Δύσκολος τόπος για τους ναυτιλλόμενους η θαλάσσια περιοχή των αλίμενων ακτών του Ανατολικού Πηλίου, σε περίπτωση βόρειων ή ανατολικών ανέμων. Για τους πλόες των μικρότερων κυρίως σκαφών, η επικινδυνότητα παρουσιάζεται ιδιαίτερα σημαντική, όπως άλλωστε καταδείχνεται και από τα πολλά, κάθε μορφής, ναυτικά ατυχήματα.
Οι απειλητικές διαθέσεις του καιρού, στις δυσμενείς εξάρσεις του, περισσότερο κατά τη χειμωνιάτικη περίοδο, καθιστούσαν ιδιαίτερα επίπονο το ταξίδεμα, καθώς επιφύλασσαν συχνά ανεπιθύμητες, οδυνηρές εξελίξεις. Και θεωρούνταν ευτύχημα όταν τα ναυάγια πολλές φορές, «περιορίζονταν» στην ολική απώλεια του σκάφους, δίχως να συνοδεύονται από θύματα. Μια «αλμυρόπικρη» γεύση από τέτοιου είδους καταστάσεις, πήραμε στο προηγούμενο σημείωμά μας, επιβεβαιώνοντας έτσι τις δυσκολίες της ναυσιπλοΐας στην εν λόγω περιοχή.
Συνεχίζουμε και σήμερα με την παρουσίαση κάποιων ακόμη παρόμοιων περιπτώσεων, στην ίδια περίοδο (δεκαετία του ‘30) όπως τις αποδελτιώσαμε μέσα από την τοπική ειδησεογραφία των εφημερίδων εκείνης της εποχής.
Αγνοούμενοι
Περισσότερο οδυνηρή θεωρείται, νομίζω, η περίπτωση της πολυήμερης αγωνίας, όταν απουσιάζουν οι ειδήσεις για την τύχη κάποιου σκάφους και η πιθανότητα μιας τραγικής εξέλιξης προδιαγράφεται μάλλον με βεβαιότητα. Συχνά καταγράφονται τέτοια γεγονότα, αύτανδρων ναυαγίων, για τα οποία δεν υπήρξαν ποτέ πειστήρια της τραγωδίας και η επιβεβαίωση του απευκταίου επικυρώνονταν μόνο από την εξαφάνιση του σκάφους και των επιβαινόντων. Στα σχετικά δημοσιεύματα που παραθέτουμε πιο κάτω, το ναυάγιο θεωρούνταν πλέον βέβαιο, αφού είχε παρέλθει περισσότερο από ένας μήνας, δίχως να υπάρξει κάποια πληροφόρηση για την τύχη του σκάφους.
Δεν ήταν λίγες οι φορές που τα πλεούμενα, σε σφοδρή κακοκαιρία, κατέφευγαν σε αναζήτηση υπήνεμου όρμου, και παρέμεναν εκεί έως ότου καλυτερεύσει ο καιρός, παρατείνοντας τη διάρκεια του ταξιδιού. Οταν όμως παρέρχονταν πολλές ημέρες δίχως να υπάρξει κάτι νεότερο -έστω διάσωση σε περίπτωση ναυαγίου -τότε τα πράγματα προδιαγράφονταν δυσοίωνα. Δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας βέβαια δεν υπήρχε κι έπρεπε να περάσει ένα χρονικό διάστημα έντονης αγωνίας ώσπου να γίνει (ή να μη γίνει) γνωστή η τύχη του αγνοούμενου πλεούμενου.
Σχεδόν ταυτόχρονα και πανομοιότυπα τα δύο επόμενα περιστατικά, με μικρά εμπορικά ιστιοφόρα της περιοχής του Β. Πηλίου, στις αρχές του 1931:
«Κατεποντίσθη αύτανδρον εν βενζινόπλοιον.
Την 18ην λήξαντος απέπλευσεν εκ Χορευτού, πλήρες εμπορευμάτων δια Θεσσαλονίκην το βενζινόπλοιον του εκ Βενέτου κ.Ελευθ. Αντωνίου. Τούτου επέβαινον ως πλήρωμα οι Παναγ. Καργαδούρης εκ Πουρίου ως κυβερνήτης και Αθ. Αντωνίου, αδελφός του ιδιοκτήτου. Παραδόξως όμως, ενω το εν λόγω βενζινόπλοιον, από πολλού θα έπρεπε να ευρίσκεται εις Θες/νίκην δεν κατέπλευσεν ακόμη εκεί χωρίς συνάμα να κατωρθωθή να ανευρεθή ούτε ίχνος του πουθενά παρ’ όλας τα σ αναζητήσεις αίτινες εγένοντο. Φαίνεται πιθανόν ότι το βενζινόπλοιον καταληφθέν εις το πέλαγος υπό των τελευταίων τρικυμιών, κατεποντίσθη αύτανδρον» (Σημαία 31/1/1931).
Σχεδόν πανομοιότυπο και το δεύτερο συμβάν που ακολουθεί. Οι πολλές ομοιότητες, οδηγούν και στην πιθανότητα να πρόκειται για το προηγούμενο, μιας και οι διαφοροποιήσεις, κυρίως των ονομάτων, ίσως να οφείλονται σε ελλιπή πληροφόρηση.
Παραθέτουμε το δημοσίευμα:
«Εξαφάνισις ιστιοφόρου επί πληρώματος (;). Υποτίθεται ότι πρόκειται περί ναυαγίου. Κατά τα μέσα του παρελθόντος μηνός Ιανουαρίου ανεχώρησεν εκ του χωρίου Βενέτου ένα ιστιοφόρον χωρητικότητος 7 χιλιάδων περίπου τόνων (σ.σ. οκάδων ) με φορτίον 6 χιλιάδων οκάδων μήλων δια Θεσσαλονίκην. Το ιστιοφόρον τούτον ανήκεν εις τον κ. Στ. Ευαγγέλου, είχε δε ως πλοίαρχον τον Παναγιώτην Καμμένον καταγόμενον εκ του χωρίου Πουρί. Τόσον κατά την ημέραν της αναχωρησεως του ιστιοφόρου, όσον κα κατά τας δύο επομένας ημέρας, ο επικρατών καιρός ήτο πολύ ακατάλληλος δια τους ναυτιλλομένους. Μετά παρέλευσιν δύο εβδομάδων από της αναχωρήσεως, οι οικείοι του πλοιάρχου Καμμένου ήρχισαν να ανησυχούν δια την τύχην του. Επίσης ήρχισε να εκφράζη φόβους περί της απωλείας του ιστιοφόρου ο ιδιοκτήτης αυτού, Ευαγγέλου. Τότε όλοι οι ενδιαφερόμενοι προέβησαν εις διαφόρους ενεργείας και εζήτησαν να μάθουν από τας λιμενικάς αρχάς των επινείων της ανατολικής πλευράς Πηλίου εάν γνωρίζουν τι σχετικώς με την τύχην του ιστιοφόρου. Πάσαι αι προσπάθειαι όμως απέβησαν μάταιαι. Από τίνος όμως ήρχισαν να κυκλοφορούν φήμαι ότι το ιστιοφόρον απωλέσθη αύτανδρον.
Ο Ευαγγέλου δια των πλοιάρχων των διαφόρων ιστιοφόρων τα οποία εκτελούν την συγκοινωνίαν μετά της Θεσσαλονίκης, ηρεύνησε προσεκτικώς τας ακτάς του Πηλίου και της Χαλκιδικής, ακόμη δε και των βραχωδών Σποράδων νήσων. Δεν κατόρθωσεν όμως πουθενά ν’ ανεύρη ούτε συντρίμματα ναυαγίου, ούτε άλλην τινά ένδειξιν απωλείας του ιστιοφόρου του. Κατόπιν τούτου επικρατεί η γνώμη ότι το ιστιοφόρον παρεσύρθη από ισχυράν ανεμοθύελλαν και εναυάγησεν εις τ΄ανοικτά. Εν πάση περιπτώσει σήμερον, μη υπαρχουσών εισέτι πληροφοριών δια την τύχην του ιστιοφόρου, ο ιδιοκτήτης Ευαγγέλου και οι οικείοι του πλοιάρχου ευρίσκονται εν μεγάλη ανησυχίαν διότι φοβούνται μήπως το ιστιοφόρον κατεποντίσθη χωρίς να αφήσει ίχνη» (Σημαία 22/2/1931).
Η απουσία κάθε σχετικής πληροφορίας το επόμενο διάστημα επιβεβαιώνει με τον πλέον τραγικό τρόπο, εκείνο που ήδη βάσιμα πιθανολογούνταν.
Ναυάγιο μικρού αλιευτικού
Στον ορμίσκο της Νταμούχαρης έβρισκαν καταφύγιο σε περίπτωση κακοκαιρίας, τα μικρά πλεούμενα της περιοχής, όντας το μοναδικό φυσικό λιμανάκι που προσέδιδε κάποια σιγουριά, ανάλογα βέβαια με την διεύθυνση του καιρού. Προφανώς το μικρό αλιευτικό σκαρί που ναυάγησε κάπου εκεί κοντά, με αποτέλεσμα να πνιγεί ο ιδιοκτήτης του, δεν πρόλαβε να απαγκιάσει στον όρμο, μετά το ξέσπασμα σφοδρής φουρτούνας. Ευτυχώς διασώθηκε ο γιός του ιδιοκτήτη – κυβερνήτη που επέβαινε ως πλήρωμα κι όντας νεότερος και δυνατός πάλεψε με τα κύματα και κατάφερε να βγει στην ακτή.
Πρόκειται για μια κλασσική περίπτωση ναυαγίου μικρού καϊκιού στις αλίμενες ακτές του Αν. Πηλίου, σε χειμωνιάτικη κακοκαιρία:
«Τραγικόν ναυάγιον αλιευτικού. Επνίγη ο κυβερνήτης.
Εις το λιμεναρχείον της πόλεως μας, ελήφθη χθες τηλεγράφημα του λιμενικού υπαλλήλου Χορευτού δια του οποίου ούτος γνωρίζει ότι την 1ην μεταμεσημβρινήν προχθές εναυάγησεν παρά τας ακτάς της Νταμούχαρης, συνέπεια σφοδράς θαλασσοταραχής το αλιευτικόν του Κων. Βαρβαρέσσου. Του ναυαγήσαντος σκάφους επέβαινον ο κυβερνήτης του Κ. Βαρβαρέσσος, όστις και επνίγη και ο υιός αυτού Αναστάσιος, όστις και διεσώθη κολυμβών» (Ταχυδρόμος 27/2/1937).
Ατυχήματα στο Νότιο Πήλιο
Περιστατικά ναυτικών ατυχημάτων καταγράφονται και στην περιοχή του Νοτίου Πηλίου, όπου επίσης η διαμόρφωση της ακτογραμμής δεν παρείχε επαρκή αγκυροβολία. Τα μάλλον ανώδυνα συμβάντα που θα μνημονεύσουμε και συνέβησαν κοντά στον Πλατανιά, οφείλονται όχι στις κακές καιρικές συνθήκες, αλλά καθαρά σε ανθρώπινο σφάλμα.
Κακοί χειρισμοί και αβλεψίες κατά τον πλού προκάλεσαν μια προσάραξη και δύο συγκρούσεις, ευτυχώς με περιορισμένες ζημιές:
«Προσάραξις ιστιοφόρου.
Τας νυκτερινάς ώρας της προχθές προσήραξεν επί υφάλου εις θέσιν Μικρό της Πλατανιάς το αλιευτικόν βενζινόπλοιον του Δημ. Βασταρδή, εκ Μούρεσι, τεσσάρων χιλιάδων οκάδων χωρητικότητος. Το βενζινόπλοιον είχεν αποπλεύσει ενταύθα με μικρόν φορτίον αλεύρων και πιτύρων δια Πλατανιάν, λόγω όμως κακού χειρισμού του τιμονιού προσέκρουσεν επί υφάλου πλησίον της ακτής Μικρό. Το εκ δύο ανδρών πλήρωμα του αλιευτικού και δύο επιβάται ουδέν έπαθον διεκπεραιωθέντες εις την ξηράν» (Λαϊκή Φωνή 25/8/32).
Καλοκαιρινό κι ανώδυνο το ατύχημα δεν φαίνεται πως είχε πιο δυσάρεστες συνέπειες, πέρα από τη μικροπεριπέτεια και την …. επισκευή του σκάφους. Το ενδιαφέρον είναι ότι τότε τα πλεούμενα πολλές φορές, εκτελούσαν διάφορες υπηρεσίες, όπως το παραπάνω που αν και αλιευτικό κουβαλούσε εμπορεύματα και επιβάτες!
Δεν απουσίαζαν και οι συγκρούσεις σκαφών, συνήθως από έλλειψη προσοχής, αλλά και από βιασύνη ή ανταγωνισμό κάποιες φόρες. Στην παρακάτω είδηση δεν αναφέρεται η αιτία του συμβάντος:
«Σύγκρουσις ιστιοφόρων.
Το πλοιάριον του Ευστ. Ζουμπουλάκη συνεκρούσθη εις απόστασιν 150 μέτρων μακράν της Πλατανιάς μετά του μικρού ιστιοφόρου του Γ. Βούλγαρη, Άγιος Σπυρίδων. Εκ της συγκρούσεως ζημίας τινάς υπέστη ο Άγιος Σπυρίδων» (Λαϊκή Φωνή 11/2/1933).
Σε τέτοιες περιπτώσεις την πληρώνει ο πιο αδύναμος!
Αυτά κι άλλα πολλά παρόμοια δυστυχώς συνέβαιναν και στην περίοδο του Μεσοπολέμου στις ακτές του ανατολικού Πηλίου και γενικότερα σε ολόκληρη την «εξωτερική» ακτογραμμή της Μαγνησιακής χερσονήσου. Ευτυχώς σήμερα τα αλιευτικά καταφύγια που έχουν κατασκευαστεί προσφέρουν την δυνατότητα μιας επαρκώς ασφαλούς αγκυροβολίας για τα πλεούμενα, όταν το πέλαγος αποκαλύπτει την οργισμένη του διάθεση.
