ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΑΚΡΙΒΩΣ 80 ΧΡΟΝΙΑ
Ο κατάπλους του Θ/Κ Γ. ΑΒΕΡΩΦ στο Βόλο το Σεπτέμβριο του 1936, τέσσερα χρόνια μετά τον προηγούμενο στα 1932, αποτέλεσε ξεχωριστό γεγονός – όπως πάντοτε συνέβαινε – για την τοπική κοινωνία που αποδέχονταν με ενθουσιασμό την έλευση των πλοίων του στόλου και προπαντός την ένδοξη ναυαρχίδα του.
Ετούτη τη φορά, όπως είδαμε στο πρώτο μέρος του σημειώματός μας την περασμένη Κυριακή, ο ερχομός των πολεμικών συνοδεύονταν κι από ένα εμφανέστατο κι έντονο κλίμα εθνικής συφορίας, μιας και το νεόκοπο καθεστώς της 4ης Αυγούστου, που μετρούσε μόλις ενάμιση μήνα στην εξουσία, προωθούσε, με διάφορους τρόπους, τέτοιες συμπεριφορές.
Στην επιδιωκόμενη εθνική ανάταση συνέβαλε και η παρουσία του διαδόχου Παύλου πάνω στον Αβέρωφ – ανήκε με τον βαθμό του πλωτάρχη, στο πλήρωμα του πλοίου – η οποία συνοδεύτηκε από θερμή υποδοχή, επίσημες προσκλήσεις και δεξιώσεις αλλά και ημερήσια εκδρομή στο Πήλιο, όπου σύμφωνα με τα δημοσιεύματα του τύπου, επισκέφτηκε τα Χάνια και την Πορταριά. Αλλωστε η τοπική ειδησεογραφία εστιάζει διαρκώς την ματιά της στον μελλοντικό ανώτατο άρχοντα, εξυμνώντας τον ίδιο αλλά και το θεσμό που εκπροσωπούσε. Η Βασιλεία και ο Εθνικός Κυβερνήτης θεωρούνταν οι εγγυήσεις για την σταθερότητα και την ανόρθωση της πατρίδας, για ένα δημιουργικότερο μέλλον, σε αντίθεση με την πολιτική αστάθεια των προηγούμενων χρόνων.
Επίσκεψη δημοσιογράφων
Πάνω σ’ αυτή την οπτική προσαρμοσμένο δημοσιεύεται ένα ενδιαφέρον, εκτενές ρεπορτάζ από επίσκεψη στο Θ/ΚΑβέρωφ και συνομιλία με την ναυτική ηγεσία. Πρόκειται για προϊόν μιας ας πούμε «συνέντευξης τύπου» του στόλαρχου υποναύαρχου Σακελλαρίου στους δημοσιογράφους του Βόλου, ώστε να περάσουν, πέρα από την αμιγώς «στρατιωτική» πληροφόρηση, και στοχευμένα πολιτικά μηνύματα. Το δημοσιογραφικό κείμενο καταχωρείται στην εφ. «Νέα Ελλάς» στις 26/9/1936 με τίτλο «Το πολεμικό μας Ναυτικόν – Με τον αρχηγόν του στόλου εις το θωρηκτόν Αβέρωφ – Μια δημοσιογραφική επίσκεψις».
Πρόκειται για ένα τρίστηλο ρεπορτάζ συνοδευόμενο από δύο φωτογραφίες όπου η μία απεικονίζει τα ελλιμενιζόμενα πολεμικά και η άλλη το πλήθος του κόσμου στην παραλία του Βόλου για την υποδοχή του στόλου, και φέρει την υπογραφή του δημοσιογράφου της εφημερίδας Σταμ. Κ. Δελακώτσου. Το κείμενο διαπνέεται από εθνική ευφορία πάνω στο επιδιωκόμενο κλίμα της εποχής με την στοχευμένη προπαγάνδα του καθεστώτος.
Αρχικά περιγράφεται η θερμή και εγκάρδια υποδοχή των εκπροσώπων του Βολιώτικου τύπου με γενικόλογες εκτιμήσεις του αρχηγού για τη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται, και τις ευοίωνες προοπτικές για την αναγέννηση της πατρίδας που ευαγγελίζονταν ο βασιλιάς και ο Μεταξάς:
«Επειτα από τας τυπικάς επισκέψεις των αρχών και τας παρουσιάσεις ωρισμένων συμπολιτών, ο αρχηγός του στόλου, υποναύαρχος Κ. Σακελλαρίου, εδέχθη χθες το πρωί και τους δημοσιογράφους του Βόλου εις το θωρηκτών Αβέρωφ. Μιας ώρας συζήτησις με τον αρχηγόν του στόλου, δεν είναι βέβαια συνηθισμένη δημοσιογραφική απασχόλησις. Είναι όμως ευχάριστος και ενδιαφέρουσα η συζήτησις αυτή όταν μάλιστα γίνεται εις το κομψό σαλονάκι του κυβερνήτου του Αβέρωφ με κάποιαν εγκαρδιότητα, χάρις εις την καλωσύνην του υποναυάρχου, κ. Σακελλαρίου. Καταδεκτικός και πρόθυμος ο αρχηγός του στόλου, συνωμίλησε μαζί μας χθες το πρωί επί μιαν ώραν περίπου, δια την Α.Β.Υ. του διάδοχου, το πολεμικόνναυτικόν, τα γυμνάσια του στόλου, δια τον λιμένα μας την πόλιν του Βόλου και δια πολλά και διάφορα άλλα μηνύματα, ως και δια τον κομμουνισμόν ακόμη. Ο κ. Σακελλαρίου είναι από τους αξιωματικούς του ναυτικού μας, που υπέστησαν τα πάνδεινα, διότι δεν εκομματίσθησαν ουδέποτε κατά τας θλιβεράςπολιτικάςδιαμάχαςτου κακού παρελθόντος, που τόσας συμφοράς επέφεραν, εις τον τόπον. Ομιλεί δια τον παρελθόν αυτό με μιαν αηδίαν και πιστεύει, ότι όλοι οι έλληνες απελυτρώθησαν πλέον από τον κομματικόνζυγόν και εργάζονται δια την αναστήλωσιν ενός κράτους, θεμελιωμένου επί του βασιλικού θεσμού, ο οποίος εγγυάται μιαν πραγματικήναναγέννησιν της χώρας».
Ακολούθως ο αρχηγός του στόλου κάνει λόγο για τον διάδοχο Παύλο, υπερθεματίζοντας την προσωπικότητά του και τον χαρακτήρα του:
«Δια τον υψηλότατονδιάδοχον Παύλον, όστις ως γνωστόν παρακολούθησε τα μεγάλα γυμνάσια του στόλου και παραμένει επί του Αβέρωφ, εις την δύναμιν των αξιωματικών του οποίου ανήκει ως πλωτάρχης, ο υποναύαρχος κ. Σακελλαρίου, εκφράζεται με ενθουσιασμόν. Μας διηγείται παραστατικότατα ωρισμένες πτυχές της ιδιωτικής ζωής της Α.Β.Υ., ομιλεί δια την αγάπην του προς την νεολαίαν και δια του πόθου που τον κατέχει να οργανώση τους νέους τη ελλάδοςηθικοπλαστικώς».
Περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν, στη συνέχεια, οι θέσεις του αρχηγού του στόλου για το πολεμικό ναυτικό και τις προοπτικές αναβάθμισής του, όπως και για τα ευρείας έκτασης εκτελούμενα γυμνάσια που θεωρούνταν ιδιαίτερης σοβαρότητας:
«Το πολεμικόν ναυτικόν διά τον αρχηγόν του στόλου, είναι μια ολόκληρος ζωή. Με συγκινήσεις ευχάριστους και δυσάρεστους, με αντίκρισμα σκληρών ημερών κατά το παρελθόν, ο υποναύαρχος κ. Σακελλαρίου πέρασε 34 χρόνια ναυτικής ζωής. Οταν τον παρελθόντα Δεκέμβριον ανέλαβε την αρχηγίαν του στόλου και απεφάσισε να οργανώσημεγάλα ναυτικά γυμνάσια και να κινητοποιήση όλα τα πολεμικά σκάφη, πολλοί εδυσπίστησαν, ότι θα είχεν αποτελέσματα θετικά η τακτική αυτή, διότι ολίγοι επίστευαν ότι ήτο δυνατόν να επιτύχουν τα μεγάλα γυμνάσια του στόλου. Και όμως με τους ολίγους αυτούς ο αρχηγός του στόλου κατώρθωσε να αναπτερώση το ηθικόν των αξιωματικών και πληρωμάτων, εφρόντισε να καλυφθούν κατά το δυνατόν τα υπάρχοντα κενά και με το περίφημον έμψυχον υλικόν που έχει σήμερον το ναυτικόν μας, αντιμετώπισεν επιτυχώς τας ελλείψεις που παρουσιάζουν τα πολεμικά μας σκάφη. Τα μεγάλα γυμνάσια του στόλου, είπεν ο κ. Σακελλαρίου, επέτυχαν απολύτως. Και είμαι βέβαιος ότι η Α.Μ. ο Βασιλεύς, όστις πριν αποπλεύσωμεν εκ του ναυστάθμου επιθεώρησεν τον στόλον, θα διαπιστώση μετά τίνας ημέρας κατά την νέανεπιθεώρησιν, που θα κάμη εις τα πολεμικά σκάφη, τα επιτυχή αποτελέσματα που προέκυψαν. Δια τα γυμνάσια του στόλου, ο αρχηγός μας επληροφόρησεν, ότι περατούνται ήδη. Την πρωίαν της Κυριακής με τον απόπλου του στόλου εκ του λιμένος μας, θα γίνουν εις το ανοικτόν πέλαγος γυμνάσια βολής εκ του Αβέρωφ και ακολούθως όλα τα πολεμικά θα αναπτύξουν την μεγαλύτεραν ταχύτητα των δια να διαπιστωθή η απόδοσίς των κατά σχηματισμούς».
Γνώστης αρκετών τοπικών ζητημάτων ο υποναύαρχος Σακελλαρίου αναφέρεται στη συνέχεια για το λιμάνι και τη πόλη του Βόλου. Επισημαίνει την στρατηγική σημασία του πρώτου και εκθειάζει την εξέλιξη της πόλης σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες.Η βιομηχανική ανάπτυξη θεωρείται δεδομένη αρκεί οι εργάτες να μην εμπλέκονται με την… κομμουνιστική ιδεολογία.
Εκφράζει επίσης την έντονη δυσαρέσκειά του για τα έλη κοντά στην πόλη που ακόμη δεν έχουν αποξηρανθεί και αποτελούν σοβαρότατο κίνδυνο για την υγεία των κατοίκων:
«Διά το λιμάνι του Βόλου ο αρχηγός του στόλου συνεφώνησε μαζί μας, ότι είναι ένα από τα καλύτερα της χώρας μας. Οταν έγινε μας λέγει, τα σύνορά μας ήσαν εις την Μελούναν και φυσικά εξελέγη τότε ως πολεμικός λιμήν αξιοπρόσεκτος. Αλλά και σήμερον αποτελεί ασφαλές ορμητήριον δια το πολεμικόν μας ναυτικόν. Εκτός αυτού παρουσιάζει κίνησινεμπορικήν καταφανή και έχει θέανευχάριστον με τας φυσικάς και τεχνικάς ωραιότητας που το πλαισιώνουν. Οσον αφορά την πόλιν, αυτήν ο κ. Σακελλαρίου την εύρεν αρκετά προοδευμένην. Ευχάριστονεντύπωσιν επίσης του έκαμεν η εμφάνισις των πολιτών του Βόλου εις τα πρόσωπα των οποίων διέκρινεν, όπως είπεν, ανθρώπους εξευγενισμένους, προοδευτικούς και φιλέργους. Σχετικήνγνώμην άλλωστε ηδυνήθη να σχηματίσει και από την ωραίανεμφάνισιν της πόλεως. Το μόνον που επέκρινεν είναι η μηαποξήρανσις των ελών της περιφέρειας. Και μας ωμίλησεν επ’ ευκαιρία αρκετά δια την ελονοσίαν και την δημόσια υγεία γενικώτερον εις την οποίαν δίδει μεγάληνσημασίαν δια το μέλλον της χώρας. Τόσον τον απασχολούν τα ζητήματα της υγείας, ώστε διαρκώς παρακολουθεί με ενδιαφέρον την υγιεινήν κατάστασιν των πληρωμάτων του στόλου. Αλλ’ η συζήτησις με τον αρχηγόν δεν περιορίζεται εις γενικότητας. Είναι ενήμερος όλων των τοπικών ζητημάτων και ομιλεί με μεγάληνευχέρειαν δια την βιομηχανίαν του Βόλου, δια τους εργάτας και τας ανάγκας των και δια τον κομμουνισμόν που πιστεύει ότι θα εκλείψη πλέον από την Ελλάδα».
Προς το τέλος της συνομιλίας εμφανίστηκε και ο διάδοχος Παύλος που ετοιμαζόταν να επιβιβαστεί στην άκατο του αρχηγού για να μεταβεί μαζί με τη συνοδεία του για μπάνιο.
Ο Σακελλαρίου σπεύδει να τον προπέμψη με σεβασμό:
«Μία ώρα έχει συμπληρωθή ήδη αφ’ ότου συνομιλούμεν. Δια να μην κάμνωμενκατάχρησιν της καλωσύνης του κ. Σακελλαρίου τον ευχαριστούμεν και τον αποχαιρετώμεν. Εις το κατάστρωμα βλέπομεν τον Διάδοχον Παύλον με κοντό λευκό παντελόνι ετοιμαζόμενον να επιβή της βενζινακάτου δια να πάρη το μπάνιο του μαζί με τον υπασπιστή του και άλλους κυβερνήτας των πολεμικών. Ο αρχηγός του στόλου σπεύδει προς τον Υψηλότατον και κάτι του λέγει χαμηλοφώνως και συμβουλευτικώς. Μία έκφρασις πατρικού ενδιαφέροντος είναι χαραγμένη την στιγμήν αυτήν εις το πρόσωπον του κ. Σακελλαρίου ο οποίος βλέπει με στοργήν τον Διάδοχονκατερχόμενον την κλίμακα του σκάφους».
Οι Βολιώτες δημοσιογράφοι νωρίτερα συνομίλησαν, επίσης διεξοδικά και με τον κυβερνήτη του Αβέρωφ, πλοίαρχο Κ. Κοντογιάννη ο οποίος αναφέρθηκε κυρίως στο ένδοξο πλοίο που διοικούσε, όπως και για άλλα θέματα, ενώ υπήρξε, προς το τέλος της επίσκεψης και περιήγηση πάνω στο καράβι.
Το δημοσίευμα ολοκληρώνεται με την αναχώρησή των επισκεπτών:
«Αν η συνομιλία με τον αρχηγόν του στόλου εκράτησεν μίαν ώραν, εις τον Αβέρωφ εμείναμενδιπλάσιονχρονικόνδιάστημα με τους συναδέλφους με τους οποίους επεσκέφθημεν το θωρηκτόν χθες το πρωί. Ο κυβερνήτης του σκάφους πλοίαρχος κ. Κ. Κοντογιάννης μας εκράτησεν συντροφιά επ’ αρκετόν μέχρις ότου έλθη ο κ. Σακελλαρίου εις το σαλονάκι που τον αναμέναμεν. Ο κ. Κοντογιάννης είναι ένας από τους αρίστους αξιωματικούς του πολεμικού μας ναυτικού όπως επληροφορήθημεν και αρχιεπιστολεύς του στόλου. Μας ωμίλησεν δια τον Αβέρωφ και το πλήρωμά του που ανέρχεται εις 850 άνδρας, δια τα ταξείδια του, την μετεκπαίδευσή του εις το αγγλικόνναυτικόν και τέλος δια τας εντυπώσεις του από το λιμάνι και την πόλιν μας που τον ενεθουσίασαν.
Επειτα από μιασύντομη επίσκεψιν και των κυριωτέρων τμημάτων του Αβέρωφ, εγκαταλείψαμε το σκάφος με τους φιλόξενους αξιωματικούς του, ενώ το πλήρωμα ετοιμάζατο δια το μεσημβρινόνσυσσίτιον. Μια βενζινακάτος του θωρηκτού μας απεβίβασεν εις την προκυμαίαν από την οποίαν εφάνταζε επιβλητικός, πίσω από τα άλλα πολεμικά, ο θρυλικός Αβέρωφ με τα τρία φουγάρα του.
Σταμ. Δελακώτσος».
Αλλες ειδήσεις
Η μετάβαση του διαδόχου για μπάνιο σημειώνεται και σε άλλο δημοσίευμα, την ίδια μέρα πάλι στην εφ. Νέα Ελλάς:
«Ο διάδοχος, πρίγκηψ Παύλος εδέχθη χθες επί του Αβέρωφ διάφορους επιτροπάς. Μετά τας ακροάσεις η Α.Υ. μετέβη εις Αγκίστρι και εκολύμβησε» (26/9).
Στις 26 του μήνα, δηλαδή την παραμονή της αναχώρησης του στόλου, ο διάδοχος παρέθεσε πάνω στον Αβέρωφ γεύμα προς τιμήν του Δημάρχου Βόλου και των άλλων τοπικών αρχών. Είχε προηγηθεί αντίστοιχη δεξίωση των αξιωματικών του ναυτικού, από το Δήμαρχο, όπως συνηθίζονταν εθιμοτυπικά και επιβάλλονταν κατόπιν η ανταπόδοσή της. Στο επίσημο γεύμα παραβρέθηκαν ο δήμαρχος Κ. Σπυρίδης, ο μητροπολίτης Ιωακείμ, ο έπαρχος Βόλου, ο λιμενάρχης, ο φρούραρχος και ο διοικητής χωροφυλακής. Την επομένη 27/9 οι τοπικές εφημερίδες αναγγέλλουν την αναχώρηση των πολεμικών και την συνέχιση των γυμνασίων εν πλω, προς την Ν. Εύβοια και ακολούθως στο αγκυροβόλιο του Φαλήρου.
Το δοξασμένο σκαρί θα κατέπλεε στο Βόλο άλλες δύο φορές, τα καλοκαίρια του 1938 και 1939.
