Της ΟΥΡΑΝΙΑΣ ΣΤΑΜΑΤΙΑΔΟΥ
Αναρωτιέμαι, αλήθεια, πόση υπομονή και επιμονή πρέπει να διαθέτει κανείς και πόση αγάπη για τον τόπο που γεννήθηκε, μεγάλωσε, δημιούργησε οικογένεια, υπηρέτησε ως εκπαιδευτικός, προσέφερε τις γνώσεις και τη σοφία του στα παιδιά της ιδιαίτερης πατρίδας του και στους συμπατριώτες του με τις μελέτες και τα συγγράμματά του!!!
Η αναφορά μου στον ακάματο εκπαιδευτικό και συγγραφέα κ.Νίκο Διαμαντάκο, του οποίου το πρόσφατο πόνημα με τον τίτλο «ΙΔΙΩΜΑΤΙΚΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΖΑΓΟΡΑΣ», κρατώ με χαρά και ενθουσιασμό στα χέρια μου.
Πρόκειται για ένα βιβλίο 440 σελίδων στο οποίο ο συγγραφέας ασχολήθηκε με ζήλο, υπομονή και μεθοδικότητα με την έρευνα της Ιστορίας της Γλώσσας της γενέτειράς του Ζαγοράς και Πουρίου (πατρίδας της συζύγου του) και το οποίο αφιερώνει στη μνήμη δύο εξαιρέτων φίλων του, του Αντώνη Στεφ. Κουτσελίνη και του Κώστα Νικ. Λιάπη!!!
Χαρακτηριστική η φράση του συγγραφέα, που προηγείται: «Αντίδοτο στη λήθη της τοπικής γλωσσικής παράδοσης» και η ρήση του Samuel Jonhnson: «Τα λεξικά είναι σαν τα ρολόγια. Το χειρότερο είναι καλύτερο από το τίποτα και το καλύτερο δεν είναι ποτέ απόλυτα ακριβές»!
Επονται: Πίνακας Περιεχομένων, Χαιρετισμός του Δημάρχου Ζαγοράς και Μουρεσίου, Πρόλογος του Συγγραφέα, Εισαγωγή, Ευρετήριο Λέξεων, Βιβλιογραφία και Βιογραφία του Συγγραφέα.
Ο Δήμαρχος Ζαγοράς και Μουρεσίου, κ. Παναγιώτης Κουτσάφτης, σημειώνει στο χαιρετισμό του τα εξής: «Ο Νίκος Διαμαντάκος τιμά τον τόπο και τη γλώσσα που μας παρέδωσαν οι πρόγονοί μας. Την παραδίδει σε όλους μας και κυρίως στους νεώτερους ως δώρα γνώσης, με αντίδωρο τη διάσωσή της. Σπουδαίο το έργο του και σπουδαιότερος ο ίδιος με την σταθερή αγάπη στον τόπο και στο άνθρωπο, μοναδικό σύνολο αξιών, που απλόχερα μοιράζεται μαζί μας. Καλή περιήγηση στο ταξίδι της γνώσης».
Ο κ. Νίκος Διαμαντάκος στον πρόλογό του αναφέρει: «Το παρόν βιβλίο σκοπό έχει να παρουσιάσει τη γλωσσική έκφραση, τον ιδιαίτερο τρόπο ομιλίας των προηγούμενων γενεών που συνεχίζεται και σήμερα όχι όμως με την καθολικότητα και τη γνησιότητα των προγόνων μας. Ανατρέχει στο παρελθόν, ανακαλεί μορφές και συμπεριφορές συγγενών μας, γειτόνων και άλλων συγχωριανών μας, επαναφέρει μνήμες, προκαλεί νοσταλγίες, τέρπει και συγκινεί».
Στην Εισαγωγή του σημειώνει: «Ασχολούμενος ευκαιριακά με την ανάσυρση λέξεων από τα βάθη της μνήμης μου, σκέφτηκα να κάνω μία συστηματική καταγραφή τους και να τις κάνω γνωστές σε βιβλίο, ώστε να τις διασώσω, καθόσον αποτελούν ψηφίδες στο ιστορικό και πολιτιστικό ψηφιδωτό του τόπου μας. Από το βιβλίο αυτό θα μπορούν να τις μαθαίνουν και οι επόμενες γενεές, ώστε να γνωρίσουν τον τρόπο ομιλίας, ακόμη και τον τρόπο ζωής των προγόνων μας».
Ο αριθμός των καταχωρημένων ιδιωματικών λέξεων προσεγγίζει τις 3500 λέξεις. Κατανέμονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: α) Στον «λεκτικό ιδιωματισμό», δηλαδή στις καθαρά ιδιωματικές λέξεις που δεν υπάρχουν σε λεξικά της νεοελληνικής κοινής π.χ. η λέξη αρουκάνστους
β) Στον «φωνητικό ιδιωματισμό» 1) Ουσιαστικά: γιουπόνος
Στην ιδιωματική ομιλία επισημαίνονται τα εξής φαινόμενα: α) Μεταβολές φωνηέντων: η αντί ο, του αντί το, ι αντί ε, ου αντί ο π.χ. η μαθητής, η δάσκαλος, του πιδί, του τιτράδιου, νιρό, πιδί, αγγουνός (εγγονός), ρουτώ (ερωτώ), μουλουγώ (ομολογώ), μ’δώρσι (μου δώρισε)….
β) Μεταβολές Συμφώνων: π.χ.καλόιρους (καλόγερος), φουνάεις (φωνάζεις), Θανάης (Θανάσης), διασεμί (γιασεμί), θκήμ’(δική μου)….
Παραθέτει φράσεις με ιδιωματική προφορά: π.χ. Ούλ’τ’μέραγυρίζ’τσ’δρόμ’.Κουβέντα κι κατ’σιό. –Μη τ’σκωνςμαναχόςτ’πέτρα, θα σ’πέσ’.
Ακολουθεί το λεξιλόγιο με αλφαβητική σειρά: αμπουδάου
Στο οπισθόφυλλο ο συγγραφέας καταλήγει: « Οι κάτοικοι της υπαίθρου οφείλουν να θεωρούν την παραδοσιακή γλώσσα ως πολύτιμη προγονική κληρονομιά, να την αγαπούν και να την ομιλούν στις μεταξύ τους συναναστροφές, παράλληλα με την καθιερωμένη νεοελληνική γλώσσα. Δεν πρέπει να χαθεί η ντοπιολαλιά μας. Αποτελεί θεμελιακό αγκωνάρι της καταγωγής μας, είναι η προίκα μας, είναι δύναμη. Πρέπει να τη διατηρήσουμε και να την έχουμε ασπίδα ενάντια στα δηλητηριώδη βέλη της παγκοσμιοποίησης, που στοχεύουν την παράδοσή μας, τα ήθη και τα έθιμά μας, την εθνική μας υπόσταση».
Συγχαίρω τον κ. Νίκο Διαμαντάκο για την σπουδαία, χρονοβόρα και επίπονη εργασία του, αφιέρωμα στη ντοπιολαλιά της γενέτειράς του, και τον ευχαριστώ από καρδιάς για το υπέροχο δώρο που μας χάρισε, λαμπρό παράδειγμα προς μίμηση, ένα ταξίδι γνώσης της πορείας της γλώσσας μας από τόπο σε τόπο!!!
