Του Γεωργίου Καλτογιάννη
Αντιπεριφερειάρχη Μαγνησίας
Η οικονομική κρίση που πλήττει την Ελλάδα έχει αίτια, πολλάκις ειπωμένα, όπως τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα, τη μη ορθολογική διαχείριση των δημόσιων δαπανών, το τεράστιο δημόσιο χρέος, την έλλειψη εξαγωγών, την έλλειψη ανταγωνιστικότητας και τη λειτουργία της αγοράς εργασίας.
Η τρέχουσα οικονομική συγκυρία καθώς και η πολιτική που ασκείται με στόχο την αντιστάθμιση των ελλειμματικών προϋπολογισμών και την ενδυνάμωση της προοπτικής διαχείρισης των δημοσιονομικών χρεών, απαιτεί εξορθολογισμό του δημοσίου τομέα τόσο σε επίπεδο δαπανών όσο και σε επίπεδο αποτελεσματικότητας και οργάνωσης.
Σε αυτό το πλαίσιο η Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί ούτε πρέπει να μείνει απλός παρατηρητής των αλλαγών. Ομως, δεν πρέπει να γίνει μέρος του προβλήματος αλλά οφείλει να γίνει μέρος της λύσης του.
Το αρνητικό επιχειρηματικό και επενδυτικό κλίμα που κυριαρχεί στην Ελλάδα σήμερα, αποτελεί την κύρια πηγή κακοδαιμονίας της κοινωνίας και της εθνικής οικονομίας.
Η αποτελεσματική αναστροφή αυτού του εξαιρετικά δυσμενούς επενδυτικού και επιχειρηματικού κλίματος, που πλήττει στο σύνολό τους τις περιφέρειες της χώρας, μπορεί να αλλάξει με την αποφασιστική παρέμβαση της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Πρέπει να σχεδιασθούν πολιτικές για την υποστήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και πολιτικές ενθάρρυνσης και προσέλκυσης ιδιωτικών επενδύσεων σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να συμβάλλει στην ανάκαμψη της εθνικής οικονομίας και στη δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη, μέσω της πολλαπλής στήριξης της επιχειρηματικότητας και των ιδιωτικών επενδύσεων.
Μια τέτοια στρατηγική για την ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση, που θα θέτει στο επίκεντρο των πολιτικών της την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και την υλοποίηση μεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων είναι μονόδρομος, διότι:
-Για πάρα πολλά χρόνια το ελληνικό δημόσιο θα αδυνατεί να ενισχύει αφειδώς την τοπική αυτοδιοίκηση προκειμένου αυτή να ασκεί κοινωνικές πολιτικές.
-Οι δημόσιες επενδύσεις και, κυρίως, για μικρά περιφερειακά και δημοτικά έργα, θα είναι πάρα πολύ περιορισμένες.
-Οι μεγάλες οικονομικές δυσκολίες των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων θα αποτελούν ανυπέρβλητα εμπόδια έστω και για συγκρατημένες αυξήσεις των δημοτικών εσόδων.
-Η πιστοληπτική ικανότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης -σχεδόν στο σύνολό της- θα εξακολουθήσει να παραμένει αρνητική για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιουργώντας μεγάλα εμπόδια στην αύξηση των δαπανών και των επενδύσεων.
Για να γίνει πραγματικότητα το όραμα για οικονομικά βιώσιμες περιφέρειες και τοπικές κοινωνίες, που θα εξασφαλίζουν πολύ μεγάλη κοινωνική συνοχή, προϋπόθεση είναι η δημιουργία σημαντικών κινήτρων και συγκριτικών πλεονεκτημάτων, που θα καταστήσουν τις περιφέρειες ιδιαίτερα ελκυστικές για μεγάλο αριθμό σύγχρονων και δυναμικών επιχειρήσεων και ιδιωτών επενδυτών με μακροχρόνιο επενδυτικό ορίζοντα.
Η προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων από την τοπική αυτοδιοίκηση με στρατηγικό στόχο τη βελτίωση του επιπέδου ευημερίας και τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας, προϋποθέτει ενημέρωση για τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει μια περιφέρεια σε σχέση με άλλες για την προσέλκυση επενδύσεων, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα και τις πιο σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες που διανοίγονται για τους ενδιαφερόμενους επενδυτές.
Η βιωσιμότητα όμως της περιφερειακής οικονομίας και των επιχειρήσεων δεν εξασφαλίζεται χωρίς την ενεργό συμπαράσταση των Πανεπιστημίων και των Τ.Ε.Ι.
Για να καταπολεμηθεί η μακροχρόνια ανεργία και να υποστηριχθεί η βιώσιμη ανάπτυξη στις περιφέρειες της χώρας, τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να μετατραπούν σε δεξαμενές προηγμένων γνώσεων και ερευνών καθώς και σε ισχυρούς πόλους δημιουργίας ικανών στελεχών και εργαζομένων, προκειμένου να ικανοποιούνται οι ανάγκες των επιχειρήσεων για την ταχεία μετάβασή τους στην οικονομία της γνώσης, που ενισχύει κατακόρυφα τη διεθνή ανταγωνιστικότητα.
Μια από τις χρόνιες ασθένειες της Ελληνικής οικονομίας είναι ότι σε πολύ μεγάλο βαθμό το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας είναι αποκομμένο από τον κόσμο της πραγματικής οικονομίας και της επιχειρηματικότητας.
Το εκπαιδευτικό δυναμικό, θα πρέπει να υπηρετεί τις ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας, καταρτίζοντας και εξειδικεύοντας κατάλληλα νέους ανθρώπους, ώστε να είναι ικανοί να στελεχώνουν με υψηλή αποτελεσματικότητα το δημόσιο και τον επιχειρηματικό τομέα.
Σήμερα οι ταχύτερα αναπτυσσόμενες επιχειρήσεις είναι εκείνες που διαθέτουν προϊόντα τα οποία βασίζονται σε προηγμένες έρευνες και τεχνολογίες, που εξασφαλίζονται μέσω της στενής συνεργασίας τους με πανεπιστήμια, τεχνολογικά ινστιτούτα και ερευνητικά κέντρα.
Με απλά λόγια, το ανώτερο εκπαιδευτικό σύστημα πραγματοποιεί έρευνες, τις οποίες διαθέτει σε συνεργαζόμενες επιχειρήσεις, οι οποίες με τη σειρά τους τις αξιοποιούν και τις προσαρμόζουν, ώστε να μετατραπούν σε υπηρεσίες και προϊόντα που θα πωλούνται σε διαφορετικά κοινά.
Τα «προϊόντα της γνώσης» έχουν το πλεονέκτημα ότι αντιμετωπίζουν περιορισμένο ανταγωνισμό και πολύ μεγάλη ζήτηση, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να εξασφαλίζουν ταχεία άνοδο των πωλήσεων και των κερδών τους. Επιπλέον τα «προϊόντα της γνώσης» διατίθενται εύκολα στη διεθνή αγορά, αρκεί βέβαια να βασίζονται σε μεγάλα και οργανωμένα δίκτυα και σε υψηλές δαπάνες διαφημιστικής και επικοινωνιακής προβολής τους.
Εφόσον μια χώρα διαθέτει μεγάλο αριθμό καινοτόμων επιχειρήσεων και αναβαθμισμένο εκπαιδευτικό σύστημα κατάλληλα προσαρμοσμένο για να εξυπηρετεί τις ανάγκες των επιχειρήσεων, τότε οι επιτυγχανόμενοι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης δημιουργούν τις προϋποθέσεις για διατήρηση σε χαμηλά επίπεδα της ανεργίας, δημιουργία νέων εισοδημάτων, αύξηση των επενδύσεων κλπ.
Σήμερα είναι περισσότερο από ποτέ επιτακτική η ανάγκη να δημιουργηθεί ένα διαφορετικό μοντέλο διοίκησης και λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης σε σχέση με αυτό που επικρατούσε. Ο εξορθολογισμός των υπηρεσιών της τοπικής αυτοδιοίκησης, η αξιοποίηση ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων για έργα ουσίας και όχι βιτρίνας, η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, οι συμπράξεις με διάφορους φορείς για περιβαλλοντικές και κοινωνικές πρωτοβουλίες, οι διαδημοτικές και διαπεριφερειακές συνεργασίες με στόχο τις οικονομίες κλίμακας, η επένδυση στην τοπική ανάπτυξη (επιχειρηματικότητα, τουρισμός, πολιτισμός, τοπικά προϊόντα κτλ.) είναι μόνο μερικοί από τους τομείς στους οποίους πρέπει να στραφεί η τοπική αυτοδιοίκηση, ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες.
