Της Πηνελόπης Ι. Παπαθανασίου, LLM Διεθνές και Ευρωπαϊκό Οικονομικό Δίκαιο, Δικηγόρου, Υπεύθυνης της ΧΕΝ Βόλου
Από τις διατάξεις του ΑΚ, συνάγεται ότι οι γονείς, είτε υπάρχει μεταξύ τους γάμος και συμβιώνουν, είτε έχει διακοπεί η συμβίωση, είτε έχει εκδοθεί διαζύγιο, έχουν κοινή και ανάλογη με τις δυνάμεις τους υποχρέωση να διατρέφουν το ανήλικο τέκνο τους, ακόμη και εάν τούτο έχει περιουσία, της οποίας όμως τα εισοδήματα ή το προϊόν της εργασίας του ή άλλα τυχόν εισοδήματά του δεν αρκούν για τη διατροφή του.
Καθώς δικαίωμα διατροφής έχει μόνο όποιος δεν μπορεί να διατρέφει τον εαυτό του από την περιουσία του ή από εργασία κατάλληλη για την ηλικία του, την κατάσταση της υγείας του και τις λοιπές βιοτικές του συνθήκες ενόψει και των τυχών αναγκών της εκπαίδευσής του, οι γονείς έχουν υποχρέωση διατροφής και του ενηλίκου τέκνου τους. Η υποχρέωση αυτή γεννάται όταν ενόψει των συνθηκών, το ενήλικο τέκνο δεν έχει τη δυνατότητα συντηρήσεως του εαυτού του.
Συνεπώς, το δικαίωμα διατροφής του τέκνου δεν προϋποθέτει αυστηρώς την ενηλικίωση του. Εν αντιθέσει, ο νόμος καθιερώνει υποχρέωση των γονέων για διατροφή του τέκνου τους και πέραν της ενηλικίωσής του, εάν αυτό δεν είναι σε θέση να διατρέφει τον εαυτό του από την περιουσία του ή από εργασία κατάλληλη για την ηλικία του, την κατάσταση της υγείας του και τις λοιπές βασικές του συνθήκες, ενόψει και των τυχόν αναγκών της εκπαιδεύσεώς του.
Η μόνη διαφορά στην αξίωση διατροφής του ενήλικου τέκνου σε σχέση με εκείνης του ανήλικου εντοπίζεται στο γεγονός ότι για την επιδίκαση διατροφής σε ενήλικο προϋποτίθεται ανυπαρξία κινητής ή ακίνητης περιουσίας ικανής για την κάλυψη των βιοτικών του αναγκών. Εν αντιθέσει, το ανήλικο τέκνο δεν υποχρεούται να αξιοποιήσει ή να ρευστοποιήσει την απρόσοδη περιουσία που τυχόν διαθέτει προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες του πριν στραφεί εναντίον των γονέων του με αίτημα την χορήγηση διατροφής του από αυτούς.
Η αδυναμία κάλυψης των βιοτικών αναγκών αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη γέννηση του δικαιώματος, ανεξαρτήτως υπαιτιότητας ή όχι του δικαιούχου.
Επιπροσθέτως, λαμβάνεται υπόψη η κατάσταση της υγείας του τέκνου και οι λοιπές βιοτικές του συνθήκες. Οι σπουδές είναι αναγκαίες για την απόκτηση των τυπικών προσόντων ανεξαρτήτως βαθμίδος. Η ιδιότητα του τέκνου ως φοιτητή, σπουδαστή κτλ. συνήθως συνεπάγεται ότι αδυνατεί να ασκήσει παράλληλα κάποιο επάγγελμα ή εργασία δίχως αυτό να έχει συνέπειες στην πορεία των σπουδών του, ακόμα και την υγεία του. Συνεπώς είναι νόμιμη η δικαστική διεκδίκηση και η χορήγηση από τον γονέα διατροφής για τον συγκεκριμένο λόγο.
Η αγωγή διατροφής του ενήλικου τέκνου πρέπει να περιέχει ρητά τα εξής: α) τη συγγένεια του ενάγοντος τέκνου με τον εναγόμενο, β) την έλλειψη εισοδημάτων του ενήλικου τέκνου και εν γένει την αδυναμία του να εργαστεί και να αυτοσυντηρηθεί, γ) τα περιουσιακά στοιχεία του γονέα του, δ) τις ανάγκες του τέκνου και ε) το συνολικό ποσό της δαπάνης διατροφής.
Περαιτέρω, το ενήλικο τέκνο έχει δικαίωμα να αιτηθεί δικαστικώς τη χορήγηση διατροφής και για τις μεταπτυχιακές σπουδές του. Σε αυτήν την περίπτωση, πέραν των επιδόσεων του τέκνου, συνεκτιμώνται από το δικαστήριο οι μέχρι τώρα σπουδές του σε σχέση με την δυνατότητά του να ασκήσει παράλληλα κάποιο επάγγελμα. Λαμβάνεται υπόψη και η δυνατότητα του τέκνου να βρει πόρους προκειμένου να συνεχίσει τις σπουδές του από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς. Στην συζήτηση της αγωγής, λαμβάνεται υπόψη από το δικαστήριο οι επιδόσεις του τέκνου, καθώς και η ικανότητά του να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του επιπέδου των σπουδών του. Σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι το τέκνο δεν επέδειξε επιμέλεια και δεν κατέβαλε σοβαρές προσπάθειες και ενδιαφέρον για την εκμάθηση κάποιας επιστήμης, αφού δεν επέδειξε καμία πρόοδο στις σπουδές του, γεγονός που κατέδειξε ότι δεν επιδείκνυε έφεση για μάθηση και επιμονή για την πραγματοποίηση του στόχου του, λήψη πτυχίου και τον εφοδιασμό του με τα κατάλληλα προσόντα για την μετέπειτα επαγγελματική του αποκατάσταση, η αγωγή απορρίπτεται.
