Γρηγόρης Καρταπάνης: Οι δήμαρχοι του Βόλου (1881-2014)

γρηγόρης-καρταπάνης-οι-δήμαρχοι-του-β-349061

ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Βαδίζουμε πλέον στην τελική ευθεία για τη διενέργεια των αυτοδιοικητικών εκλογών που ετούτη τη φορά διεξάγονται το Μάιο -κι όχι τον Οκτώβριο όπως συνηθίζονταν έως τώρα- ταυτόχρονα με τις ευρωεκλογές. Σύμφωνα με τα νέα καλλικρατικά δεδομένα οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές θα διανύουν πενταετή θητεία και οι αντίστοιχες εκλογές θα συμπίπτουν με εκείνες για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, αποφεύγοντας τις συνεχείς προσφυγές στις κάλπες. Οι νεοεκλεγέντες τοπικοί άρχοντες θα αναλαμβάνουν καθήκοντα από την 1η Σεπτεμβρίου.

Με αφορμή τις επερχόμενες αναμετρήσεις- δηλαδή χάριν της επικαιρότητας-θα επιχειρήσουμε σήμερα μια συνοπτική αναδρομή στους δημάρχους που διαχειρίστηκαν τις τύχες ετούτης εδώ της πόλης από τα 1881 έως σήμερα, μαζί με κάποιες σύντομες αναφορές κι επισημάνσεις.

Στα επόμενα δύο σημειώματά μας, ως το πέρας των εκλογικών αναμετρήσεων, θα μνημονεύσουμε κάπως διεξοδικότερα τους πρώτους Δημάρχους του Βόλου, από την προσάρτηση στο Ελληνικό κράτος, έως τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα.

Ολοι οι δημοτικοί άρχοντες

Θα ήταν -αν θυμάμαι καλά- κάπου γύρω στα 1990, όταν για τις ανάγκες των πρώτων ερευνητικών μου ενασχολήσεων, αναζητούσα πληροφορίες για τις θητείες κάποιων δημάρχων του Μεσοπολέμου. Ζήτησα τη συνδρομή του κ. Δημήτρη Σιάτρα, διευθυντή του Δήμου Βόλου τότε, αλλά και προέδρου της Εταιρείας Θεσσαλικών Ερευνών, ο οποίος μου έθεσε υπόψη ένα χειρόγραφο κατάλογο, που είχε συντάξει ο ίδιος, με όλους τους δημάρχους Παγασών (Βόλου), από το 1881 έως εκείνη την εποχή, με τη διάρκεια της θητείας του καθενός, προσθέτοντας, όπου επιβάλλονταν κάποιες απαραίτητες διευκρινήσεις. Με τη συγκατάθεσή του τον αντέγραψα τότε, ως ιδιαίτερα χρήσιμο βοήθημα.

Ετσι ακριβώς παρατίθεται πιο κάτω με τη προσθήκη των τελευταίων δημάρχων έως σήμερα:

Καρτάλης Γεώργιος 2/11/1881 έως 30/9/1891

Τοπάλης Αλέξανδρος 1/101891 έως 31/11/1895

Αργύρης Ιωάννης 1/12/1895 έως 31/11/1899

Γεωργιάδης Νικόλαος 1/12/1899 έως 30/9/1907

Καρτάλης Ιωάννης 1/10/1907 έως 20/6/1908 (πέθανε δήμαρχος)

Π.Σαράτσης – Ι. Γκλαβάνης 21/6/1908 έως 31/8/1908 (δημαρχούντες )

Γκλαβάνης Κων/νος 1/9/1908 έως 24/10/1925 (Με δημαρχούντες για τα διαστήματα που τέθηκε εκτός υπηρεσίας τους: Π.Σαράτση, Β. Παπαιωάννου και Δ. Κουκιάδη)

Σπυρίδης Σπύρος 25/10/1925 έως 3/8/1929

Καρτάλης Κων/νος 4/8/1929 έως 19/3/1933 (πέθανε δήμαρχος)

Αντωνόπουλος Ιωάν. 20/3/1933 έως 12/4/1934 (Δημαρχών)

Σπυρίδης Κων/νος 13/4/1934 έως 8/7/1938

Σαράτσης Νικόλαος 9/7/1938 έως 21/4/1944

Χατζηκωνσταντίνου Π. 22/4/1944 έως 6/5/1944 (Δημαρχών).

Παπασακελλαρίου Θρ. 7/5/1944 έως 20/10/1944

Κονταράτος Ιωάννης 21/10/1944 έως 12/2/1945

Παπαγεωργίου Ν. 13/2/1945 έως 19/10/1945

Κοντοστάνος Γ. 20/10/1945 έως 25/5/1946

Ζησάκης Ζήσης 26/5/1946 έως 14/8/1950

Τζίκας Θεόφιλος 10/8/1950 έως 19/9/1950

Δάρας Κων/νος 20/9/1950 έως 15/1/1951

Βουγάς Παναγιώτης 16/1/1951 έως 31/5/1951

Κοντοστάνος Γεώργιος 1/6/1951 έως 4/2/1955

Καρτάλης Γεώργιος 5/2/1956 έως 31/7/1956

Στουρνάρας Αριστείδης 1/2/1956 έως 27/4/1956 (Δημαρχών).

Κλαψόπουλος Θεόδωρος 28/4/1956 έως 10/5/1959

Κονταράτος Ιωάννης 11/5/1959 έως 15/8/1964

Κλαψόπουλος Θεόδωρος 16/8/1964 έως 16/8/1967

Σάρος Γεώργιος 17/8/1967 έως 20/8/1972

Καλούσης Ιωάννης 21/8/1972 έως 26/1/1973 (Αντιδήμαρχος).

Παπαθανασίου Απόστολος 27/1/1973 έως 15/9/1974

Τσιάμης Δ. (πρωτοδίκης) 19/9/1974 έως 31/5/1975

Κλαψόπουλος Θεόδωρος 1/6/1975 έως 31/12/1978

Κουντούρης Μιχάλης 1/1/1979 έως 31/12/1990

Πιτσιώρης Δημήτρης 1/1/1991 έως 31/12/1998

Κουντούρης Μιχάλης 1/1/1999 έως 8/5/2000

Μήτρου Κυριάκος 8/5/2000 έως 31/12/2006

Βούλγαρης Αλέκος 1/1/2007 έως 31/12/2010

Σκοτινιώτης Πάνος 1/1/2011 έως —-

Στον παραπάνω κατάλογο απαριθμούνται συνολικά 25 δήμαρχοι αιρετοί, διορισμένοι, ή υπηρεσιακοί και 9 αναπληρωτές – «δημαρχούντες». Τμήμα του καταλόγου (ως τα 1955) εμπεριέχεται στη μελέτη του κ. Δημ. Σιάτρα «Ο Δήμος Παγασών (Βόλου) 1981-1954», που δημοσιεύεται στο Αρχείο Θεσσαλικών Μελετών, τόμος 14ος, Βόλος 2005, σελ. 195-218.

Σύντομες αναφορές

Αν θέλαμε να εστιάσουμε την προσοχή μας περισσότερο σε ορισμένες πτυχές αυτής της πορείας των 133 χρόνων στα δημοτικά δρώμενα, ας διακρίνουμε τις εξής περιόδους:

1) Από το 1881 ως τις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα

Πρώτος δήμαρχος στον ελεύθερο πλέον Βόλο αναλαμβάνει ο Γεώργιος Καρτάλης που ήδη κατέχει από πριν το αξίωμα και επανεκλέγεται δύο φορές στα 1883 και 1887.

Ακολουθούν ο Αλ. Τοπάλης (1891 -95) και ο Ιωάννης Χατζή-Αργύρης, η θητεία του οποίου συμπίπτει με τα γεγονότα του 1897, για να συνεχίσει επί μια δημιουργική οκταετία ο γιατρός Νικόλαος Γεωργιάδης. Τον διαδέχεται ο Ιωάννης Καρτάλης που πεθαίνει προτού συμπληρώσει χρόνο στο δημαρχιακό θώκο. Στις επαναληπτικές εκλογές που διεξάγονται εκτάκτως εκλέγεται ο Κων. Γκλαβάνης. Ως την εκλογή του Ιω. Καρτάλη παρατηρείται μια ομαλή, ανά τετραετία διαδοχή δημάρχων.

Η περίοδος 1908-1925 καλύπτεται από την παρουσία –με ενδιάμεσες παύσεις- του Κ. Γκλαβάνη, καθώς συμπίπτει με την ταραγμένη δεκαετία 1912-1922 (πόλεμοι διχασμός, πολιτικές εντάσεις, Μικρασιατική Καταστροφή, προσφυγιά κ.λ.π). Στο ίδιο διάστημα παρατηρούνται διαφοροποιήσεις ως προς τον τρόπο εκλογής των δημοτικών αρχών.

2) Περίοδος Μεσοπολέμου

Από το 1925 ως το 1929 δήμαρχος είναι ο Σπύρος Σπυρίδης, τον οποίο διαδέχεται ο Κων/νος Καρτάλης (γιός του Γεωργίου) που επίσης πεθαίνει στη διάρκεια της δημαρχίας του, όπως ο θείος του Ιωάννης. Για ένα περίπου χρόνο τον αναπληρώνει ως «δημαρχών» ο Ιωάννης Αντωνόπουλος (1933-34) για να ακολουθήσει ο έτερος Σπυρίδης, ο Κων/νος που ολοκληρώνει τη θητεία του στα χρόνια του μεταξικού καθεστώτος. Το καλοκαίρι του 1938 διορίζονται νέοι δήμαρχοι, άνευ βέβαια εκλογών, στελέχη του καθεστώτος, αφού επιδίωξή του είναι να τοποθετηθούν έμπιστα πρόσωπα σε διάφορες θέσεις εξουσίας. Έτσι στο Βόλο διορίζεται ο Νικόλαος Σαράτσης, που συνεχίζει και στα χρόνια της Κατοχής.

3) Περίοδος πολέμου-Κατοχής

Ο Ν. Σαράτσης, παραμένει δήμαρχος Παγασών ως τον Απρίλιο του 1944, δηλαδή στο μεγαλύτερο διάστημα της Κατοχής, όπως άλλωστε συνέβη με πολλά στελέχη της 4ης Αυγούστου, που διατήρησαν τις θέσεις τους. Ακολουθεί η ολιγοήμερη αναπλήρωση του Π. Χατζηκωνσταντίνου ως «δημαρχούντος» και η οδυνηρή περίοδος της σκλαβιάς ολοκληρώνεται με τη παρουσία του Θρασύβουλου Παπασακελλαρίου, ως τη μέρα της απελευθέρωσης.

4) Μεταπολεμική περίοδος

Αμέσως μετά την αποχώρηση των κατακτητών, δήμαρχος αναλαμβάνει ο γιατρός Ιω. Κονταράτος, τον οποίο διαδέχονται επίσης για ολιγόμηνα διαστήματα ο Ν. Παπαγεωργίου και Γ. Κοντοστάνος, ως προσωρινοί-υπηρεσιακοί δημοτικοί άρχοντες, ίσαμε τη διεξαγωγή των πρώτων εκλογών.

Σε αυτές, πρώτος αιρετός δήμαρχος Βόλου αναδεικνύεται ο Ζήσης Ζησάκης, που αργότερα διετέλεσε και υπουργός. Ακολουθούν σύντομες θητείες τριών «υπηρεσιακών» δημάρχων, ώσπου εκλέγεται το 1951 ο Γ. Κοντοστάνος. Τον διαδέχεται ο Γεώργιος Καρτάλης (1955), ο οποίος έπειτα από ένα χρόνο στο Δήμο Βόλου, αποσύρεται για την κεντρική εξουσία, όπου κι εκλέγεται βουλευτής, αλλά η πολιτική του σταδιοδρομία σταματά με τον πρόωρο θάνατό του σε ηλικία 49 ετών, ενάμισι χρόνο αργότερα (27/9/57). Ορίζεται ως «δημαρχών» ο πρόεδρος του Δημ. Συμβουλίου Αρ. Στουρνάρας και σε επαναληπτικές δημαιρεσίες εκλέγεται, για πρώτη φορά, ο Θ. Κλαψόπουλος. Αφού τον διαδέχεται ενδιάμεσα ο γιατρός Ιω. Κονταράτος(1959-1964), επανεκλέγεται στις επόμενες εκλογές, στη δεύτερη θητεία του, που όμως δεν ολοκληρώνεται από την επικράτηση της δικτατορίας.

5) Δικτατορία

Πρώτος δήμαρχος των απριλιανών ορίστηκε ο Γ. Σάρος, που διένυσε πενταετή παρουσία ως τον Αύγουστο του 1972. Ο αντιδήμαρχος Ιω. Καλούσης παραμένει για μερικούς μήνες ως «δημαρχών», έως ότου διοριστεί ο Απ. Παπαθανασίου, γνωστός δικηγόρος του Βόλου και καταξιωμένος συγγραφέας που παρέμεινε ως το Σεπτέμβριο του 1974.

6) Μεταπολίτευση

Από δω και πέρα παρατηρείται η ομαλή διάδοχη ανά τετραετία των δημάρχων. Μετά την κατάρρευση της χούντας αναλαμβάνει ως υπηρεσιακός δήμαρχος ο πρωτοδίκης Τσάμης και στις πρώτες μεταπολιτευτικές εκλογές, επανέρχεται για τρίτη θητεία ο Θ. Κλαψόπουλος. Ακολουθούν οι τρείς συνεχόμενες τετραετίες του Μιχάλη Κουντούρη και οι δύο του Δημ. Πιτσιώρη. Επανακάμπτει το 1998 ο Κουντούρης, αλλά παραιτείται στις 8/5/2000 και στη θέση του δημάρχου εκλέγεται ο πλειοψηφών σύμβουλος της παράταξης Κυριάκος Μήτρου, που επικρατεί και στις επόμενες εκλογές του 2002. Τον διαδέχεται ο Αλέκος Βούλγαρης, ώσπου φτάνουμε στον νυν απερχόμενο δήμαρχο Πάνο Σκοτινιώτη.

Τώρα ο λαός του διευρυμένου καλλικράτειου Δήμου Βόλου καλείται να εκλέξει τον επόμενο δήμαρχο. Ετούτος, όποιος και να ‘ναι θα πρέπει, εκτός των άλλων, να ρίξει μια ματιά στο έργο όλων αυτών των προκατόχων του, ώστε να αποκομίσει εμπειρίες από τη θετική τους συμβολή, αλλά και να αποφύγει τα όποια λάθη τους, για το καλό του τόπου.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου