Tων Δρ. Νικόλαου Αθ. Κυριαζή & Δημήτρη Γ. Τσούτσα*
Ολο και περισσότερο έντονη γίνεται η πίεση που δέχεται η παγκόσμια οικονομία από τις πληθωριστικές πιέσεις κατά τα τελευταία δύο έτη κατά τη διάρκεια του κορωνοϊού και ακόμη πιο έντονη κατέστη το τελευταίο μισό έτος λόγω της ενεργειακής κρίσης. Σε αυτά ήρθε να προστεθεί και η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που οδήγησε τις τιμές σε ακόμη υψηλότερο επίπεδο κατά τον τελευταίο μήνα. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον που οι καταναλωτές και επενδυτές εμφανίζονται ανίκανοι να αντιμετωπίσουν τη Λερναία Ύδρα των παραγόντων ανόδου του πληθωρισμού οι επιπτώσεις στην καθημερινότητα είναι εμφανείς.
Οι καταναλωτές καλούνται να πληρώσουν υπέρογκα ποσά για ηλεκτρικό ρεύμα, θέρμανση, μετακινήσεις με το ιδιωτικό αυτοκίνητο τους, καθώς και για άλλα βασικά αγαθά διαβίωσης, όπως τρόφιμα και ένδυση. Έκδηλες είναι οι επιπτώσεις και στον στρατηγικό σχεδιασμό των επενδυτών που προσπαθούν απεγνωσμένα να βρουν χρηματοοικονομικά εργαλεία ικανά να προσφέρουν αντίσταση στη διάβρωση των αποδόσεων από παραδοσιακές επενδύσεις που επιφέρει η αυξημένη αβεβαιότητα λόγω πληθωρισμού. Όλα αυτά συμβαίνουν μέσα στο γενικότερο κλίμα εμπιστοσύνης που (σε κάποιο βαθμό παραδόξως) συνεχίζει να διακατέχει τους καταναλωτές και επενδυτές αναφορικά με τις πολιτικές που ακολουθούνται από τις νομισματικές αρχές (χαμηλά επιτόκια, χαλάρωση της αυστηρότητας ως προς την επίτευξη του στόχου χαμηλού πληθωρισμού) επειδή είναι γενικώς αποδεκτό ότι οι ασυνήθιστες περιστάσεις απαιτούν και την υιοθέτηση ασυνήθιστων πρακτικών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων.
Το μεγαλύτερο δίλημμα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι σύγχρονοι επενδυτές είναι το αν πρέπει να υπακούσουν στις επιταγές των αβέβαιων καιρών που επικρατούν και να συμπεριφερθούν αμυντικά και επιφυλακτικά ως προς τις επενδυτικές στρατηγικές τους ή αν θα ήταν σωστότερο να θεωρήσουν τη διαιωνιζόμενη αλλά πάντα αμβλυνόμενη από τα υποστηρικτικά μέτρα κρίση ως ευκαιρία πραγματοποίησης κερδών. Με άλλα λόγια, εξακολουθεί ο χρυσός να αποτελεί το ασφαλές καταφύγιο και πανάκεια σε περιόδους οικονομικών τριγμών ή μήπως πλέον οι κρίσεις αποτελούν περιόδους αέναης συσσώρευσης χρέους που όμως φουσκώνουν και τις αγοραίες τιμές σημαντικού αριθμού περιουσιακών στοιχείων; Αξίζει τελικά κάποιος να διαφυλάττει με υπομονή και στωϊκότητα την αξία του πλούτου που ήδη κατέχει ή μήπως τα πληθωριστικά κύματα είναι πολύ μεγάλα για να αντιμετωπιστούν και αναγκαστικά πρέπει να βρει μέσο διαφυγής που να αναπτύσσει μεγαλύτερη ταχύτητα από αυτά;
Κατά την περίοδο κρίσεων, οι επενδυτές έχουν ως προσφιλή στρατηγική να περιμένουν οι τιμές των επενδυτικών στοιχείων να φθάσουν στο κατώτατο σημείο τους, ελπίζοντας στην πραγματοποίηση πολύ υψηλών αποδόσεων όταν το πληθωριστικό σοκ καταστεί επιδραστικό στις τιμές αυτών των περιουσιακών στοιχείων και αυξήσει τις αγοραίες αξίες τους σε πολύ μεγάλο βαθμό. Επιπλέον, συχνά παρατηρείται στροφή σε ομόλογα βραχυπρόθεσμης ωρίμανσης –τα οποία ίσως και να εμπεριέχουν κάποιο βαθμό κινδύνου ώστε να αυξηθεί η συνολική απόδοση του χαρτοφυλακίου- προκειμένου να αποφευχθεί η αβεβαιότητα που επιφέρει το μακρινό μέλλον. Εναλλακτικές επιλογές αποτελούν οι μετοχές καθιερωμένων επιχειρήσεων με μεγάλο μερίδιο αγοράς στον κλάδο τους, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να επωφεληθούν από το κύμα ακρίβειας και να επιτύχουν υπερκέρδη λόγω επιβολής πολύ υψηλής τιμής και μετακύλισης του βάρους στους καταναλωτές. Ο συνεχιζόμενος για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα πληθωρισμός καθιστά επίσης ορατό το ενδεχόμενο να μειωθεί η αξιοπιστία των ανακοινώσεων των κεντρικών τραπεζών, οδηγώντας σε περαιτέρω ευκαιρίες κέρδους στην αγορά κρατικών ομολόγων ή ξένου συναλλάγματος. Οι καινοτόμες μορφές επενδύσεων, πχ. οι επενδύσεις σε ψηφιακά νομίσματα όπως το Bitcoin και τα πλείστα υποκατάστατα του αποτελούν επίσης αγαπημένους προορισμούς όσων πιστεύουν ότι η ευμετάβλητη άνοδος των χρηματιστηριακών τιμών τους δε θα μετατραπεί σε πτώση και ότι θα υπερκεράσει την άνοδο του πληθωρισμού που μειώνει την αγοραστική αξία.
Μπορούν όλα τα παραπάνω να αποτελέσουν αποτελεσματική επενδυτική ασπίδα προστασίας από τον πληθωρισμό; Σε κάποιο βαθμό προφανώς και μπορούν, όπως και αρκετές άλλες συνδυαστικές ή μη επενδυτικές στρατηγικές με τον κατάλληλο χειρισμό. Είναι βέβαιο ότι τελικά θα αποβούν προσοδοφόρες κινήσεις μέσα στο άκρως πληθωριστικό περιβάλλον, την ανάγκη για συνεχείς ενέσεις ρευστότητας, τη μείωση δυνατότητας ελιγμών των κυβερνήσεων, το γρήγορα αυξανόμενο χρέος, την υγειονομική κρίση που εύκολα μετατρέπεται σε χρηματοοικονομική, την ενεργειακή κρίση, και τις γεωπολιτικές αναταραχές; Προφανώς και έχουν μπει υπερβολικά πολλοί παράγοντες σε αυτή την εξίσωση για να μπορέσει να δοθεί με βεβαιότητα καταφατική απάντηση…
*Ο Δρ. Νικόλαος Αθ. Κυριαζής
είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Ο Δημήτρης Γ. Τσούτσας
είναι Οικονομολόγος,
Master’sin Applied Economics.
