Πτυχές της καλοκαιρινής δραστηριότητας από το 1929, δηλαδή πριν από 90 χρόνια ακριβώς, μνημονεύσαμε σε προηγούμενα σημειώματά μας στις 7 και 14 του περασμένου μήνα, μέσα από τα δημοσιεύματα της εφημερίδας ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ. Επειδή οι επίκαιρες καταγραφές την ίδια περίοδο παρουσιάζονται πολλές και ενδιαφέρουσες, προσφέρονται για τη συγκρότηση ενός ακόμη άρθρου πάνω στο θέμα των καλοκαιρινών αναδρομών με την αποκάλυψη κι άλλων στιγμών της καθημερινότητας.
Καλοκαιρινές «Πεννιές»
Στα άρθρα μας που προηγήθηκαν για το καλοκαίρι του 1929, δεν συμπεριλάβαμε καθόλου τα εύστοχα και με χιούμορ συνήθως επιγραμματικά σχόλια και τις σύντομες «μικρές» ειδήσεις της (σχεδόν) καθημερινής στήλης «Πεννιές». Οι επίκαιροι σχολιασμοί γεγονότων και καταστάσεων τους θερινούς μήνες καλύπτουν οπωσδήποτε το μεγαλύτερο μέρος των επισημάνσεων της στήλης και μας παρέχουν συνοπτικά ακριβή πληροφόρηση από τις κάθε μορφής καλοκαιριάτικες ενασχολήσεις.
Κατακαλόκαιρο πια και στις «Πεννιές» της 9ης Ιουλίου 1929 δίνεται μέσα από τις ανάλογες αναφορές μια γενική εικόνα της έως τότε καθημερινότητας. Ζέστη φοβερή, μπάνια σε οργανωμένες ή ελεύθερες πλαζ με… ακρότητες, ταλαιπωρία μετάβασης και:
« – Ζέστη αφόρητη επικρατεί εις την πόλιν μας και οι δυστυχείς Βολιώτες ξεροψήνονται όπως οι επτά παίδες εν καμίνω. Η μόνη ανακούφιση απ’ τη θλιβερή αυτή κατάσταση είναι ο Αναυρος, οι Αλυκές και τα Πευκάκια και η … Παναγία, όπου η είσοδος ελευθέρα, άνευ εισιτηρίου και άνευ… περισκελίδος…».
Εδώ προφανώς ο συντάκτης εννοεί πως στις πλάκες της Γορίτσας υπήρχαν και …γυμνιστές.
Και συνεχίζει:
«… – Κι έτσι κάθε πρωί το κατ’ ευφημισμόν τραμ μεταφέρει αγκομαχώντας τους Βολιώτες και ιδίως τις ευπαθείς Βολιώτισσες στον Αναυρο, όπου άλλοι παίρνουν το λουτρό τους και άλλοι ρεμβάζουν καθήμενοι στην Καλλιθέα ή στον Αναυρο.
– Εκτός αυτού οι ατμάκατοι αδιακόπως μεταφέρουν το κοσμοφορτίο των στα Πευκάκια και στις Αλυκές όπου τα πραγματικά μπαιν – μιξτ…».
***
Οι ζέστες φαίνεται πως έχουν πιάσει για τα καλά και ο λίβας που ξέσπασε προκάλεσε μια αφόρητη κατάσταση, αναγκάζοντας τον κόσμο ν’ αναζητά διεξόδους δροσιάς:
«… – Σα να μην μας έφθανε η τόση ζέστη, την κατάστασή μας ήρθε να επιδεινώση κι ο λίβας με την αποπνικτική του σκόνη.
– Από χθες το βράδυ λοιπόν άρχισε να φυσάη κι έκαμε τον κόσμο να πετάξη από πάνω του ό,τι είχε και δεν είχε.
– Δεν προλαβαίνουν τα τραμ και οι ατμάκατοι να μεταφέρουν τους συμπολίτας μας στις ακρογιαλιές του Βόλου…» (10/7/1929).
Επίσης γίνεται λόγος για τις προβολές των θερινών κινηματογράφων και για τα «περιποιητικά» παραλιακά κέντρα.
***
Αφιερωμένες στις πλαζ του Βόλου οι «Πεννιές» της 14ης Ιουλίου, με επισήμανση της αυξημένης κίνησης λόγω της ζέστης:
«…- Πανζουρλισμός καθημερινώς στα λουτρά του Αναύρου.
– Το τραμ δεν προλαβαίνει να μεταφέρει τους Βολιώτες στην ωραία αυτή ακρογιαλιά.
– Στην οποία δροσίζονται οι Αφροδίτες του Βόλου.
– Και αν θελήση κανείς να πάρη το μπάνιο του ύστερ’ από τις 10 είναι ζήτημα αν θα βρη καμπίνα.
– Πολλοί μεταβαίνουν στον Αναυρο όχι για να πάρουν το μπάνιο τους, αλλά για να ρεμβάσουν καθήμενοι στα καφενεία του.
– Και ιδίως στον Αναυρο όπου συχνάζει η βολιώτικη αριστοκρατία.
– Εν τούτοις υπάρχουν πολλοί που εκτιμούν πιο πολύ τις Αλυκές ή καλλίτερα τα μπαιν – μιξτ των Αλυκών.
– Και με ένα τριαράκι κάθε πρωί λούονται στη θαυμάσια ακρογιαλιά τους.
– Απολαμβάνοντας όχι μόνον τον καθαρό αέρα της θαλάσσης, αλλά και τ’ όμορφο σώμα της λουομένης συμπολίτιδος…».
Παρατηρούμε λοιπόν πως τα μικτά μπάνια κερδίζουν όλο και περισσότερο την προτίμηση του κόσμου για… συγκεκριμένους λόγους!
***
Η μικρή μεταβολή του καιρού που δροσίζει κάπως, προκαλεί ευχάριστα συναισθήματα σύμφωνα με τον συντάκτη της εποχής, που πέρα από τα αμιγώς καλοκαιρινά υπενθυμίζει πως πλησιάζουν οι δημοτικές εκλογές την Κυριακή 4 Αυγούστου. Αναυρος, Πευκάκια και Αλυκές ασφυκτιούν από κόσμο, με τις τελευταίες περισσότερο λόγω της πανήγυρης του Προφήτη Ηλία:
« – Σαν να δροσιστήκαμε λιγάκι αυτές τις μέρες.
– Η ζέστη όλως παραδόξως μας εγκατέλειψε προς μεγάλη μας ευχαρίστηση.
– Δεν είναι όμως και παράδοξο να μας ξαναεπισκεφθή γιατί πρέπει να έχετε υπ’ όψιν σας.
– Οτι βρισκόμαστε στο μέσον του καλοκαιριού.
– Επί τη προσεγγίσει των δημοτικών εκλογών παρατηρείται κάποια μικρά προεκλογική κίνηση…
– Οι Βολιώτες εξακολουθούν να κάμνουν τα μπάνια τους και μάλιστα με πιο πολλή όρεξη.
– Και την γενική προτίμηση έχει ο Αναυρος.
– Και οι Αλυκές εξ άλλου συγκεντρώνουν κάμποσο κόσμο.
– Προ παντός όμως τους αρσενικούς γιατί ως γνωστόν λειτουργούν τα μπαιν – μιξτ.
– Σήμερα όμως θα βρίσκονται στις δόξες τους γιατί με τη γιορτή του Προφήτη Ηλία θα μεταβούν στις Αλυκές πολλοί Βολιώτες.
– Και επί τη ευκαιρία θα πάρουν και το μπάνιο τους.
– Στα Πευκάκια πάλι δεν κολυμπούν παρά ελάχιστοι. Οι περισσότεροι ευχαριστούνται πιο πολύ να κάθωνται στο καφενείο και ν’ αναπνέουν το καθαρό θαλασσινό αεράκι…» (20/7/1929).
***
Στις «Πεννιές» της 23ης Ιουλίου γίνεται λόγος και για το ατύχημα με την κατάρρευση της σκάλας στα Πευκάκια, που υποχώρησε από το βάρος του κόσμου ο οποίος περίμενε την βενζίνα. Ιδιαίτερο σχόλιο γίνεται για κάποιους πλανόδιους πωλητές ξηρών καρπών που επίσης βρέθηκαν στη θάλασσα:
«Πολλοί εξ άλλου εκ των υποστάντων το απρόοπτον και ασφαλώς ανεπιθύμητον αυτό λουτρόν ήσαν φιστικάδες και εξήλθον της θαλάσσης με τα φιστίκια των υπέρ το δέον αλμυρά»! Ακόμη δεν έλειπαν και τα περίεργα, όπως με την απόφαση κάποιου συμπολίτη να κάνει περίπατο στην παραλία καβάλα σε γάιδαρο!
***
Η θερμοκρασία σημειώνει ανοδική πορεία στα τέλη του μήνα, έπειτα από τη μικρή ανάπαυλα δροσιάς που προηγήθηκε:
« – Η ζέστη πάλιν μετά μικράν απουσίαν μας έκανε από προχθές την επίσκεψίν της.
-Κι έτσι αρχίσαμε εκ νέου να ξεροψηνώμαστε στο καθαρτήριον πυρ της κολάσεως.
-Ισως αυτή να είναι η πρωτοπορία του επερχόμενου κύματος καύσωνος…» (28/7/1929).
Επίσης στις παραπάνω «Πεννιές» γίνεται λόγος για την γιορτή του Αγίου Παντελεήμονα, κάποια συμπλοκή σε προσφυγικό συνοικισμό, αλλά και ορισμένα ευτράπελα, όπως το πάθημα κάποιου που του πήρε ο αγέρας το ψάθινο καπέλο του και το έριξε στη θάλασσα: «… και ηρκέσθη εις το να παρατηρή με περίλυπον βλέμμα τον επιπλέοντα ψάθινον πίλον του».
***
Ενα μήνα αργότερα, στα τελειώματα του Αυγούστου, οι «Πεννιές» δείχνουν φθινοπωρινή διάθεση. Αναφέρονται βέβαια και στη νέα Δημοτική Αρχή του Κων/νου Καρτάλη, δεν λείπουν όμως και οι αμιγώς καλοκαιρινές εστιάσεις:
« – Εναγωνίως αναμένεται ο Σεπτέμβριος για να δροσιστούμε λίγο με τα πρωτοβρόχια του.
-Διότι από χθες αρχίσαμε εκ νέου να ψηνώμεθα, ύστερα από την προχθεσινή βροχούλα…
-Μεγάλη κατανάλωσις πάγου γίνεται εις την πόλιν μας.
-Μόνον με τον πάγον και με τα ψυχρά θαλάσσια λουτρά δροσίζονται οι συμπολίται μας…».
Στο ίδιο μοτίβο και οι «Πεννιές» της 29ης του μήνα με αναφορές στα Πευκάκια και τις Αλυκές, όπως και στις αναχωρήσεις παραθεριστών από το Πήλιο:
« – Η κίνησις τελευταίως στα διάφορα μπάνια της πόλεώς μας λιγόστεψε επαισθητώς.
-Ακόμη παρατηρείται οπωσδήποτε κίνησις ζωηρά μόνον στον Αναυρο.
-Στις Αλυκές πολύς κόσμος πηγαίνει ιδίως τις Κυριακές.
-Οσον για τα Πευκάκια εκεί δεν πηγαίνουν για μπάνιο, αλλά για να αναπνεύσουν το θαλασσινό αεράκι…
-Οι παραθερισταί άρχισαν ήδη να αναχωρούν από τα κέντρα παραθερισμού.
-Απ’ την Πορταριά, απ’ τις Μηλιές, από τη Μακρινίτσα κ.λπ. φεύγουν επιστρέφοντας εις τας πόλις των».
Ακόμη υπάρχουν και θρησκευτικές αναφορές για την πανήγυρη του Αη – Γιάννη στην Ανακασιά, αλλά και για την έλευση της Αγίας Ζώνης από το Αγιον Όρος, που έσπευσε πλήθος κόσμου να προσκυνήσει.
***
Αρχές Σεπτέμβρη και η θεματολογία των σχολίων στις «Πεννιές» διαφοροποιείται. Στις 2/9 από τις δεκαπέντε εγγραφές μόνον οι τρεις είναι καλοκαιρινές:
« – Χθες οι βενζίνες είχαν αρκετή πελατείαν. Ο κόσμος όμως δεν πήγαινε για μπάνια, αλλά χάριν αναψυχής.
-Προ παντός η θαλάσσια διαδρομή μέχρι Αλυκών είναι πολύ ευχάριστος.
-Επίσης και το τραμ μετέφερε στον Αναυρο αρκετούς συμπολίτας οίτινες κατέκλυζον τα εξοχικά του καφενεία…».
***
Υπήρχαν και απρόοπτα
Δεν έλειπαν όμως και α απροσδόκητα ατυχήματα, που σημειώνονταν κατά λάθος. Η ανοησία κάποιου κολυμβητή και η ακραία, βιαστική αντίδραση κυβερνήτη βενζίνας αποτέλεσαν την αιτία να τραυματιστεί σοβαρά επιβάτιδα, που βέβαια δεν έφταιγε σε τίποτε.
Διαβάζουμε σχετικά:
«Της έσπασε το κεφάλι
Την πρωίαν της χθες εις την εκτελούσαν την συγκοινωνίαν Βόλου – Αλυκών ατμακάτον Αγγελική έλαβε χώραν σοβαρός τραυματισμός, υπό τας ακολούθους συνθήκας: Οταν η ατμάκατος εξεκίνησεν εκ των Αλυκών εις το τιμόνι αυτής είχε προσκολληθή κάποιος κολυμβητής, ο οποίος παρά τας επανειλημμένας επιπλήξεις του κυβερνήτου δεν έφευγε απ’ εκεί. Τότε ούτος οργισθείς ήρπασεν παρατυχόν ξύλον το οποίον έρριψεν εναντίον του κολυμβώντος. Αντί όμως να κτυπήση αυτόν, εκτύπησεν την καθημένην παρά το τιμόνι 23ετή δεσποινίδα εις την κεφαλήν. Το κτύπημα της ήνοιξεν οπήν εκ της οποίας έρρευσεν αρκετόν αίμα. Η κατάστασίς της δεν εμπνέει ανησυχίαν» (ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ 19/8/1929).
Ας ολοκληρώσουμε κάπου εδώ, με τις αναφορές από το 1929, τις φετινές καλοκαιρινές μας αναδρομές, τη σημερινή, τελευταία Κυριακή του Αυγούστου.
ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΡΤΑΠΑΝΗΣ
