ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ

Η Ιουδήθ των Ιουδαίων και η Ιουδήθ των Γάλλων ~ Άληστα συμβάντα, δυσθροοι λόγοι

η-ιουδήθ-των-ιουδαίων-και-η-ιουδήθ-των-γ-228782

Του Γιάννη Ν. Καλαντζή, [email protected]

Η Ιουδήθ από τη Βετελούα, ήταν θυγατέρα του Μεραρί (κεφ. η’1) και χήρα του Μανασσή (κεφ. η’2) από τη φυλή Συμεών (κεφ. θ’2). Όταν τον 4ο αι.π.Χ. η γενέτειρά της κινδύνεψε να κυριευθεί και οι συμπολίτες της να θανατωθούν από τα στρατεύματα του Ολοφέρνη, στρατηγού του Ναβουχοδονόσορα, τους έσωσε, χρησιμοποιώντας την εξυπνάδα, την πίστη και την ομορφιά της. Σύμφωνα με όσα διαλαμβάνονται στην Παλαιά Διαθήκη, η ευειδής και πλούσια Ισραηλίτισσα μόλις αντιλήφθηκε τον επερχόμενο κίνδυνο, την πτώση της Βετελούας – η πολιορκία από τις δυνάμεις των Ασσυρίων συνεχιζόταν επί 34 ημέρες – ανέλαβε την πρωτοβουλία να σώσει τους συμπατριώτες της.

«Εκαλλωπίσθη σφόδρα εις εξαπάτησιν οφθαλμών ανδρών, όσοι αν ίδωσιν αυτήν», πλύθηκε με το λιγοστό νερό πήλινης γαβάθας, άλειψε το κορμί της με ακριβό μύρο, χτένισε περίτεχνα τα μαλλιά της, φόρεσε ωραιότατα ρούχα και κοσμήματα και κατευθύνθηκε στο εχθρικό στρατόπεδο. Το τολμηρό εγχείρημά της έπαιρνε σάρκα και οστά.

Η γοητευτική χήρα εντυπωσίασε τους πάντες στο πέρασμά της, καταγοήτευσε τον Ολοφέρνη, επειδή δε παρουσιάστηκε ως σεμνή ιέρεια της πόλης και, ως αγανακτισμένη, δήθεν, με όσα γίνονταν εκεί, προθυμοποιήθηκε να δώσει λύση στο πρόβλημά του. Να τον βοηθήσει να καταλάβει τη Βετελούα αυθωρεί και παραχρήμα!

Ο στρατηγός δελεάστηκε από την πρόταση της Ιουδήθ, η οποία, “προσελθούσα” στη σκηνή του ξετύλιξε με κάθε λεπτομέρεια το σχέδιό της για σύντομη πραγμάτωση του σκοπού. Με τις κολακείες και την εξυπνάδα της μέχρι και κατάληψη ολόκληρης της Ιουδαίας και της Ιερουσαλήμ υποσχέθηκε! Ο άνδρας παγιδεύτηκε από την ομορφιά και τα λεγόμενά της και δεσμεύτηκε να τη συνοδεύσει στο ανάκτορο του Ναβουχοδονόσορα μετά την ευόδωση των σχεδίων.

Την πρώτη νύχτα η θαρραλέα Ιουδαία κοιμήθηκε ήσυχη, δεν την ενόχλησε κανείς. Τη δεύτερη, την πλέον συναρπαστική, ο Ολοφέρνης, μη μπορώντας να συγκρατήσει τον πόθο του, την προσκάλεσε σε δείπνο. Στο άφθονο κρασί, όμως, που ήπιε όλο το βράδυ, η Ιουδήθ είχε βάλει υπνωτικό και ο αρχιστράτηγος, γύρω στα μεσάνυχτα δεν άντεξε και αποκοιμήθηκε. Επεσε σε λήθαργο.

Η Ιουδήθ έπιασε δουλειά αμέσως. Αρπαξε το κεφάλι του και με το σπαθί το απέκοψε τελείως από το σώμα! Ξημερώματα, στην έξοδο του στρατοπέδου, με το κεφάλι του Ολοφέρνη στο ταγάρι της, επέστησε την προσοχή των φρουρών, να μην ενοχλήσουν τον διοικητή τους. «Θέλει να συνεχίσει τον ύπνο του», ενημέρωσε ασθμαίνουσα!

Οταν μαθεύτηκε το γεγονός, το κεφάλι ήταν ήδη κρεμασμένο στα τείχη της Βετελούας. Το ηθικό των Ιουδαίων ανήλθε στα ύψη, ενώ οι πολιορκητές, αποκαρδιωμένοι, επέστρεψαν στη χώρα τους. Οι Εβραίοι σώθηκαν από βέβαιη σφαγή, τίμησαν την συμπατριώτισσά τους και δόξασαν το Θεό.

Η Ιουδήθ (το όνομα σημαίνει «τιμημένη» ή απλώς «γυναίκα από την Ιουδαία» – η θηλυκή μορφή του αρσενικού «Ιούδας») πρωταγωνιστεί στο φερώνυμο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης. Θεωρείται προμήτωρ του Χριστού, τιμάται ως αγία από την Ορθόδοξη Εκκλησία και εορτάζεται την Κυριακή των Προπατόρων του Θεανθρώπου.

Η άλλη Ιουδήθ δεν βρέθηκε στην ανάγκη να επιχειρήσει να σώσει συμπατριώτες της. Σχετίστηκε, βέβαια, με πολλούς άνδρες, που τους κατέβαλε αβίαστα, παγιδεύοντάς τους με την έλξη εκείνη, που γεννάει η γυναικεία έντονη προκλητικότητα. Την ομορφιά και τη γοητεία, όπλα που οδηγούν στη νίκη, στην κατάκτηση του αρσενικού.

Πρόκειται για τη Γαλλίδα Ιουδήθ Γκωτιέ (Παρίσι 1850-Ντινάρ 1917), την κόρη του πεζογράφου Θεόφιλου Γκοτιέ και της Ιταλίδας τραγουδίστριας Ερνέστα Γκρίζι. Στη βιογραφία του Νίτσε «Δεν είμαι άνθρωπος, είμαι δυναμίτης», η Σου Πριντό την περιγράφει ως «θεά του ενστίκτου και του διονυσιακού αισθησιασμού». Ηταν ψηλή, μελαχρινή, ωχρή, έντονα θεατρική, με τη «χυμώδη σιλουέτα και την αμεριμνησία Ανατολίτισσας», εξήγηση που δικαιολογεί γιατί τα ρομαντικά της μυθιστορήματα «εκτυλίσσονται στη μυστηριώδη Ανατολή, την οποία δεν είχε επισκεφθεί ποτέ»!

Κατά την Πριντό, ιδιαίτερη αδυναμία της Ιουδήθ, συζύγου του Κατύλ Μαντές, ήταν η ερωτική κλίση προς μεγαλύτερους από την ίδια άνδρες, όπως έκανε στα τριάντα της, που πλεύρισε τον Ρίχαρντ Βάγκνερ, για τον οποίο είχε αναλάβει να γράψει ένα άρθρο. Πολύ σύντομα άρχισε αλληλογραφία μαζί του. Ο ερωτευμένος Γερμανός συνθέτης την προσφωνούσε «Αγαπημένη Αφθονία»(!), στέλνοντας ως δώρα ακριβά υφάσματα και βαριά αρώματα. Η Ιουδήθ, για να μην ανακαλυφθεί η σχέση τους από την Κόζιμα, τη σύζυγό του, έστελνε τις επιστολές σε άλλη διεύθυνση. Οι δυο γυναίκες είχαν ένα κοινό σημείο: τη μουσική του Βάγκνερ, που, ως θρησκεία, τις απελευθέρωνε από τα γήινα και προκαλούσε έντονη συναισθηματική διέγερση.

Η Κόζιμα αντιστάθμιζε τον διονυσιασμό της Ιουδήθ. Οποτε η μουσική του συζύγου της εισερχόταν στη σφαίρα της θείας έκστασης, «η κυριαρχία της επί του Βάγκνερ ήταν απολλώνια, αποκλειστικά διανοητική, συχνά επιτιμητική…», οφειλόμενη κυρίως στην «αίσθηση δέους και τρέμουλου». Παρόλο που στο νου της κυριαρχούσε η ζωώδης έλξη, που έβλεπε να αναπτύσσεται ανάμεσα στον άνδρα της και την Ιουδήθ, δεν απομακρύνθηκε από εκείνον. Η μουσική ήταν η μόνη που τους κρατούσε ενωμένους.

Το πάθος των εραστών δεν εξελίχθηκε σε παράφορο. Μόλις δημοσιεύτηκε άρθρο της Γκοτιέ για τον Βάγκνερ, «αντάξιο κουτσομπολίστικου περιοδικού», η Κόζιμα έφριξε, αλλά μάλλον ένιωσε ανακουφισμένη. Η «Αγαπημένη Αφθονία» δεν έμεινε άλλο. Αποχώρησε και έζησε νέο παράφορο πάθος στην αγκαλιά ενός άλλου μεγάλου της εποχής, του Βίκτορα Ουγκώ. Ηταν λογικό. Ο συγγραφέας των «Αθλίων» ήταν έντεκα χρόνια μεγαλύτερος από τον Βάγκνερ…

Ο πολιτισμός της Απω Ανατολής ενέπνευσε μεγάλο μέρος του έργου της Ιουδήθ Γκοτιέ. «Ο αυτοκρατορικός δράκοντας», «Ο γέροντας του βουνού», «Αρώματα της παγόδας», είναι μερικά από τα μυθιστορήματά της. Μετέφρασε, επίσης, από τα ιαπωνικά, τα «Ποιήματα της λιβελλούλας». Τα απομνημονεύματά της έχουν μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί μιλούν για την παιδική της ηλικία, όπως τη βίωσε στο σαλόνι του πατέρα της. Το 1946 τιμήθηκε με το βραβείο Γκονκούρ.

Καλή Χρονιά φίλε αναγνώστη, με υγεία.

Εγγραφείτε στο Newsletter του Ταχυδρόμου