάτου είδους. Οχι σπανίως ή μάλλον ειπείν τακτικά, γίνονται έριδες, η δε αστυνομία, φιλοτίμως φερομένη, προσπαθεί να καθιστά αυτάς ως οίοντε ακινδύνους αφοπλίζουσα τους εν πλήρει πανοπλία μεταβαίνοντας. Νομίζομεν όμως ότι πολύ λυσιτελέστερον θα ήτο αν άπαξ διά παντός, εκλείοντο τα κέντρα αυτά και έλειπεν ούτω αφορμή και διαφθοράς και συμπλοκών» (Η Θεσσαλία 26/11/1899).
Με την ενδιαφέρουσα φρασεολογία της εποχής ο συντάκτης της εφημερίδας τόνιζε το σοβαρό πρόβλημα που παρουσιαζόταν, θεωρώντας τα λαμβανόμενα μέτρα αστυνόμευσης ανεπαρκή, παρά τους συνεχείς αφοπλισμούς ενόπλων και μαχαιροβγαλτών, που πήγαιναν να διασκεδάσουν… πάνοπλοι. Ο Βόλος, ως αναπτυσσόμενη πόλη με την αξιόλογη κίνηση του εμπορίου και του λιμανιού, αποκτούσε και τις αρνητικές συμπεριφορές μιας τέτοιας εξέλιξης, με τη λειτουργία κέντρων διασκέδασης της εποχής (καφέ σαντάν), όπου βέβαια σύχναζε και η… αφρόκρεμα του υπάρχοντος και τότε υποκόσμου.
Ο αγοραίος έρωτας… παρανομεί
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον και αναμενόμενη αναγνωσιμότητα παρουσιάζουν και οι διάφορες πικάντικες ειδήσεις, που αναφέρονται σε παράνομες συνευρέσεις, αγοραίους έρωτες, αποκαλύψεις ερωτικών σκανδάλων και άλλων αναλόγων, ανήθικων για τα ήθη της εποχής συμπεριφορών. Σε αυτού του είδους τα δημοσιεύματα, που είναι αρκετά, έχει γούστο η φρασεολογία της εποχής, μέσω της οποίας επιχειρείται, προς τέρψιν του αναγνωστικού κοινού, η διακριτική, αλλά ταυτόχρονα και αποκαλυπτική παρουσίαση του παράνομου ερωτικού γεγονότος. Ακόμη διαπιστώνεται ότι φαινόμενα, που σήμερα επικυρώνονται ως συνήθη και καθημερινά, τα παλιότερα χρόνια εκλαμβάνονταν ως πρωτοφανείς ανηθικότητες. Για παράδειγμα δημοσίευμα με τον χτυπητό τίτλο: «Η έκλυσις των ηθών» περιγράφει συμβάν, κατά το οποίο «εις νέος και μια νεάνις εφιλούντο περιπαθώς εν μέση οδώ». Κι άλλα πολλά τέτοια: Ω τέμπορα, ω μόρες!
Υπάρχουν επίσης δημοσιεύματα, που αναφέρονται στους λειτουργούντες οίκους ανοχής, όπου τακτικά σημειώνονταν φασαρίες, για ευνόητους λόγους και αναστατώνονταν οι περίοικοι. Οπως και στο γνωστό «Χιλιόμετρο», όπου ήταν συγκεντρωμένες οι ιερόδουλες του Βόλου στον Μεσοπόλεμο και συχνά σημειώνονταν ξυλοδαρμοί, μαχαιρώματα, πυροβολισμοί με τραυματισμούς και φόνους ακόμη. Εκτός όμως από τα νόμιμα, υπήρχαν και παράνομα «διαφθορεία», όπως αποκαλούνταν τότε τα «τοιούτου είδους καταστήματα», νομίζω πως είναι διαχρονικό το φαινόμενο…
Το εύκολο κέρδος προσείλκυε ανέκαθεν κάποιους:
«Ανακάλυψις διαφθορείου
Παρ’ οργάνων του τμήματος ασφαλείας ανεκαλύφθη την νύκτα της προχθές, εις τινα οικίσκον της οδού Γαλλίας, διαφθορείον εις το οποίον εσύχναζον νεανίδες και κίναιδοι και παρεδίδοντο υπό του ιδιοκτήτου εις ακολασίαν. Εντός του εν λόγω οικίσκου συνελήφθησαν μια νεάνις και τέσσαρες νέοι, τινές εκ τον οποίων εξετασθέντες ευρέθησαν πάσχοντες από αφροδίσια νοσήματα. Επίσης συνελήφθη ο Γεωρ. Χατζηδημητρίου, καραμελοπώλης, και η σύζυγος αυτού Κατίνα, ένοικος της οικίας». (Λαϊκή Φωνή 16/2/1932).
Οπως διαπιστώνεται, ο παράνομος προαγωγός είχε προτάσεις για όλα τα γούστα και τις ιδιαιτερότητες των πελατών του. Δυστυχώς, όμως, κυκλοφορούσαν ανεξέλεγκτα και τα αφροδίσια νοσήματα, που έκαναν θραύση εκείνα τα χρόνια. Πάντως αυτού του είδους τα δημοσιεύματα αποκαλύπτουν και τις πιο απόκρυφες πτυχές άλλων εποχών στον… ερωτικό χώρο.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ…
ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΡΤΑΠΑΝΗΣ
