Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΚΑΡΤΑΠΑΝΗ, Μέλους της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών
Οπως είδαμε στο πρώτο μέρος του άρθρου μας, στο πλαίσιο της εμποροπανήγυρης του Βόλου, στα 1920, δηλαδή ακριβώς πριν από 100 χρόνια, προγραμματίστηκαν με πρωτοβουλία του Δήμου Παγασών (Βόλου) και έπειτα από υπόδειξη του αρμόδιου υπουργείου, αρκετές ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις με διάφορα αγωνίσματα και άλλες δραστηριότητες, ώστε σε μια αμιγώς εμπορική διοργάνωση να δοθεί «και ένας τόνος πολιτισμού».
Για τα αθλήματα που διεξάγονταν, ορίστηκαν χρηματικά έπαθλα από τους διοργανωτές, ενώ κατατέθηκε πρόταση για τη συμβολή και άλλων συλλογικών φορέων ή ιδιωτών ως χορηγών, με την αθλοθέτηση πρόσθετων βραβείων σε χρήμα ή είδος κατά τη βούλησή τους.
Πράγματι και εδώ υπήρξε ανταπόκριση σε ό,τι αφορούσε στην παροχή επάθλων, παράλληλα με την πολυπληθή συμμετοχή στους αγώνες και τις λοιπές εκδηλώσεις, όπως φαίνεται από τα σχετικά δημοσιεύματα της εφημερίδας ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ:
«Αι εορταί της πανηγύρεως Βόλου
Η οργανωτική επιτροπή διά τας εορτάς της προσεχούς πανηγύρεως ώρισε τα έπαθλα διά το αγώνισμα του Μαραθωνείου δρόμου το α’ εκ 400 δρχ., το β’ εκ 250 και το γ’ εξ 150. Πολλοί ιδιώται προσέφεραν διάφορα έπαθλα και έτεροι δε εξεδήλωσαν την επιθυμίαν των να προσφέρουν τοιαύτα. Οι φιλότιμοι λεμβούχοι του λιμένος μας θα μετάσχουν όλοι εις τας λεμβοδρομίας και τους κολυμβητικούς αγώνας προεξάρχοντος του προέδρου του συλλόγου των» (17/8).
***
Αθλοθέτες εξακολουθούν να παρουσιάζονται, σύλλογοι, σωματεία και ιδιώτες, συμβάλλοντας, ο καθένας με τις δυνατότητές του και τις επιθυμίες του, στη διάθεση βραβείου. Οι αγώνες αποκτούν ευρύτητα και κύρος και προμηνύονται συναρπαστικοί.
Παραμονή της έναρξης της εμποροπανήγυρης και των εκδηλώσεων ήδη και συνεχίζονται οι ποικίλες προσφορές:
«Διά τας εορτάς
Εκτός των επάθλων του Δήμου Παγασών, έθεσεν εις την διάθεσιν της Επιτροπής ο σύνδεσμος Καφεπωλών δρχ. 300, ο κ. Γ. Λάμπος δρχ. 200, ο κ. Σ. Δ. Σπυρίδης αργυρόν κύπελλον, οι Σιδηρόδρομοι Θεσσαλίας δρχ. 500, ο Σύνδεσμος Παντοπωλών δρχ. 100, ο Σύνδεσμος Λεμβούχων αργυρόν ωρολόγιον, ο κ. Γ. Παπαδημητρίου επάργυρο μελανοδοχείον, ο Σύνδεσμος Ξενοδόχων Φαγητού δρχ. 300, ο Εμπορικός Σύλλογος Βόλου δρχ. 300» (19/8).
***
Το παζάρι αρχίζει τη λειτουργία του στις 20 Αυγούστου, όπως αρχίζουν άλλωστε οι σχετιζόμενες με αυτό «εορταί», αγώνες και άλλες εκδηλώσεις, σύμφωνα με το πρόγραμμα που ήδη δημοσιεύτηκε, αλλά και με κάποιες διαφοροποιήσεις, όπως θα δούμε στη συνέχεια. Το παρακάτω δημοσίευμα για την πρώτη μέρα διεξαγωγής της εμποροπανήγυρης είναι αρκετά ενημερωτικό και αναφέρεται τόσο στις εμπορικές, όσο και τις αθλητικές – πολιτιστικές δραστηριότητες που πρόκειται να γίνουν.
Το πρόγραμμα της εναρκτήριας ημέρας φαίνεται να τροποποιείται, καθώς προστέθηκαν και ποδοσφαιρικοί αγώνες:
«Η εμπορική πανήγυρις – Οι σημερινοί αγώνες
Μέχρι της χθες είχε περατωθεί τελείως η κατασκευή των παραπηγμάτων διά την πανήγυριν, εγκατασταθέντων και των διαφόρων εμπόρων, την εσπέραν δε εγκαινιάσθη και η σχετική κίνησις. Αρκετοί έκαμον έως τον χώρον της πανηγύρεως τον περίπατόν των. Από της σήμερον όμως η κίνησις θα καταστή ζωηρά, διότι ως συνήθως πλήθη κόσμου θα κατέλθουν από το Πήλιον και το εσωτερικόν της Θεσσαλίας. Από της σήμερον γίνεται και έναρξις των εορτών, τας οποίας οργανώνει ο Δήμος διά πρώτην φοράν, επιφυλασσόμενος εις το μέλλον να παρουσιάση πολύ ανωτέραν οργάνωσιν εορτών, εκθέσεων κ.λπ.
Σήμερον θα γίνουν τα αναφερόμενα εις το κάτωθι πρόγραμμα της Εκτελεστικής των εορτών Επιτροπής:
Πρόγραμμα αγώνων. Ημέρα πρώτη 20 Αυγούστου1920.
1ον) Παρέλασις προσκόπων μετά Φιλαρμονικής διά των κεντρικών οδών της πόλεως.
2ον) Ποδοσφαιρικοί αγώνες εν τη πλατεία Γεωργίου Α’ ώρα 6 -7 ½ μ.μ.
3ον) Ενετική εορτή, ώρα 8 ½ μ.μ. Τόπος συγκεντρώσεως η αποβάθρα (Κεφαλόσκαλο). Ωρα συγκεντρώσεως των μελλόντων να λάβωσι μέρος εις την εορτήν ταύτην και εις τον άνω τόπον η 7 ½ μ.μ. Η Εκτελεστική Επιτροπή» (20/8).
***
Η κίνηση στο παζάρι, την πρώτη μέρα λειτουργίας του, δεν φαίνεται πως ήταν η αναμενόμενη, παρά τις αντίθετες προσδοκίες.
Στην καθημερινή στήλη «Πεννιές» της εφημερίδας ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ τα σχόλια είναι χαρακτηριστικά:
«Ολίγη η κίνησις της χθεσινής πρώτης ημέρας της πανηγύρεως. Κόσμος ολίγος, ιδίως χωρικοί, έκαμνον τας αγοράς των, ελάχιστη δε κίνησις παρετηρήθη εις τας αγοροπωλησίας ζώων. Ελπίζεται εν πάση περιπτώσει ότι θα σημειωθή αρκετή κίνησις, καίτοι το γεγονός ότι προηγήθη η πανήγυρις των Φαρσάλων θα έχη ως φαίνεται δυσμενή αντίκτυπον εις την ζωηρότητα της πανηγύρεως Βόλου. Εμπορεύματα, σχετικώς ολίγα έχουν εκτεθή, δεν παρατηρείται δε παρά μικρά διαφορά μεταξύ της καθημερινής τιμής με την οποίαν πωλούν τα κεντρικά καταστήματα τα εμπορεύματά των και της τιμής των εμπορευμάτων των υποστέγων. Τον περισσότερον κόσμον συγκεντρώνουν τα υπόστεγα με τον σαπουνέ χαλβάν, τα οποία καταλαμβάνουν ολόκληρον την κάτω σειράν και – αυτού συνωθείται όλος ο μικρόκοσμος – οι σκηνές με τα ‘’θαυμαστά και αξιοπερίεργα τέρατα’’ τα οποία καταβροχθίζουν τις δεκάρες των μικρών και τα μέρη όπου γίνονται διάφορα παιχνίδια…» (21/8).
Ως αιτίες της λιγοστής κίνησης επισημαίνονται, σύμφωνα με τον συντάκτη της εφημερίδας, η προηγηθείσα πανήγυρη στα Φάρσαλα, αλλά και οι μη ελκυστικές τιμές των προϊόντων. Αντίθετα σημαντική επισκεψιμότητα παρατηρούταν στα διάφορα παιχνίδια και θεάματα, που πάντα προσέλκυαν όλες τις ηλικίες.
***
Σε διαφορετικό, πιο ενθουσιώδες κλίμα κινείται το αποκλειστικό δημοσίευμα για τις «εορτές» που πραγματοποιήθηκαν κατά την πρώτη μέρα του παζαριού, αφού καταγράφτηκε πολυάριθμη παρακολούθησή τους.
Η περιγραφή, αρκετά διεξοδική, μας μεταφέρει παραστατικά την κατάσταση που επικρατούσε σε αυτές, με την προσέλευση πλήθους κόσμου:
«Αι χθεσιναί εορταί
Ως είχε προαποφασισθή, εγένετο χθες έναρξις των εορτών, τας οποίας οργανώνει ο Δήμος Παγασών επ’ ευκαιρία της ενταύθα εμποροπανηγύρεως. Ο πρώτος πανηγυρικός τόνος εδόθη διά παρελάσεως των προσκόπων, οίτινες ηγουμένης της φιλαρμονικής του Ορφανοτροφείου, διέσχισαν τας κεντρικάς οδούς της πόλεώς μας διευθυνόμενοι εις την πλατείαν Γεωργίου Α’, όπου έχει περιφραχθή και στολισθή καταλλήλως δι’ ωραίων σημαιών ο απαιτούμενος διά τους αγώνας χώρος. Εις τον χώρον τούτον είχον συγκεντρωθή και οι αποτελούντες την ποδοσφαιρικήν ομάδαν του γυμναστικού συλλόγου, εκεί δε, συμμετοχή και των προσκόπων, σχηματισθείσης και δευτέρας ομάδος, εγένοντο από της 6 ½ μέχρι την 7 ½ ποδοσφαιρικοί αγώνες, παρακολουθούμενοι υπό των Αρχών και αρκετού κόσμου και στεφθέντες υπό μεγάλης επιτυχίας. Συγχρόνως αι προσκοπικαί ομάδες εξετέλουν γραφικωτάτους ελιγμούς.
Μετά το πέρας των ποδοσφαιρικών αγώνων εγένετο προετοιμασία διά την ενετικήν εορτήν η οποία ήρξατο την 8 ½ εσπερινήν ώραν. Την ώραν αυτήν εξώρμησεν από το άκρον του λιμενοβραχίονος μακρά σειρά λέμβων φωταγωγημένων εις τας οποίας επέβαινον οι πρόσκοποι μετά της μουσικής του Ορφανοτροφείου και ένα καλλιτεχνικόν γκρουπ εις το οποίον μετείχον οι κ.κ. Κόντης και Σκαλκώτας, δεσποινίδες καλλιτέχνιδες του βιολιού και άλλα μουσικά ταλέντα και το οποίον εκτελούν την ωραιοτέραν νόταν εις την ενετικήν εορτήν. Ταυτοχρόνως εκαίοντο εις τα κρηπιδώματα και τον κυματοθραύστην ωραία πυροτεχνήματα.
Η επιτυχία της εορτής θα ήτο πλήρης, εάν ο πνέων ζωηρός μπάτης δεν έσβηνε τους φανούς των λέμβων. Οπωσδήποτε όμως ο λιμήν μας παρουσίασε χθες ένα ασύνηθες και ευχάριστον θέαμα. Η φωταγωγημένη σειρά των λέμβων παιανιζούσης της μουσικής, πλησιάσασα μέχρι της κεντρικής προκυμαίας, έκαμψε με διεύθυνσιν πάλιν προς το Κεφαλόσκαλο.
Μετά τη λήξιν της ενετικής εορτής, την οποίαν παρηκολούθησεν επίσης πλήθος κόσμου, οι πρόσκοποι αποβιβασθέντες παρήλασαν διά της προκυμαίας, άδοντες ωραιότατα προσκοπικά τραγούδια. Σήμερον αρχίζουν οι αγώνες, οι οποίοι έχουν αρκετόν ενδιαφέρον και θα συγκεντρώσουν πολύ περισσότερον κόσμον.
Το σημερινόν πρόγραμμα:
Ημέρα δευτέρα αγώνων και εορτών. Συγκέντρωσις πλατεία Γεωργίου Α’, ώραν 6ην μ.μ ακριβώς.
1ον) Δρόμος 100 μέτρων.
2ον) Προσκοπικαί επιδείξεις.
3ον) Δρόμος μετ’ εμποδίων 400 μέτρων. Οι δρομείς των 100 και 400 μέτρων θα παρευρίσκωνται εις το υποδειχθέν μέρος την 9ην πρωινήν διά τους προκριματικούς. Η Επιτροπή» (21/8).
***
Η ενημέρωση για όσα συμβαίνουν στο παζάρι, αλλά και στις σχετιζόμενες με αυτό εκδηλώσεις συνεχίζεται σε καθημερινή βάση με ενδιαφέροντα δημοσιεύματα. Η εμπορική κίνηση παραμένει σε χαμηλά επίπεδα παρά τη προσέλευση πλήθος κόσμου και αυτό θεωρείται απότοκο γενικής οικονομικής δυσπραγίας. Μόνο στα διάφορα θεάματα και παιχνίδια παρατηρείται συμμετοχή των επισκεπτών κάθε ηλικίας που επιζητούν τη διασκέδαση.
Αντίθετα οι αγώνες και οι λοιπές εορταστικές εκδηλώσεις προσελκύουν πολυάριθμο κοινό για την παρακολούθησή τους, ως κάτι αξιοπρόσεκτο και ενδιαφέρον που για πρώτη φορά διοργανωνόταν στο πλαίσιο της ετήσιας εμποροπανήγυρης:
«Δευτέρα ημέρα της πανηγύρεως – Τι θα γίνη σήμερον
Κάθε Βολιώτης επήγε να ιδή το πανηγύρι, μόνον όμως να ιδή, χωρίς να αγοράζει παρά ελάχιστα πράγματα. Αλλά και οι απ’ έξω ελθόντες δεν δεικνύουν και τόσην προθυμίαν εις τας αγοράς των εκτεθειμένων διαφόρων ειδών. Το γεγονός τούτο, όπως και τα παρατηρούμενα μικρά παζαρεύματα, άτινα προηγούνται οποιασδήποτε αγοράς, αποδεικνύουν ότι η οικονομική κρίσις έχει λάβει έντασιν τώρα τελευταίως, περιλαβούσα όλας τας τάξεις. Η έλλειψις κινήσεως εις αγοραπωλησίας εμφανίζεται πλέον κατάδηλος εις τα καταστήματα της οδού Ερμού και άλλα, όπου κατά τις προηγουμένας ετησίας πανηγύρεις, καθώς μάλιστα και πέρυσι, εγένετο μεγάλη συρροή αγοραστών, οι οποίοι δεν πολυσκοτίζοντο και αν τα αγορασμένα αντικείμενα ήσαν ακριβά. Ο χάριν λοιπόν της πανηγύρεως συρρεύσας αρκετός κόσμος δεν αγοράζει όπως άλλοτε, προτιμά δε τα διάφορα πρόχειρα θεάματα και με ευχαρίστησιν παρακολουθεί τας οργανουμένας υπό του Δήμου, εορτάς, καθώς και τους κινηματογράφους και τα λοιπά νυκτερινά θεάματα. Πράξεις εις μεγάλα ζώα έγιναν μερικαί έως χθες, ιδίως επί βοών. Τα εκτεθειμένα εις τα παραπήγματα αντικείμενα παρουσιάζουν μεγάλην ποικιλίαν. Ευρίσκει κανείς εκεί παν είδος του οικιακού νοικοκυριού και της ενδύσεως…» (22/8).
Στη συνέχεια ο συντάκτης του άρθρου αναφέρεται διεξοδικά στις επιδείξεις των προσκόπων και πιο σύντομα στους διεξαχθέντες αγώνες:
«Οι χθεσινοί αγώνες
Χθες το απόγευμα, β’ ημέραν των εορτών, παρετηρήθη μεγαλυτέρα συρροή κόσμου εις την παραλιακήν πλατείαν Γεωργίου Α’ , όταν ετελέσθησαν τα αγωνίσματα. Η έναρξις εγένετο την 6ην απογευματινήν ώραν διά της αφίξεως των προσκόπων, εις τους οποίους ανήκεν η εκτέλεσις του πλαισίου του χτεσινού προγράμματος. Τα διαλεκτά παιδιά του προσκοπισμού, με τους σαλπιγκτάς και την σημαίαν του σώματός των επικεφαλής, προσκάλεσαν με την καθ’ όλα αρτίαν εμφάνισίν των, την ευμενεστάτην εντύπωσιν του κοινού και των αρχών. Αι προσκοπικαί επιδείξεις γραφικώταται, διήρκησαν επί μίαν και ημίσειαν ώραν, κατά την οποίαν οι πρόσκοποι μας παρουσίασαν όλας τας δεξιότητας αίτιναι τους χαρακτηρίζουν και εγγυώνται μιαν διάπλασιν σωματικήν και ψυχικήν καθ’ όλα ανωτέραν. Το στήσιμον των μεγάλων σκηνών των εγένετο με αστραπιαίαν ταχύτηταν. Οι ελιγμοί των καθ’ όλα εξαίρετοι, υπεραρέσαντες και εις τους στρατιωτικούς, τα προσκοπικά παιγνίδια επίσης θαυμάσια, ο δε δρόμος μετ’ εμποδίων καθ’ ομάδας αληθινά χαριτωμένος, με τας ωραίας σκηνάς αι οποίαι εξελίσσοντο κατά την υπέρβασιν των εμποδίων. Τας ασκήσεις διεδέχθησαν τα φαιδρά προσκοπικά τραγούδια, που έγιναν ύμνος προς την ζωήν, την χαράν και τας ευγενείς πράξεις.
Μετά ταύτα παραταχθέντων των προσκόπων προ των Αρχών, ο Δημαρχος κ. Σπυρίδης απηύθυνε προς αυτούς θερμά λόγια εκ μέρους της πόλεως, ευχαριστών διά τας υπηρεσίας των εις κάθε περίστασιν και διά την ευγενικήν των προσπάθειαν, όπως γίνουν καθ’ όλα τελειώτεροι. Τον κ. Σπυρίδην ηυχαρίστησεν εξ ονόματος των προσκόπων ο επικεφαλής αυτών κ. Δημ. Κοντός. Εις την επίδειξιν μετείχον και οι υπαρχηγοί ομάδων κ.κ. Αλ. Τσαντίλης, Π. Στυλιάρας και Αξελός.
Εκτός της προσκοπικής επιδείξεως εγένοντο και αγώνες δρόμου 100 και 400 μέτρων – μετ’ εμποδίων ο τελευταίος – εις τους οποίους εσημειώθησαν ικανοποιητικά ρεκόρ. Εις τον αγώνα δρόμου 100 μέτρων πρώτος ήλθε ο Γ. Αγγελίδης, δεύτερος ο Χ. Κοντός και τρίτος ο Ν. Βρανάς. Εις τον δρόμον των 400 μέτρων πρώτος ήλθεν ο Γ. Αγγελίδης, δεύτερος ο Χ. Κοντός και τρίτος ο Αλ. Σκρέττας. Σήμερον θα γίνουν κολυμβητικοί αγώνες κυριών, εφήβων και ανδρών. Επίσης αγώνες ισορροπίας εν τη θαλάσση και αγών ιστιοπλοΐας.
Το σημερινόν πρόγραμμα
Τρίτη μέρα αγώνων: Κολυμβητικοί:
1ον) Αγών εφήβων 300 μέτρων.
2ον) 500 μέτρων ανδρών.
3ον) Αγών ισορροπίας.
4ον) Αγών ιστιοπλοΐας.
Συγκέντρωσις των κολυμβητών, ώραν 5 μ.μ. ακριβώς εις το Κεφαλόσκαλον. Η Επιτροπή» (22/8).
