Στην κύρια γραμμή Πειραιά – Θεσσαλονίκης περιλαμβάνεται πλέον και ο Βόλος από τις 11 -12/4/1945 με την προσέγγιση στο λιμάνι του α/π Κορινθία. Τα ακτοπλοϊκά δρομολόγια δείχνουν να επιστρέφουν σε κάποια κανονικότητα στη συνέχεια, καθώς η Ακτοπλοΐα της Ελλάδος (ΑΚΤΕΛ), η μεγαλύτερη προπολεμική εταιρεία στον χώρο, προσθέτει και άλλα σκάφη στη γραμμή, ενώ γίνεται και λόγος για δρομολόγηση των πλοίων Κορυτσά και Ναυσικά, που είχαν επιβιώσει του πολέμου και θα επανέρχονταν στην ακτοπλοϊκή δραστηριότητα σύντομα, με την ολοκλήρωση των επισκευών τους.
Δεν απουσιάζει όμως και η δρομολόγηση μικρότερων πετρελαιοκίνητων σκαφών στις τοπικές συγκοινωνίες ή σε διάφορες άλλες γραμμές. Οπως για παράδειγμα η έναρξη δρομολογίων από το π/κ Αετός για Αιδηψό, Χαλκίδα και Ραφήνα.
Διαβάζουμε τη σχετική ανακοίνωση:
«Π/Κ ΑΕΤΟΣ
Γραμμή Βόλου. Το π/κ Αετός τελείως ανακαινισθέν, ταχύτητος 13 μιλλίων αρχίζει τα δρομολόγιά του εκάστην Τρίτην ώρα 6 μ.μ. δι’ Αιδηψόν, Χαλκίδα και Ραφήνα. Δεκτοί επιβάται και εμπορεύματα. Αφιξις επιβατών και εμπορευμάτων εις Αθήνας την επαύριον Τετάρτην ώραν 11 π.μ. δι’ αυτοκινήτων εταιρείας. Εναρξις δρομολογίων μεθαύριον Τρίτην 29ην τρέχοντος. Δηλώσατε εγκαίρως θέσεις και φορτία. Ναύλοι συγκαταβατικοί, Πρακτορείον…» (ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 25/5/45).
Στην παραπάνω δρομολογιακή σύνδεση παρατηρούμε πως εφαρμόζεται η πρακτική της «ανταπόκρισης», που για τη συντόμευση του ταξιδιού επιβάτες και εμπορεύματα μετεπιβιβάζονται από τη Ραφήνα σε συμβεβλημένα αυτοκίνητα, ώστε να φθάσουν γρηγορότερα στην πρωτεύουσα.
Η πύκνωση της ακτοπλοϊκής συγκοινωνίας γίνεται εμφανής τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς η ΑΚΤΕΛ ανακοινώνει «προσεχείς αναχωρήσεις» με τα καράβια της Ελπίς και Στέφανος για Πειραιά και Κορινθία για Θεσσαλονίκη (Η Θεσσαλία 31/7/45).
Παράλληλα με τα ατμόπλοια εξακολουθούν να συνδράμουν την κατάσταση και τα μικρότερα πετρελαιοκίνητα καΐκια. Το π/κ Ευαγγελίστρια των αδελφών Τσαλαμανιού εκτελεί δρομολόγια για Ωρεούς, Αιδηψό, Λίμνη και Χαλκίδα (γραμμή Β. Ευβοϊκού). Ομοίως το π/κ Τρίκερι προσεγγίζει σε Αιδηψό και Καμένα Βούρλα.
Για Θεσσαλονίκη βλέπουμε να αναχωρεί το μικρό, μόλις 40 τόνων, π/κ Γλάρος. Μικρού μεγέθους πετρελαιοκίνητα, αλλά νέας ναυπήγησης δραστηριοποιούνται ανάλογα, δίνοντας ξεκάθαρη εικόνα ανασυγκρότησης της ακτοπλοΐας σε κάθε της μορφή. Το πετρελαιοκίνητο Αγιος Νικόλαος, καινούργιο, 70 τόνων, αναχωρεί για Καβάλα και Αλεξανδρούπολη (15/8), ενώ το σαφώς μεγαλύτερου εκτοπίσματος Αγιος Γεώργιος, επίσης «καινουργές», 250 τόνων, σαλπάρει την Πέμπτη 13/9 για τη Θεσσαλονίκη. Οι ναυπηγήσεις ξύλινων σκαριών παρουσιάζουν από εκείνη την εποχή και μετά, για τουλάχιστον μια δεκαετία, σημαντική αύξηση, ώστε να αντικατασταθούν τα πλεούμενα, που χάθηκαν στον πόλεμο.
Η αυξητική τάση της επιβατικής και εμπορικής κίνησης τους καλοκαιρινούς μήνες οδηγεί στη δρομολόγηση και άλλων ατμοπλοίων. Το α/π Φουντάνα αναχωρεί για Ωρεούς – Αιδηψό, Χαλκίδα, Ωρωπό κάθε Τετάρτη και Σάββατο (18/8) και στη συνέχεια θα επεκτείνει το δρομολόγιό του ώς τον Πειραιά. Επίσης τα α/π Τάσος της ΑΚΤΕΛ κάθε Τρίτη και Παρασκευή προσεγγίζει σε Ωρεούς, Στυλίδα και Χαλκίδα. Οι ανακοινώσεις δρομολογίων στις τοπικές εφημερίδες είναι καθημερινές, με περισσότερες εκείνες της ΑΚΤΕΛ, που κυριαρχεί στην εγχώρια ακτοπλοΐα, ενημερώνοντας και για τυχόν αλλαγές σε πλοία και αναχωρήσεις. Οι επικείμενες δρομολογήσεις νέων πλοίων απασχολούν επίσης την ειδησεογραφία, αφού πρόκειται για θετική συμβολή στην αναβάθμιση των θαλάσσιων συγκοινωνιών.
Διαβάζουμε σχετικά:
«Η θαλάσσια συγκοινωνία
Αναγγέλεται ότι λίαν προσεχώς θ’ αρχίση να εκτελή δρομολόγια μεταξύ Βόλου, Χαλκίδος, Πειραιώς ένα νέον πλοίον της εταιρείας Ποταμιάνου. Πρόκειται περί γιοτ, το οποίον μετατρέπεται εις θαλαμηγόν…» (ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 2/10/1945).
***
Η ακτοπλοϊκή δραστηριότητα συνεχίζεται με αυξανόμενους ρυθμούς, αφού προστίθενται όλο και περισσότερα σκάφη, όλων των τύπων. Το επιβατηγό πετρελαιοκίνητο Αρχάγγελος αναχωρεί κάθε Πέμπτη για Χαλκίδα και Πειραιά (31/10). Το α/π Φουντάνα «επαναρχίζει ανακαινισθέν» από τις αρχές Νοεμβρίου για Αιδηψό και Χαλκίδα, τρεις φορές την εβδομάδα. Δρομολογούνται, όμως, προς τα τέλη του 1945, και πιο ευμεγέθη ατμόπλοια, όπως τα Σάμος και Πειραιεύς. Το τελευταίο, αποκλειστικά επιβατηγό, είναι το πρώην γερμανικό Φράιμπουργκ, που παραχωρήθηκε στην Ελλάδα στο πλαίσιο των πολεμικών επανορθώσεων. Η γενική εικόνα είναι πλέον ξεκάθαρη, με την ακτοπλοΐα να έχει αποκτήσει σχεδόν πλήρη ή έστω ικανοποιητική κανονικότητα με ευοίωνες προοπτικές.
Οι τοπικές συγκοινωνίες
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η επανασύσταση των τοπικών ακτοπλοϊκών γραμμών στον Παγασητικό, τις Β. Σποράδες και άλλους πλησιέστερους προορισμούς. Οπως ήταν αναμενόμενο, τον πρώτο καιρό μετά την απελευθέρωση οι ανάγκες καλύπτονταν με διάφορα καΐκια, χωρίς καθορισμένα δρομολόγια, ανάλογα με τις αντίστοιχες προκύπτουσες. Σιγά – σιγά δρομολογούνται συστηματικά πλεούμενα ντόπιων καπετάνιων, ώστε να παρέχονται επαρκής συγκοινωνία και ικανοποιητική εξυπηρέτηση, όπως φαίνεται από τις σχετικές καταχωρίσεις στον Τύπο. Διαβάζουμε στις 12/6/45 πως το π/κ Αγιος Νικόλαος του Ν. Πασχάλη αναχωρεί για Τρίκερι, Πλατανιά, Σκιάθο, Γλώσσα και Σκόπελο, ενώ λίγο αργότερα στις αρχές Ιουλίου το π/κ Τρίκερι συνδέει τον Βόλο με την Αιδηψό. Ομοίως το π/κ Αγία Τριάς εκτελεί το δρομολόγιο για Τρίκερι και Ωρεούς. Το σκάφος Μαίρη Φ. των αδελφών Φάππα καλύπτει τις γραμμές του Παγασητικού από Αλυκές έως Χόρτο και Μηλίνα, το καλοκαίρι του 1945. Το δρομολόγιο των Β. Σποράδων εκτελείται μάλλον αποκλειστικά από το πετρελαιοκίνητο Αγιος Νικόλαος του Ν. Πασχάλη δύο φορές την εβδομάδα (Τετάρτη και Σάββατο). Λιγοστές σχετικά οι καταχωρίσεις δρομολογίων των τοπικών συγκοινωνιών, μας δίνουν όμως ενδιαφέρουσα απεικόνιση της κατάστασης.
«Ακτοπλοϊκά» δημοσιεύματα
Σε ολόκληρη τη διάρκεια του 1945 συναντούμε στις εφημερίδες του Βόλου ορισμένα δημοσιεύματα γενικότερου ενδιαφέροντος για την εξέλιξη της ακτοπλοϊκής δραστηριότητας. Δρομολογήσεις νέων πλοίων, πύκνωση των διαφόρων γραμμών στο συγκοινωνιακό θαλάσσιο δίκτυο και παροχή κάθε είδους πληροφορίας σχετικής με το ζήτημα αποτυπώνουν την εικόνα της ακτοπλοΐας, που όλο και βελτιώνεται. Η προοπτική της πλήρους αποκατάστασης αποτελεί πρωταρχικό στόχο του κράτους, αλλά και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, ώστε στο συντομότερο χρονικό διάστημα κάτι τέτοιο να έχει πραγματοποιηθεί.
Τα δημοσιεύματα προέρχονται από τα αντίστοιχα του αθηναϊκού Τύπου ή ανταποκρίσεις και δείχνουν το ενδιαφέρον που υπήρχε, σε πανελλαδικό επίπεδο, για την ολική ανασυγκρότηση των θαλάσσιων συγκοινωνιών:
«Τα σκάφη της ακτοπλοΐας μας
Αθήναι 29. Σχετικώς με το ζήτημα της αποκαταστάσεως των θαλάσσιων συγκοινωνιών, πληροφορούμεθα ότι δώδεκα σκάφη φορτηγά και επιβατηγά είναι πιθανόν να διατεθούν διά τας μεταφορικάς ανάγκας του εσωτερικού. Υπολογίζεται συγκεκριμένως η χρησιμοποίησις δύο ατμοπλοίων κατασχεθέντων εις τον Βόλον και την Θεσσαλονίκην, ενός βουλγαρικού 5.000 τόννων και ενός γερμανικού 400 τόννων. Εκτός αυτού εζητήθη από τους συμμάχους η απόδοσις των ελληνικών σκαφών Ελληνίς (σ.σ. Ελένη) και Λέσβος, τα οποία ήδη τελούν εν υπηρεσία εις την Ανατολικήν Μεσόγειον και της Ευαγγελιστρίας το οποίον φέρον ελληνικήν σημαίαν ευρίσκεται εις Μπρίντιζι. Μετά την ανέλκυσιν της Ναυσικάς θα επιδιωχθή η κατά τους ειδικούς ευχερής ανέλκυσις και του Πέτρου εις Θες/νικην και Υπανις εις τον Πειραιά. Με την χρησιμοποίησιν των ως άνω σκαφών προβλέπεται ότι θα υπάρξει ευχέρεια εις τας θαλάσσιας μεταφοράς του εσωτερικού» (ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 30/3/1945).
Σύντομα ενημερωτικά σημειώματα για την αποκατάσταση των θαλασσίων συγκοινωνιών και τη δρομολόγηση πλοίων συναντούμε συχνά στον τοπικό Τύπο, σε προσπάθεια ενημέρωσης για τη βελτίωση της κατάστασης, όπως το παρακάτω:
«Αι ακτοπλοϊκαί συγκοινωνίαι
Αθήναι 14 – Ετέθησαν εις την υπηρεσίαν της επιτροπής των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών και εκτελούν ήδη δρομολόγια τα κάτωθι ατμόπλοια: Ελένη διά Κρήτην, Τάσος διά Βόλον, Αντίκλεια διά Πάτρας, Κορινθία διά Βόλον – Θεσ/νίκην – Καβάλαν, Στέφανος διά Χίον και Κύκλωψ διά Μυτιλήνην» (ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 16/8/1945).
***
Κάθε πληροφόρηση από επίσημο φορέα, που δημοσιεύεται, παρέχει ελπίδες για την καλυτέρευση των πραγμάτων, σύντομα. Συμμαχική βοήθεια και ναυπηγήσεις νέων, σύγχρονων πλοίων αποτελούν δυναμικό δίπολο στη στοχευμένη προσπάθεια της ανασυγκρότησης. Από το κράτος δίνονται προτεραιότητες για μια όσο το δυνατόν περισσότερο δημιουργική συνέχεια.
Πλοία δρομολογούνται σε διάφορες γραμμές και το ακτοπλοϊκό δίκτυο αυξάνεται:
«Αι θαλάσσιαι συγκοινωνίαι μας
Αθήναι 8 – Κατά πληροφορίας παρασχεθείσας υπό του υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας παρηγγέλθησαν υπό του Κράτους εις την Αμερικήν 8 νέα σκάφη, εκ των οποίων δύο θα είναι 2.000 τόννων, έτερα δύο 1.500 τόννων και τα υπόλοιπα 800 τόννων. Και τα οκτώ αυτά σκάφη είναι ταχύπλοα, δεδομένου ότι είχαν κατασκευασθή με όλους τους τύπους της συγχρόνου ναυπηγικής τέχνης. Κατά τας αυτάς πληροφορίας αναμένονται εκ Καναδά τέσσαρες νέαι κορβέτται, από δε της προσεχούς Πέμπτης θα δρομολογηθή εις την γραμμήν Πατρών – Κεφαλληνίας – Λευκάδας και Πρεβέζης το βενζινοκίνητον Ναυσικά. Αι μετά της Θεσσαλονίκης, Καβάλας, Κρήτης και Μυτιλήνης θαλάσσιαι συγκοινωνίαι προβλέπεται ότι θα πυκνωθούν με την αποφασισθείσαν ήδη διάθεσιν εις την γραμμήν ταύτην της ετέρας των δύο κορβεττών, η οποία είναι καθ’ όλα έτοιμη» (ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 9/10/1945).
***
Προς τα τέλη του 1945 η κατάσταση στην ακτοπλοΐα δείχνει να έχει βελτιωθεί σημαντικά, έπειτα από συντονισμένες προσπάθειες όλων των εμπλεκόμενων φορέων και προσώπων. Η νέα εικόνα δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με ό,τι συνέβαινε έναν χρόνο πρωτύτερα και με τις προοπτικές να παρουσιάζονται ευοίωνες, παρά τα σοβαρά προβλήματα που προέκυπταν πάλι στη χώρα. Η ανασυγκρότηση της ελληνικής ναυτιλίας γενικά και της εγχώριας ακτοπλοΐας ειδικότερα αποτέλεσε πραγματικό άθλο στα 1945, που συνεχιζόταν ώς την πλήρη αποκατάσταση των πραγμάτων, τα επόμενα χρόνια. Στην εφ. Η Θεσσαλία διαβάζουμε ενδιαφέρον δημοσίευμα, που είναι συγκεντρωτική καταγραφή των πλοίων που ήδη έχουν δρομολογηθεί στις εγχώριες συνδέσεις.
Αν και ο κατάλογος, με αναλυτική παράθεση καραβιών και δρομολογίων, δεν είναι πλήρης, μας δίνει όμως ξεκάθαρη εικόνα της κατάστασης στην ακτοπλοΐα, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί στα τέλη του 1945, έναν χρόνο μετά την απελευθέρωση:
«Τα ατμόπλοια των γραμμών εσωτερικού
Αθήναι, 13 – Ως ανεκοίνωσεν η επιτροπή κατανομής ατμοπλοϊκών μεταφορών, τα κατωτέρω ατμόπλοια θα εκτελώσι τας μεταφοράς εμπορευμάτων και επιβατών εις τας ακολούθους γραμμάς:
Ιάκωβος: Από Πειραιώς εις Βόλον. Ελένη: Πειραιεύς – Ηράκλειον – Σούδα. Ιρις: Πειραιεύς – Ηράκλειον. Αγιος Γεώργιος: Πειραιεύς – Καλάμαι. Στέφανος: Πειραιεύς – Λήμνος – Μυτιλήνη. Κορινθία: Πειραιεύς – Θεσσαλονίκη – Καβάλα. Ιέρων: Πειραιεύς – Σύρος – Σάμος – Χίος – Μυτιλήνη. Ελπίς: Πειραιεύς – Σύρος – Χίος – Μυτιλήνη – Καβάλα. Βόλος: Πειραιεύς – Γύθειον – Ναύπλιον. Κάρπαθος: Πειραιεύς – Κύθηρα – Βάτικα – Γύθειον. Πειραιεύς: Πειραιεύς – Βόλος – Θεσσαλονίκη – Χίος – Μυτιλήνη. Κορυτσά: Πειραιεύς – Σύρος – Σάμος – Χίος – Μυτιλήνη. Θεσσαλονίκη (κορβέτα): Ηράκλειον – Σούδα. Αλίκη: Πειραιεύς – Κόλπος Σαρωνικού (μόνον επιβάτας). Υδρα: Βόλος – Στυλίς – Βόλος. Τάσος: Βόλος – Στυλίς – Χαλκίς. Σκύρος: Καβάλα – Αμφίκλεια – Πόρτο Λάγο – Αλεξανδρούπολις – Καβάλα. Ρόδος: Γραμμή Κυκλάδων. Aγ. Νικόλαος: Ηράκλειον – Ρέθυμνον. Δόξα: Αγ. Νικόλαος – Σητεία – Χανιά κ.λπ.». (Η Θεσσαλία 14/12/1945).
***
Με τη συμπλήρωση ενός χρόνου ελεύθερου βίου, η ακτοπλοΐα στην Ελλάδα, παρά τα σοβαρά προβλήματα που συνεχώς προέκυπταν, έδειχνε να βρίσκει τον δρόμο της έπειτα από συντονισμένες προσπάθειες γενικής ανασυγκρότησης, καθώς όλα άρχισαν από μηδενική, σχεδόν, βάση.
Συνεχίζεται
ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΡΤΑΠΑΝΗΣ
