Του ΓΡΗΓΟΡΗ ΚΑΡΤΑΠΑΝΗ, Μέλους της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών
Ο φιλίστορας γιατρός του Βόλου Κώστας Στριμμένος (1905 – 1992), που υπήρξε πολύτιμη πηγή ιστορικών πληροφοριών του τόπου, μου έθεσε υπόψη, ανάμεσα σε πολλά ενδιαφέροντα, στα 1990 και το παρακάτω περιστατικό, το οποίο σημειώθηκε κατά τον κατάπλου του ένδοξου θωρηκτού Γ. Αβέρωφ στον Βόλο, τον Μάρτιο του 1930.
Τότε η ηγεσία του Ναυτικού, που παρακολουθούσε τα γυμνάσια του στόλου επιβαίνοντας στη ναυαρχίδα, επισκέφτηκε τη γενέτειρα του γιατρού, τον Αγιο Λαυρέντιο, όπου μάλιστα σημειώθηκε και ιδιαίτερο, ευτράπελο συμβάν.
Τα …μεθυσμένα κοτόπουλα
Τι ζητούσαν οι υψηλόβαθμοι και όχι μόνο αξιωματικοί της μοίρας γυμνασίων του στόλου στο ορεινό πηλιορείτικο χωριό;
Εκείνα τα χρόνια στον Αγιο Λαυρέντιο δραστηριοποιούνταν ιδιαίτερα δραστήριος και ευφυής ντόπιος, ο Απ. Λιάτζουρας. Επρόκειτο για πληθωρική προσωπικότητα με καταλυτική παρουσία στην τοπική κοινωνία. Ετούτος, όπως μου αποκάλυψε ο γιατρός ξετυλίγοντας με γλαφυρότητα, όπως πάντοτε, το κουβάρι των αναμνήσεών του, ήταν τύπος καλοσυνάτος, εξυπηρετικός, δημιουργικός, πολυπράγμων και αγαπητός σε όλους. Εστιάτορας, πανδοχέας, μαραγκός, ιεροψάλτης, διοργανωτής εκδηλώσεων, χοροδιδάσκαλος, αλλά και πολιτευτής με το κόμμα των Φιλελεύθερων. Στα 1909, αναζητώντας καλύτερη τύχη, μετανάστευσε στην Αμερική, όπου κατά το σύνηθες ξεκίνησε ως λαντζέρης στα μεγάλα εστιατόρια, για να εξελιχθεί σύντομα σε ικανό μάγειρα. Σύντομα επέστρεψε στην πατρίδα του για να πολεμήσει στους Βαλκανικούς Πολέμους, ενώ μπορούσε να αποφύγει την επιστράτευση, και κατετάγη στο Ναυτικό, υπηρετώντας στο θωρηκτό Αβέρωφ ως μάγειρας. Εκεί γνωρίστηκε με τον κατοπινό αρχηγό στόλου, κατώτερο αξιωματικό τότε, Ιωάννη Δεμέστιχα και αναπτύχθηκε μεταξύ τους καλή και ειλικρινής φιλία. Μετά το πέρας των επιχειρήσεων ο Λιάτζουρας επέστρεψε στη γενέτειρά του και δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά εκεί, με τη λειτουργία εστιατορίου – ξενοδοχείου αντάξιου του ονομαστού Θεοξένεια της Πορταριάς. Την ενδιαφέρουσα προσωπικότητα και την πολυσχιδή δράση του Λιάτζουρα παρουσίασε ο Γιώργος Θωμάς, χάρη στις πληροφορίες του γιατρού Στριμμένου, εννοείται, στο περιοδικό Ωρες, στη σειρά «Τύποι του Πηλίου».
Ετσι, λοιπόν, τον Μάρτη του 1930, όταν κατέπλευσε η μοίρα γυμνασίων του στόλου στον Βόλο, με ναυαρχίδα τον Αβέρωφ, στον οποίο επέβαινε και ο αρχηγός στόλου πλέον Ιωάννης Δεμέστιχας, ο Λιάτζουρας σκέφτηκε να καλέσει στον τόπο του τον παλιό του φίλο. Ο αρχηγός ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα, παίρνοντας μαζί του και τον υπουργό Ναυτικών Δημ. Νότη Μπότσαρη, που επίσης παρακολουθούσε τα γυμνάσια και με πολυάριθμη συνοδεία αξιωματικών και κατώτερου πληρώματος, εκμεταλλευόμενος τις αργίες για τον γιορτασμό της 25ης Μαρτίου, αφού διεκπεραιώθηκαν με τις ακάτους των πλοίων στην Αγριά, ανηφόρισαν για τον Αγιο Λαυρέντιο σε ενδιαφέρουσα πεζοπορική δίωρη διαδρομή. Ο Λιάτζουρας, βέβαια, ετοιμαζόταν πυρετωδώς για το γεύμα τόσων ατόμων και σκέφτηκε ότι μεταξύ άλλων έπρεπε να συμπεριλάβει και φρέσκα χωριάτικα κοτόπουλα. Επειδή, όμως, θα τα έσφαζε λίγο πριν την άφιξη των επισήμων, αυτά δεν θα είχαν μαλακώσει, ώστε να μαγειρευτούν κανονικά, για αυτό και εφάρμοσε τέχνασμα, που γνώριζε από τη θητεία του στα αμερικανικά ρεστοράν. Πότισε τα κοτόπουλα κονιάκ, γιατί με αυτό τον τρόπο το κρέας τους θα γινόταν πιο μαλακό και δεν θα προέκυπτε πρόβλημα με το βράσιμο. Ομως, κάτι δεν πήγε καλά και πάνω στη φούρια των ετοιμασιών τα προς σφαγή κοτόπουλα διέφυγαν της προσοχής του Λιάτζουρα και άρχισαν να περιφέρονται μεθυσμένα δίχως να σταθούν για να τα πιάσουν. Το θέαμα υπήρξε ιδιαίτερα ευτράπελο, καθώς τα πιωμένα με κονιάκ πτηνά τρέκλιζαν, παραπατούσαν, φτερούγιζαν αλλόκοτα και συμπεριφέρονταν όπως οι μεθυσμένοι άνθρωποι, κάνοντας εκείνα τα χαρακτηριστικά οχτάρια των εν ευθυμία διατελούντων βαρελοφρόνων. Σε αυτή την κατάσταση τα αντίκρισαν και ο στόλαρχος Δεμέστιχας, με την υψηλή συνοδεία του, καθώς ήδη κατέφθασαν σε ένθερμη υποδοχή από τους ντόπιους. Βέβαια το γεύμα παρατέθηκε πλουσιοπάροχο, έστω και χωρίς κοτόπουλο στο μενού, εκτός κι αν κάποιους «μπεκρήδες» πρόλαβε το λεπίδι του διοργανωτή της εκδήλωσης Λιάτζουρα. Το ιλαρό περιστατικό παρέμενε για χρόνια χαραγμένο στην τοπική κοινωνία του Αγίου Λαυρεντίου ως τα μεθυσμένα κοτόπουλα του Δεμέστιχα. Ο γιατρός Κ. Στριμμένος υπήρξε αυτόπτης μάρτυρας του γεγονότος, αφού τότε διέμενε στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Οπως σημειώνει ο Γ. Θωμάς, βιογράφος του γιατρού, μετά το 1928 και ώς το 1932 διέθετε ιδιωτικό ιατρείο στην Αγριά.
«Το Ναυτικόν εις τον Αγιον Λαυρέντιον»
Η επίσκεψη στο όμορφο πηλιορείτικο χωριό τόσων υψηλόβαθμων στελεχών του Ναυτικού, αλλά και του ίδιου του υπουργού, οπωσδήποτε αποτελούσε ξεχωριστό γεγονός. Πραγματοποιήθηκε στις 23 Μαρτίου και προφανώς εντασσόταν στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τον γιορτασμό της επετείου της 25ης Μαρτίου, με τη συνακόλουθη ανάπαυλα των γυμνασίων. Επρόκειτο για κάτι πρωτόγνωρο στην τοπική κοινωνία και οπωσδήποτε η παλλαϊκή συμμετοχή με πανηγυρικές εκδηλώσεις θεωρούνταν αναμενόμενη. Η ψυχή της διοργάνωσης, ο Λιάτζουρας, πανέξυπνος όπως ήταν, έβλεπε την προσέλευση των αξιωματικών και του υπουργού εκτός των άλλων και ως καλή διαφήμιση για τα πρώιμα τουριστικά βήματα του τόπου του. Προφανώς ο ίδιος έπρεπε να φρόντισε και τη δημοσιογραφική κάλυψη της επίσκεψης, γιατί συχνά εμφανιζόταν και ως ανταποκριτής, όπως μας γνωστοποιείται από τις σελίδες της εφημερίδας «Θεσσαλικός τύπος» (24/3/ 1930).
«Μία αλησμόνητη ημέρα
Το Ναυτικόν εις τον Αγιον Λαυρέντιον
Αι εντυπώσεις των υπουργού και αρχηγού
Αγιος Λαυρέντιος 23 (του ανταποκριτού μας)
Από εβδομάδος μια φήμη είχεν ηλεκτρίσει τους κατοίκους του Αγίου Λαυρεντίου, οίτινες ανυπομόνως προσεπάθουν να εξακριβώσουν αν η φήμη περί ελεύσεως 220 αξιωματικών και ναυτών θα ήτο δυνατόν να πραγματοποιηθή. Αι πυρετώδεις όμως προετοιμασίαι της κοινότητος διά την καθαριότητα και τον στολισμό της αγοράς, ως και το αεικίνητον ενός ατόμου διά την προετοιμασίαν του γλεντιού, έπεισαν τους πάντας ότι η φήμη θα εγένετο πραγματικότης και ούτω χθες το Σάββατο το πρωί ο Αγιος Λαυρέντιος εν ανυποκρίτω χαρά και ενθουσιασμώ υπεδέχετο ολοκάθαρος και σημαιοστολισμένος την πρωτοπορείαν επισκεπτών.
-Η άφιξις του υπουργού.
Την χαράν, όμως, και τον ενθουσιασμόν των κατοίκων ήρχισεν να σκιάζει η αμφιβολία της ελεύσεως του αρχηγού, διά τον οποίον ενόμιζον ότι θα ανέβαλε την άνοδόν του, ένεκα της συμπεσούσης αφίξεως του επί των Ναυτικών υπουργού. Ο εντεταλμένος όμως διά την διοργάνωσιν του γλεντιού ενέτεινε τας προσπάθειας του διά την καλλιτέραν εμφάνισιν της τραπέζης των αξιωματικών, διότι μια προαίσθησις τον έκαμε να πεισθή ότι μαζί με τον αρχηγόν θα ανήρχετο και ο υπουργός των Ναυτικών.
Είνε η ώρα 11:30, οπότε ο κ. Λιάτζουρας κατέλθων μέχρι της «παράγκας» διακρίνει 4 άτομα ανερχόμενα, μεταξύ των οποίων αναγνωρίζει τον αρχηγόν. Μετά 5 λεπτά ευρίσκεται επί του υπουργού, όστις αμιλλόμενος εις την ανάβασιν του δεινόν πεζοπόρον αρχηγόν ανεβαίνει τόσον καλά ώστε να δίδη την εντύπωσιν ότι μόλις ήρχισεν την πεζοπορίαν. Μαζί του ανεβαίνον και οι κ.κ. Λεοντόπουλος και Καντιάνης.
-Εις την πλατείαν.
Εις την πλατείαν από πρωίας αναμένουν εν παράταξει τα σχολεία με ανθοδέσμας διά τον αρχηγόν και κανιστράκια πλήρη ανθέων διά να ράνουν τους άνδρας. Αμα τη αφίξει των επισήμων εν τη πλατεία προσφωνεί αυτούς η μικρά Αριστέα Σαρηγιάννη, ήτις διά καταλλήλου προσλαλίας εγχειρίζει ωραίαν ανθοδέσμην εις τον υπουργόν, όστις με μίαν αφθάστου συγκινήσεως και χάριτος αντιφώνησιν διαβιβάζει αυτήν εις τον αρχηγόν του στόλου, Δεμέστιχα.
-Το γεύμα.
Τα πάντα είναι έτοιμα διά το γεύμα και εις το παράγγελμα του κ. Λεοντοπούλου προσκομίζονται αχνίζοντα υπερτεσσαράκοντα ταψιά με ψητό αρνί του γάλακτος, άφθονο δι έκαστον άνδρα, σαλάτα, τυρός και κρασί εντόπιο, το οποίο πίνουν οι άνδρες όρθιοι, ενώ η πλατεία σείεται από βροντώδεις ζητοκραυγάς.
Διά τους επισήμους και τους αξιωματικούς είχε παρατεθεί ιδιαίτερα τράπεζα, καταλλήλως διασκευασμένη. Μετά το γεύμα ανακρούει η μουσική τον αθάνατο καλαματιανό, τον οποίον σείρουν τα ναυτάκια μας.
-Η εν τω Κοινοτικώ Γραφείω δεξίωσις.
Εις τον υπουργόν, επειγόμενον όπως αναχωρήση, εγένετο αμέσως η δεξίωσις εν τω Κοινοτικώ Γραφείω, όπου προσεφέρθησαν λικέρ και γλυκίσματα. Του προέδρου απουσιάζοντος, προσεφώνησεν αυτούς ο Κ. Δ. Νόνης. Εκείθεν ο υπουργός και ο αρχηγός ανήλθον εις την Μονήν Αγίου Λαυρεντίου, οπόθεν κατελθόντες και προπεμπόμενοι υπό των κατοίκων ανεχώρησαν διά τα Λεχώνια, αφού διήλθον από την εκκλησίαν του Νέου, όπου έμειναν πολύ ευχαριστημένοι από όλον το περιβάλλον της εκκλησίας, δηλαδή το στάδιον, την πλατείαν και την καθαριότητα.
-Η αναχώρησις.
Περί την 4:00 μ.μ. ήρχισεν η αναχώρησις κατά τμήματα, ενώ η μουσική ανέκρουε τον Εθνικόν Υμνον. Ανεχώρησαν άπαντες με ουραγούς τους κ.κ. Λεοντόπουλον και Καντιάνην οίτινες είπον ότι η εν Αγίω Λαυρεντίω ημέρα των, θα τους μείνη αλησμόνητος».
Οι λεπτομέρειες της εκδήλωσης καταγράφονται με γλαφυρότητα από τον ανώνυμο συντάκτη της εποχής. Μάλλον κάτω από τον ανταποκριτή κρύβεται ο ίδιος ο Λιάτζουρας, που έστελνε και άλλοτε επώνυμα ανταποκρίσεις στις εφημερίδες. Η επισημότητα, οι σημαιοστολισμοί, οι επευφημίες και η όλη ατμόσφαιρα σε κάθε πτυχή της συμπίπτουν απόλυτα με όσα είχε αφηγηθεί ο γιατρός Κ. Στριμμένος. Μόνο που δεν αναφέρονται στο ρεπορτάζ τα μεθυσμένα κοτόπουλα, γι’ αυτό ίσως τελικά σερβιρίστηκε ψητό αρνί.
Ο Λιάτζουρας μνημονεύεται ως διοργανωτής της όλης εκδήλωσης, η οποία στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Σημαιοστολισμοί, ορχήστρα, χορός, προσφωνήσεις και προπάντων πλουσιότατο γεύμα. Αν πράγματι προσήλθαν 220 άτομα, τότε εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς τη σπουδαιότητα του γεγονότος για τα δεδομένα της τοπικής κοινωνίας. Ενθουσιασμένοι οι υψηλοί προσκεκλημένοι αποκόμισαν άριστες εντυπώσεις από τη φιλοξενία, αλλά και από τις καλλονές και τα μνημεία του τόπου. Κάτι ακόμη. Το λεπτομερές ρεπορτάζ επιβεβαιώνει τις βιωματικές καταθέσεις του μακαρίτη γιατρού Κ. Στριμμένου, όπως και την απουσία τυχόν μνημονικών λαθών, ως αποτέλεσμα της παρέλευσης τόσων δεκαετιών. Αποτελεί το παραπάνω γεγονός απόδειξη της ακρίβειας και της πολυτιμότητας των αναμνήσεων του ιστοριοδίφη γιατρού
