Η προβολή σταθμών της σύγχρονης ιστορίας ανανεώνει μνήμες και αναδεικνύει την εθνική μας ταυτότητα και την ιστορική μας αυτογνωσία
Το όραμα και το χρέος προς την πατρίδα, η ιστορική σημασία των εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 και η παγκόσμια εμβέλεια του θαύματος των αγώνων για τη λευτεριά είναι τα κομμάτια, που συνθέτουν το παζλ του κινήματος της Παλιγγενεσίας των υπόδουλων Ελλήνων. Στέλνει ηχηρό μήνυμα σε όλον τον κόσμο πως η ελευθερία και η ανεξάρτητη βούληση για τον ελληνισμό ήταν και είναι το κυρίαρχο μέλημα. Για τις αξίες αυτές έδωσε αγώνες, διαχρονικά, από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας.
Αυτές τις αρχές και τις αξίες αποτυπώνει στο νέο του πόνημα «Μελετήματα για το 1821» με υπότιτλο «Η Επανάσταση στη Μακεδονία, τη Θράκη, τα γεγονότα στη Μ. Ασία, την Κωνσταντινούπολη, την Κύπρο, τα Επτάνησα κ.ά.» ο Αθανάσιος Καραθανάσης, ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ. και καθηγητής Λευκωσίας, διδάκτωρ φιλοσοφίας και Θεολογίας του Α.Π.Θ., υφηγητής Μεσαιωνικής και Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές σε διάφορα ξένα Πανεπιστήμια, ενώ συμμετείχε σε σεμινάρια και έδωσε διαλέξεις. Ασχολείται με τη νεότερη ιστορία της Μακεδονίας, της Θράκης, της σύνολης Μ. Ασίας και της ελληνικής διασποράς. Επί μία εικοσαετία και πλέον υπηρέτησε την Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών της οποίας υπήρξε πρόεδρος (2015-2018). Το Οικουμενικό Πατριαρχείο τον τίμησε με το οφίκιο του Αρχοντος Διερμηνέως και το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας με τον Σταυρό του Αγίου Μάρκου.
Το βιβλίο εκδόθηκε και κυκλοφόρησε πρόσφατα, τον Ιανουάριο του 2022, από τις εκδόσεις Κυριακίδη με 400 σελίδες και μέτριο σχήμα 14Χ21. Μας ταξιδεύει σε τόπους της πατρίδας μας, ιερούς και αιματοβαμμένους, στους οποίους σημειώθηκαν, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, οι αιτίες και οι αφορμές, που τα προκάλεσαν. Το κάθε κείμενο κρατά τη δική του αυτονομία και την ιστορική του αξία, με κοινό σημείο συνάντησης το φιλελεύθερο πνεύμα των Ελλήνων, διαχρονικά, για το οποίο έχουν δώσει σκληρούς αγώνες για την κατάκτησή του, από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη ιστορική περίοδο του Ελληνικού Κράτους. Εμβληματικό και συμβολικά πατριωτικό το αφιέρωμα της έκδοσης, που καταχωρείται στις πρώτες σελίδες: «Μνήμη 1821 – Στους Μακεδόνες, Θράκες, Μικρασιάτες, Κυπρίους, Επτανήσιους αγωνιστές και τους μάρτυρες του αγώνος».
Αναδεικνύει συνοπτικά το ηρωικό και θυσιαστικό πνεύμα των αγωνιστών, αλλά και τα ηθικά προτάγματα, που σε κρίσιμες στιγμές του έθνους ήταν η κινητήρια δύναμη που οδηγούσε τους αγωνιστές στην διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους και την κατάκτηση της «δόξας». Βαριά «κληρονομιά», που δημιουργεί και βαριές ευθύνες. Γι’ αυτό κάθε αναφορά στους αγώνες της Επανάστασης, όπως αυτά που καταγράφει ο συγγραφέας είναι διδαχή και ερέθισμα, που μας υπενθυμίζουν τις πατριωτικές μας υποχρεώσεις, και διαχρονικά ταυτοποιούν το δικό μας εθνικό D.N.Α.
Τη χρονική αυτή περίοδο ζούμε τον απόηχο των περσινών εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821, γεγονός που καθιστά το βιβλίο επίκαιρο και έρχεται να συμπληρώσει τις τυχόν παραλείψεις. Είναι το επετειακό πέρασμα από τα 200 χρόνια της Επανάστασης, που γιορτάσαμε το 2021, στα 100 χρόνια της Μικρασιατικής Καταστροφής (1922-2022), που γιορτάζουμε τη φετινή χρονιά 2022. Μελετώντας τα κείμενα του βιβλίου, δεσμεύουν τον συναισθηματικό μας κόσμο και κυριαρχούν τα συναισθήματα συγκίνησης, πατριωτικού φρονήματος και περηφάνειας, που η φιλολογική και λογοτεχνική πένα του συγγραφέα τα καθιστούν ευανάγνωστα, κατανοητά και δίνουν στα κείμενα κύρος και προστιθέμενη αξία. Πολλά μάλιστα των κειμένων είναι έντονα βιωματικά, γιατί τα συνοδεύει η καταγραφή εντυπώσεων και εμπειριών του συγγραφέα από τις επισκέψεις που πραγματοποίησε, κατά καιρούς, στους αναφερόμενους τόπους. Η ύλη του περιεχομένου κατανέμεται στα προλογικά σημειώματα: «Εισαγωγικά» και «Η συγκλονιστική πορεία του Αγώνος της Εθνικής Ανεξαρτησίας» σε έξι ακόμη κεφάλαια: Πρώτο: «1821 στη Μακεδονία», περιέχει οκτώ κείμενα. Δεύτερο: «1821 στη Θράκη» με δύο κείμενα. Τρίτο: «1821 στη Μικρά Ασία» με οκτώ κείμενα. Τέταρτο: «Κύπρος και Επτάνησα», με δύο κείμενα. Πέμπτο: «Οι Ελληνες της διασποράς και οι πρόσφυγες» τρία κείμενα. Εκτο «Πηγές και απομνημονεύματα αγωνιστών» τρία κείμενα. Τα περιεχόμενα καταλήγουν στον κατάλογο μιας πλούσιας βιβλιογραφίας και το ευρετήριο ονομάτων και γεγονότων.
Περισπούδαστα μελετήματα με τεκμηριωμένο λόγο, διατυπωμένα με κριτική σκέψη, απόλυτη νοητική ακρίβεια των γεγονότων,που αποπνέουν τη δροσερή αύρα της λευτεριάς και τον στέφανο δόξας των αγωνιστών, αυτής της σημαντικής Εξέγερσης.
Εκτός από την πολύτιμη ιστορική γνώση και διδαχή, τα κείμενα μας παροτρύνουν να στρέψουμε τη σκέψη μας στο παρελθόν, που σηματοδοτεί και θέτει τις κατευθυντήριες γραμμές του μέλλοντος. Με τη γνώση και την αποδοχή της ιστορίας μπορούμε να σταθούμε όρθιοι, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και σε κάθε κρίσιμη ιστορική καμπή, αν η πατρίδα σημάνει νέο προσκλητήριο, να προστρέξουμε με πατριωτικό φρόνημα και θυσιαστικό πνεύμα, αποδεικνύοντας πως είμαστε άξιοι απόγονοι των αγωνιστών που η ιστορία που έγραψαν είναι πνεύμα και διδαχή όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για όλο τον κόσμο.
Το εισπράττομε από τα μηνύματα χιλιάδων ξένων φιλελλήνων, που εκφράζονται πάντα με τιμητικό και επαινετικό λόγο για τους αγώνες του έθνους και τους Ελληνες αγωνιστές αυτής της ιστορικής εξέγερσης. Χρέος ηθικό και σεβασμό στην ιστορική πραγματικότητα επιβάλλουν να τηρούμε τους κανόνες του κληροδοτήματος που λάβαμε, εκφράζοντας παράλληλα την ευγνωμοσύνη μας στους ήρωες προπάτορές μας. Το ιστορικό παρελθόν μας διδάσκει πως η ιστορία επαναλαμβάνεται, ας είμαστε πάντα σε ετοιμότητα και εγρήγορση. Συγχαίρουμε και ευχαριστούμε τον δημιουργό Αθ. Καραθανάση, που με τον λόγο του, σε διάφορες μορφές έκφρασης, φέρνει στο προσκήνιο την ιστορική αυτή αξία. Πολύτιμη διδαχή και ερέθισμα «δασκάλου» προς τους νέους μας.
Του Τάκη Παντελόπουλου
