Γρηγόρης Καρταπάνης: Καλοκαιρινά θαλασσινά ατυχήματα στο Βόλο του 1953

γρηγόρης-καρταπάνης-καλοκαιρινά-θαλ-153289

Το καλοκαίρι, ως εποχή διακοπών, εκδρομών, μπάνιων και γενικότερης αναψυχής, συνδέεται συνήθως με ευχάριστες καταστάσεις μέσα στην πολυποίκιλη, θαλασσινή κυρίως, δραστηριότητα.

Οι καλοκαιρινές μνήμες κατά κανόνα παραπέμπουν σε ξένοιαστες στιγμές χαλάρωσης, αποφόρτισης του καθημερινού μόχθου που επανέρχονται με νοσταλγία στη θύμησή μας. Τούτο βέβαια δεν σημαίνει ότι απουσιάζουν από την θερινή περίοδο ατυχείς περιπτώσεις, με δυσάρεστα περιστατικά που όλοι απευχόμαστε, αλλά εκείνα επιμένουν να.. συμβαίνουν. Ετσι λοιπόν και το καλοκαίρι του 1953 επισημάνθηκαν στον τοπικό τύπο ορισμένα αρνητικά συμβάντα -και μάλιστα μέσα στην «καρδιά» του καλοκαιριού, στα τέλη Ιουλίου και αρχές Αυγούστου – που προβλημάτισαν σοβαρά τους εμπλεκόμενους σε αυτά, ευτυχώς χωρίς να υπάρξουν οδυνηρές συνέπειες.

Η βάρκα πήρε φωτιά

Σοβαρά κινδύνευσε μια συντροφιά ερασιτεχνών ψαράδων στην διάρκεια αλιευτικής εξόρμησης κοντά στα Πευκάκια, όταν άρπαξε φωτιά ο βενζινοκινητήρας της βάρκας που επέβαιναν. Το εσωτερικό του μικρού πλεούμενου λαμπάδιασε, οι προσπάθειες κατάσβεσης απέτυχαν και μόλις που πρόλαβαν οι επιβαίνοντες να πέσουν στη θάλασσα και να αποφευχθούν τα χειρότερα.

Ας δούμε το σχετικό ρεπορτάζ:

«Βενζινοκίνητος λέμβος επήρε φωτιά. Δεν εσημειώθησαν ανθρώπινα θύματα. Νυκτερινή περιπέτεια συμπολιτών.Την δεκάτην μ.μ. της χθες, ολίγον έξωθι του λιμένος εσημειώθη έκρηξις βενζινομηχανής λέμβου, άνευ ευτυχώς ανθρωπίνων θυμάτων. Συγκεκριμένως μια συντροφιά συμπολιτών επέβη μιας βενζινοκίνητου λέμβου και μετέβη δια να ψαρέψη πλησίον του φάρου Σεσκούλου (κόκκινο φανάρι).

Της λέμβου επέβαιναν ο ιδιοκτήτης αυτής κ. Λ. και τέσσαρες φίλοι του. Φαίνεται ότι καθ’ ην στιγμήν η μηχανή της λέμβου ευρίσκετο εις λειτουργείαν ούτοι επιχείρησαν να την ανεφοδιάσουν με βενζίνη, οπότε προφανώς εκ σπινθήρος εσημειώθη ανάφλεξις αυτής. Ενδέχεται όμως η ανάφλεξις να προεκλήθη και από ανημμένον σιγαρέττον. Γεγονός είναι ότι ο αλιεύων εκεί πλησίον, εις απόστασιν διακοσίων περίπου μέτρων Σ.Τ. αντελήφθη επι μιας λέμβου φωτιάν, συγχρόνως δε ήκουσε φωνάς να καλούν εις βοήθειαν.

Αμέσως εκινήθη προς την κατεύθυνσιν της φλεγόμενης λέμβου, προτού όμως πλησιάση, εσημειώθη επ’ αυτής έκκρηξις. Όταν δε ούτος έφθασε εις απόστασιν πενήντα μέτρων η φωτιά είχε σβήσει. Μετ’ ολίγον είχε φθάσει εις το σημείον όπου ευρίσκετο η λέμβος, δεν υπήρχεν όμως επ’ αυτής κανείς..». (Ταχυδρόμος 20/7/1953).

Στη συνέχεια του ρεπορτάζ σημειώνεται ότι το συμβάν έγινε αντιληπτό και από το λιμεναρχείο, οπότε και έσπευσαν άνδρες της βραδινής βάρδιας στο σημείο της φωτιάς. Εκεί βρήκαν μόνο τη μισοκαμμένη βάρκα δίχως να εντοπιστεί κανείς ναυαγός, παρά την επίμονη σάρωση της περιοχής με προβολέα. Σύμφωνα με πληροφορίες οι επιβαίνοντες έπεσαν έγκαιρα στη θάλασσα και είχαν περισυλλεγεί από άλλη παρακείμενη λέμβο που τους μετέφερε στο Βόλο, προφανώς για να αποφύγουν τυχόν σύλληψη και ανακρίσεις που βέβαια άμεσα διατάχθηκαν από τη λιμενική αστυνομία για τις λεπτομέρειες του σοβαρού γεγονότος.

Λίγες μέρες αργότερα σε δημοσίευμα με τίτλο:

«Αι λεπτομέρειαι της εκρήξεως της βενζινοκίνητου λέμβου. Παραπομπή εις τον εισαγγελέα», σημειώνεται το πλήρες χρονικό του ατυχήματος, αφού έγιναν οι σχετικές ανακρίσεις.

Συγκεκριμένα το βράδυ του Σαββάτου 18 Ιουλίου, παρέα 5 συμπολιτών, ερασιτεχνών ψαράδων (αναφέρονται τα στοιχεία τους) αποφάσισαν να μεταβούν για ψάρεμα στον κάβο Αγκίστρι.

Οταν όμως βρισκόταν στα Πευκάκια κάτω από τον φάρο, εκδηλώθηκε φωτιά από διαρροή βενζίνης καθώς υπήρχε κοντά αναμμένη λάμπα. Οι προσπάθειες κατάσβεσης με θαλασσινό νερό δεν απέδωσαν και μπροστά στον κίνδυνο έκρηξης του ντεπόζιτου (το οποίο προφανώς βρισκόταν πάνω στον κινητήρα) έπεσαν στη θάλασσα, και ίσα – ίσα που πρόλαβαν, γιατί το ντεπόζιτο εξερράγη και σίγουρα θα υπήρχαν τραυματισμοί.

Οι κραυγές βοήθειας ακούστηκαν από άλλο παρακείμενο αλιέα που έσπευσε κοντά, αλλά βρήκε μόνο τη μισοκαμμένη βάρκα, αφού ήδη οι επιβαίνοντες κολυμπώντας είχαν διεκπεραιωθεί στην ακτή. Όταν είδαν την έλευση του πλωτού του λιμεναρχείου, κρύφτηκαν προκειμένου να αποφύγουν τη σύλληψη και την αυτόφορη διαδικασία, και αργότερα άλλη βάρκα τους μετέφερε στο Βόλο αποβιβάζοντας τους στην άκρη του λιμανιού (Παπαστράτου).

Το πρωί, τηλεφωνικά ενημέρωσαν το λιμεναρχείο για το συμβάν και παρουσιάστηκαν κατόπιν για να καταθέσουν έχοντας ξεπεράσει το αρχικό σοκ. Σημειώνεται ότι αποδόθηκαν κατηγορίες, εμπρησμού από αμέλεια, κινδύνου ανθρωπίνων απωλειών και καθυστερημένης ενημέρωσης της λιμενικής αρχής.

Ξαφνικό μπουρίνι

Το καλοκαίρι δε λείπουν και τα ξαφνικά, ισχυρά μπουρίνια που ταράσσουν απρόσμενα κάθε θαλασσινή δραστηριότητα. Τέλη Ιουλίου του 1953 ξέσπασε σφοδρή ανεμοθύελλα προκαλώντας σοβαρά προβλήματα, κυρίως σε μικρά σκάφη που βρίσκονταν έξω από το λιμάνι. Η έγκαιρη επέμβαση ανδρών του λιμεναρχείου που «επιστράτευσαν» δύο από τις βενζίνες της γραμμής Αλυκών, ελλείψει αξιόπλοου πλωτού της υπηρεσίας, υπήρξε αποτελεσματική, καθώς παρασχέθηκε βοήθεια σε αρκετές βάρκες που κινδύνευαν, παρασυρόμενες από τον ισχυρό άνεμο.

Το σχετικό ρεπορτάζ είναι λεπτομερές:

«Εκινδύνευσαν να πνιγούν πολλά άτομα από ενσκηψάσαν χθες σφοδράν ανεμοθύελλαν.

Περί την 6ην μ.μ ανέσκηψεν εις την πόλιν μας σφοδρός άνεμος ο οποίος μετεβλήθη εν συνεχεία εις πραγματικήν ανεμοθύελλαν. Πυκνά νέφη σκόνης εκάλυπτον επ’ αρκετήν ώραν την πόλιν μας η δε ορατότης εις το λιμάνι είχε κατέλθη σχεδόν εις το μηδέν. Κατά διαλλείματα έπεσε και βροχή μικράς εντάσεως και διαρκείας. Λόγω της σφοδρότητος του ανέμου και προς πρόληψην θαλάσσιων ατυχημάτων το λιμεναρχείον εκινήθη προς διάσωση των ατόμων τα οποία ευρίσκοντο εντός λέμβων εις την θάλασσαν και διέτρεχον κίνδυνον. Προς το σκοπόν αυτόν εκινητοποίησε δύο ομάδες ναυτών με επικεφαλής αξιωματικόν αι οποίαι επιβιβάστησαν των βενζινοπλοίων Κωστάκης του κ. Ευστ. Δρακάτου και Καλλιόπη του κ. Ι. Δρόσου και ήρχισαν να περιπολούν εντός και εκτός του λιμένος προς διάσωσιν των κινδυνευόντων. Κατ’ αρχήν περισυλλέγη η λέμβος Καίτη νηολογίου Βόλου 450 η οποία είχε ανατραπή έξωθι του λιμένος και οι επιβαίνοντες αυτής Γ. Φούτρας λιμενεργάτης και ο ενδεκαετής υιός του Εμμανουήλ οι οποίοι ηλίευον, ευρίσκοντο εις την θάλασσα. Ούτοι ανεσύρθησαν και μετεφέρθησαν εις τον λιμένα, είχον δε απωλέσει τας δυνάμεις των και παρ’ ολίγον θα επνίγοντο.

Εκινδύνευσαν επίσης να πνιγούν οι Ευστ. Χατζηγεωργίου, ετών 58 σιδηροδρομικός… και ο Ευάγγ. Τέντης ετών 43… Ούτοι επέβαινον της λέμβου Εριφύλλη και ηλίευον παρά τον κυματοθράυστην. Λόγω της θαλασσοταραχής και της ανεμοθυέλλης δεν ηδύναντο να επιστρέψουν εις τον λιμένα, η λέμβος δε, τα κουπιά της οποίας είχον θραυσθή, είχε πληρωθή κατά το ήμισυ εκ των υδάτων της θαλάσσης.

Ούτοι εσώθησαν χάρις εις την έγκαιρον επέμβασιν των ανδρών του λιμεναρχείου. Εις τα ανοικτά των Αλυκών περισυλλέγη ο δια λέμβου αλιεύον, λιμενεργάτης Γ. Τσίπος ετών 66 κάτοικος Νέα Ιωνίας. Και ούτος εκινδύνευσε να πνιγή, διεσώθη όμως εγκαίρως από τους άνδρας του λιμεναρχείου. Τέλος περισυλλέγη η λέμβος Αγγελικούλα, νηολόγιο Βόλου 453, ιδιοκτησίας Βλαχοθανάση και η οποία εφέρετο υπο των κυμάτων. Εξ’ άλλου λόγω της θαλασσοταραχής επροξενήθησαν ζημίαι εις τας παρά τον κυματοθράυστην εγκαταστάσεις του ΝΟΒ». (1/8/1953).

Εκτός από τους άνδρες του λιμεναρχείου που κινήθηκαν άμεσα πρέπει να αποδοθούν τα εύσημα και στους κυβερνήτες και τα πληρώματα των βενζινακάτων. Με την ναυτοσύνη που διέθεταν διεκπεραίωσαν με απόλυτη επιτυχία μια τέτοια δύσκολη επιχείρηση διάσωσης, κάτω από εξαιρετικά αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Σύγκρουση στη Γορίτσα

Η απροσεξία, αλλά και η έλλειψη των απαιτούμενων μέτρων σήμανσης για την ασφαλή ναυσιπλοΐα, αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες στην πρόκληση ναυτικού ατυχήματος. Οπως η παρακάτω περίπτωση, όταν διερχόμενο αλιευτικό συγκρότημα (γρι-γρι) παρέσυρε φουνταρισμένη μικρή βάρκα στην οποία προφανώς δεν υπήρχε η απαιτούμενη φωτοσήμανση. Ευτυχώς που ο επιβαίνων σε αυτή, υπέστη μόνο τραυματισμό.

Το ατύχημα συνέβη τη νύχτα μετά την «ανεμοθύελλα» που απομνημονεύσαμε πιο πάνω:

«Αλιευτικόν συνεκρούσθη με λέμβον με αποτέλεσμα τον τραυματισμό του αλιέως.

Την 3ην πρωινήν της χθες το αλιευτικόν συγκρότημα γρι-γρι ιδιοκτησίας του Συνεταιρισμού Αλιεργατών Βόλου, Αγία Βαρβάρα, με κυβερνήτη τον Δημ. Μπούραν, ενώ επέστρεφε εξ’ αλιείας εις τον λιμένα μας, εν μίλλιον ανοικτά της Γορίτσης συνεκρούσθη μετα λέμβου. Η λέμβος ήτο ηγκυροβολημένη, επέβαινε δε αυτής ο αλιεύς Δημ. Ντούγκας, όστις προφανώς κατ’ εκείνην την στιγμήν εκοιμάτο. Συνέπεια της συγκρούσεως ο Ντούγκας ευρέθη εις την θάλασσαν αμέσως όμως περισυνελλέγη υπο του πληρώματος του συγκροτήματος και μετεφέρθει εις την παρά τον Άγιον Κωνσταντίνον οικίαν του παθόντος. Βραδύτερον μεταφέρθη εις την κλινικήν του κ. Τριχόπουλου όπου διεπιστώθη ότι φέρει κάταγμα εις τον αριστερόν ώμον και την αριστεράν χείραν, ως και μώλωπας εις την κεφαλήν. Εξ’ άλλου εκ της συγκρούσεως υπέστη ζημίας η λέμβος… Σχετικών ανακρίσεων επελήφθη η λιμενική αστυνομία». (Ταχυδρόμος 2/8/1953).

Από το ρεπορτάζ γίνεται προφανές ότι η αγκυροβολημένη αλιευτική βάρκα, ένα μίλι ανοιχτά της Γορίτσας, δεν πρέπει να διέθετε κάποια φωτεινή σήμανση ώστε να γίνεται διακριτή η παρουσία της.

Ετούτα τα θαλασσινά ατυχήματα, το καλοκαίρι του 1953, μας αποκαλύπτουν την επικινδυνότητα των καλοκαιρινών δραστηριοτήτων, όταν υπάρξει κάποια απροσεξία ή παρουσιαστούν άλλες απρόβλεπτες αιτίες.

O φάρος στα Πευκάκια κάτω από τον οποίο συνέβη το ατύχημα στις 19/7/1953

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου