Γρηγόρης Καρταπάνης:ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΓΩ , ΑΛΛΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ

γρηγόρης-καρταπάνηςγια-την-αργω-αλλο-220855

Η ΦΕΤΙΝΗ ΑΝΕΛΚΥΣΗ ΚΙ ΕΝΑ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ 1929

Εδώ και δύο εβδομάδες περίπου πραγματοποιήθηκε η προγραμματισμένη ανέλκυση της Αργούς για την προβλεπόμενη διαχείμαση της στη στεριά, όπως γίνονται κάθε χρόνο. Μόνο που φέτος παρουσιάζεται μια σημαντική διαφοροποίηση: Η ανέλκυση δεν έγινε στον συνήθη χώρο, στη δυτική πλευρά του λιμανιού, αλλά στην παραλία, μπροστά στο κτήριο Παπαστράτου, του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας και τοποθετήθηκε εκεί με σκοπό ν’ αποτελέσει μέρος των εκδηλώσεων, των επερχόμενων εορτών με την κατάλληλη προβολή, διαμόρφωση περιβάλλοντα χώρου, στολισμούς κλπ.

Ετούτη η επιλογή – απόφαση του Δημάρχου και των υπεύθυνων του Δήμου, έγινε δεκτή, όπως ήταν αναμενόμενο, με αντικρουόμενες απόψεις, από την απόλυτη συμφωνία και αποδοχή, έως την ακραία, αρνητική αντίδραση, συχνά χωρίς επιχειρήματα η δεύτερη, από εκείνους που συνηθίζουν με τις αντιρρήσεις του ν’ αποφαίνονται δογματικά δίχως επαρκή αιτιολόγηση. Κατά την ώρα της ανέλκυσης πολλοί από τους παρευρισκόμενους αναλώνονταν στις σχετικές συζητήσεις, καταθέτοντας τις προσωπικές τους θέσεις για το γεγονός, όπως συνηθίζεται άλλωστε σε κάθε δημόσιο θέαμα.

Η αντιπαράθεση απόψεων βέβαια συνεχίστηκε στην καθημερινή κουβέντα, όπως και στις εφημερίδες αλλά και το διαδίκτυο. Προσωπικά θεωρώ τη συγκεκριμένη κίνηση ορθή, για τον απλούστατο λόγο, ότι το πλοίο – σύμβολο της πόλης πρέπει να εκτίθεται σε περίοπτο σημείο και ν’ αποτελεί πόλο έλξης των επισκεπτών, ως σημείο αναφοράς και προβολής του τόπου. Όπως ξέρουμε υπάρχει και το ορειχάλκινο ομοίωμα της Αργούς στο χώρο μπροστά από την κεντρική προβλήτα. Άλλωστε ο Βόλος είναι παγκοσμίως μία από τις ελάχιστες πόλεις που διαθέτει ως σύμβολό του, πλεούμενο, διατρανώνοντας έτσι τη διαχρονική ναυτικότητα της περιοχής, από την απώτατη αρχαιότητα, τότε που ο μύθος εμπλέκεται με την ιστορία, ως τις μέρες μας.

ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΘΕΣΗ

Επειδή πολύς λόγος γίνεται για την τοποθέτηση – έκθεση της Αργούς σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο που θα κατασκευαστεί, γι’ αυτό το σκοπό, εδώ και κάμποσα χρόνια, πάλι με παράθεση ικανού αριθμού απόψεων και εκτιμήσεων, χωρίς ως τώρα να υπάρξει κάποια εξέλιξη, ας μου επιτραπεί να καταθέσω κι εγώ, λόγω του επαγγελματικού μου αντικειμένου τη γνώμη μου προτείνοντας το αυτονόητο: Ακούω να λένε για χώρο στην ξηρά με ειδικές κλιματικές συνθήκες, ώστε να μην επηρεάζεται το σκάφος, για διαμορφωμένη πισίνα ή ακόμη για απλή έκθεση στη στεριά, ώστε να προσεγγίζεται από πολύ κόσμο. Ας μη καταφεύγουμε σε δαπανηρές και αμφίβολης επιτυχίας λύσεις. Ο φυσικός χώρος κάθε πλεούμενου – και ειδικά ξύλινου – είναι η θάλασσα και εκεί πρέπει να βρίσκεται η Αργώ τουλάχιστον για ένα εξάμηνο από Απρίλιο έως Οκτώβριο, στη θέση όπου ελλιμενίζεται και τώρα, στη μικρή προβλήτα που έδεναν οι βενζίνες του Βόλου – άλλο ένα πλωτό σημείο αναφοράς του λιμανιού. Μια πλωτή εξέδρα, παράλληλη κατά μήκος του σκάφους, θα επιτρέπει την πληρέστερη προσέγγιση και θέασή του από τους επισκέπτες, με την παροχή βέβαια των απαραίτητων πληροφοριών.

Για τη χειμερινή περίοδο ας επιλεγεί ένα κατάλληλο, κεντρικό σημείο της παραλίας – γιατί όχι στου Παπαστράτου, στην κεντρικότατη… άκρη του λιμανιού – ώστε να είναι και πάλι η Αργώ προσβάσιμη στο κοινό σε περίοπτη θέα τη όχι κρυμμένη στην προβλήτα των κοντέινερς, κάτω από ένα λειψό υπόστεγο. Η σύγκριση με αυτή την απαράδεκτη κατάσταση, προκρίνει ανεπιφύλακτα την φετινή επιλογή.

ΕΝΑ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ Δ.Κ. ΤΣΟΠΟΤΟΥ

Η Αργώ ως το πλοίο – σύμβολο της πόλης του Βόλου και η κατασκευή ομοιώματος του αποτέλεσε αρκετές δεκαετίες νωρίτερα καίριο αίτημα, με την τοποθέτησή του μάλιστα σε τέτοιο σημείο, ώστε να φαίνεται από παντού, προκαλώντας τον θαυμασμό ντόπιων και ξένων.

Στην εφ. Ταχυδρόμος στις 29/8/29, δημοσιεύεται πρωτοσέλιδο εκτενές άρθρο του γνωστού ιστορικού Δημητρίου Κ. Τσοποτού με τίτλο: «Πότε συμπληρούται εκατονταετηρίδα από της ιδρύσεως του νέου Βόλου; Η Αργώ ως σύμβολον των αιωνοβίων Ιωλκού – Βόλου».

Με αφορμή τη διοργάνωση των επικείμενων εκδηλώσεων για τον εορτασμό της εκατονταετηρίδας του νεότερου Ελληνικού κράτους εκείνη τη χρονιά (1929), προτείνεται η αντίστοιχη κινητοποίηση και για τη συμπλήρωση του ίδιου χρονικού διαστήματος από την ίδρυση της νέας πόλης του Βόλου, σε λίγα χρόνια. Με λεπτομερή παράθεση στοιχείων και πληροφοριών από όλες τις διαθέσιμες πηγές ο συγγραφέας προσδιορίζει ως έτος ίδρυσης το 1833, επικαλούμενος τις γραπτές μαρτυρίες (και βιωματικές) του Ιω. Λεονάρδου, του κοσμοκαλόγερου του Βόλου και λόγιου Ζωσιμά Εσφιγμενίτη και του Περ. Αποστολίδη, αντικρούοντας τις ασάφειες άλλων (Ν. Μάγνης, Ρηματισίδης, Ν. Γεωργιάδης) σ’ ένα άκρως εμπεριστατωμένο άρθρο που αποτελεί ολοκληρωμένο μελέτημα.

Όπως, όμως φαίνεται και από τον τίτλο του άρθρου, τον Δ. Τσοποτό απασχολεί και η Αργώ, ως το σύμβολο Ιωλκού και Βόλου δηλαδή της ιστορικής τους συνέχειας. Πρωταρχική θέση στη διοργάνωση των εκδηλώσεων για τα εκατό χρόνια του νέου Βόλου, το 1933, θα πρέπει να έχει η κατασκευή μνημείου – ομοιώματος της Αργούς που να συνδέει την Αργοναυτική Εκστρατεία με το σήμερα. Το ομοίωμα του σκάφους θα πρέπει να τοποθετηθεί σε περίοπτο σημείο, όπως για παράδειγμα στο άκρο του κυματοθραύστη, ώστε να είναι ορατό από παντού και να τελεστεί εντυπωσιακή τελετή αποκαλυπτηρίων. Ακόμη ο συντάκτης του άρθρου προτείνει πηγές απ’ όπου μπορεί να αντληθεί πληροφοριακό υλικό για να κατασκευαστεί, υπό κλίμακα, όσο το δυνατόν ακριβέστερο αντίγραφο, μεταλλικό, προφανώς για να είναι πιο ανθεκτικό. Με κατάλληλη βαφή, φωτισμό και διαμόρφωση του περιβάλλοντα χώρου, το μνημείο – ομοίωμα θ’ αποτελεί στο διηνεκές σημείο αναφοράς που θα συνδέει τη νέα πόλη του Βόλου με την αρχαία Ιωλκό, ως συνέχειά της. Εκείνη την εποχή (1929) η θέση της αρχαίας Ιωλκού προσδιορίζονταν στην περιοχή του Κάστρου του Βόλου κοντά στη νέα πόλη.

Άρα η φετινή επιλογή του χώρου τοποθέτησης της Αργούς, πλησιάζει εν πολλοίς την τεκμηριωμένη πρόταση του Δ. Τσοποτού πριν από 86 χρόνια, αφού βρίσκεται στο σημείο της παραλίας απ’ όπου αρχίζει ο κυματοθραύστης, ενώ εκείνος πρότεινε την κεφαλή του ως προτιμώμενη θέση, του μικρότερου σε μέγεθος, ομοιώματος.

Ας δούμε το σχετικό τμήμα του άρθρου:

«… Τούτου λοιπόν τεθέντος, θα έπρεπε να εορτασθή η εκατονταετηρίς από της ιδρύσεως της νέας πόλεως του Βόλου, κατά το έτος 1933, δια συγκεντρώσεως εν υπαίθρω εις σεμνήν τελετήν και πανήγυριν, όχι μόνον των κατοίκων της πόλεως αλλά και των δυναμένων εκ των πλησιεστέρων χωρίων, τα οποία έδωκαν τους πρώτους αυτής οικιστάς. Κατά την ημέραν δε ταύτην θα έπρεπε να τελεσθώσι και τα εγκαίνια ή αποκαλυπτήρια Μνημείου τινός, μέλλοντος να διατηρήση αιωνίαν την ανάμνησιν της ιδρύσεως της νέας πόλεως Βόλου. Τοιούτον Μνημείον θεωρώ ως το φυσικώτερον και εκφραστικώτερον παντός άλλου, την τοποθέτησιν ομοιώματος της Αργούς εις μέρος περίοπτον πανταχόθεν, εις το άκρον π.χ. του Κυματοθραύστου, ώστε να είναι αυτή ορατή υπό τε των εισπλεόντων, των κατοίκων της πόλεως και των γειτονικών χωρίων του Πηλίου. Εικόνες αρχαίου προπλάσματος της Αργούς υπάρχουσιν, η δε εκτέλεσις σκάφους εκ σιδήρου, η βαφή δια καταλλήλου ελαιοχρωματισμού, αποδίδοντος φυσικήν όψιν και συντελούντος συνάμα εις την διατήρησιν του σκάφους, το μέγεθος, ο τρόπος της στερεώσεως και καταλλήλου τοποθετήσεως, αι αναγκαίαι αφανείς οπαί προς διαρροήν των ομβρίων υδάτων και ο ηλεκτροφωτισμός της Αργούς δι’ εσωτερικής εγκαταστάσεως, η δι’ ηλεκτρικών προβολέων ευρισκόμενων επί τινός πλοίου, ή σημείου του λιμένος, διά να λάμπη η Αργώ κατά τας εορτασίμους νύκτας, όλα ταύτα είναι ζητήματα, άτινα θα κανονίσωσιν ειδικοί τεχνίται και μηχανικοί. Μία τοιαύτη Αργώ θα ίστατο εκεί ζωντανόν σύμβολον των αιωνοβίων διδύμων αδελφών Βόλου – Ιωλκού».

Να σημειώσουμε ότι τα στοιχεία του παραπάνω άρθρου συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο του Δ. Κ. Τσοποτού: « Ιστορία του Βόλου» στις σελίδες 236-239, ενώ στην υποσημείωση της σελ. 239 μνημονεύεται η δημοσίευσή του στην εφ. Ταχυδρόμος στις 29/8/1929 αλλά και η κυκλοφορία του «εις ιδιαίτερον φυλλάδιον, το 1933».

Κατασκευή ομοιώματος, βέβαια δεν υπήρξε τότε, ούτε ανέγερση σχετικού μνημείου, πιθανότατα και λόγω της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, από το 1932 και μετά, απότοκης του διεθνούς κραχ που ξεκίνησε από την Αμερική το 1929 και έπληξε τα κατοπινά χρόνια και την Ευρώπη, παρά τις τεκμηριωμένες αιτιάσεις του Δ. Κ. Τσοποτού.

Αρκετά αργότερα από τότε, το 1965, ακριβώς πριν από πενήντα χρόνια, τοποθετήθηκε με πρωτοβουλία και δαπάνη του Λιμενικού Ταμείου Βόλου το ορειχάλκινο ομοίωμα της Αργούς στην πλατειούλα – κυκλική τότε – μπροστά από την κεντρική προβλήτα του λιμανιού και βρίσκεται περίπου στο ίδιο σημείο έπειτα από τις εργασίες ανάπλασης, του παραλιακού μετώπου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Πρόκειται για έργο πηλιορείτη καλλιτέχνη, τον γλύπτη Νικόλα Παυλόπουλου από τον Αϊ Γιώργη Νηλείας και είναι ένα από τα δεκατρία συνολικά δημιουργήματα του που υπάρχουν στο πολεοδομικό συγκρότημα του Βόλου.

Αν ζούσε σήμερα ο ιστορικός Δημ. Κ. Τσοποτός, θα έβλεπε κατά κάποιον τρόπο να υλοποιείται η πρόταση που έθετε στα 1929, με την τοποθέτηση της Αργούς στην παραλία του Βόλου, έστω κι εκεί που αρχίζει ο λιμενοβραχίονας.

ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΑΡΤΑΠΑΝΗΣ

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου