Του Δρ. Δημήτρη Προκοπίου,
Συμβούλου Τουρισμού στην Τοπική Αυτοδιοίκηση
Ο σύγχρονος τουρισμός είναι ένα πολυσχιδές κοινωνικό φαινόμενο. Πολλές επιστημονικές μελέτες υποστηρίζουν ότι οι τουριστικές υπηρεσίες αποτελούνται από ένα πλέγμα οικολογικών, κοινωνικών και οικονομικών υποσυστημάτων τα οποία με τη σειρά τους επηρεάζονται από την ανάπτυξη του τουρισμού, με επιπτώσεις στην κοινωνία, την οικονομία, τον πολιτισμό και το περιβάλλον, σε ένα πλήθος χωρών του κόσμου.
Έτσι σήμερα, σημαντικός και ταυτόχρονα αυξανόμενος αριθμός κρατώ βασίζουν την οικονομία τους στον τουρισμό. Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, βασίζουν την οικονομία τους στον τουρισμό, καθώς αναγνωρίζουν τη συμβολή του τουρισμού στην οικονομική και κοινωνική τους ανάπτυξη, τόσο άμεσα με τη δημιουργία για παράδειγμα θέσεων εργασίας ή των επενδύσεων σε ξενοδοχεία και υποδομές όσο και έμμεσα, μέσω του τουριστικού πολλαπλασιαστή εισοδημάτων που διαχέει το εισόδημα από τον τουρισμό σε μεγάλο μέρος της οικονομίας-κοινωνίας. Σε αυτά τα κράτη ο τουρισμός αποτελεί είναι μία από τις κυριότερες πηγές εισοδήματος και για μερικές μάλιστα είναι μονοκαλλιέργεια και κυρίαρχη πηγή ξένου συναλλάγματος. Συνολικά, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι προοπτικές, για παραπέρα ανάπτυξη είναι ευνοϊκές.
Η διαχείριση προορισμού είναι μια ευρεία διαδικασία ολιστικού χωρικού μάνατζμεντ, βασισμένη στο να διασφαλιστεί ότι ο τουρισμός είναι επωφελής για έναν συγκεκριμένο προορισμό. Συνήθως είναι ευθύνη ενός οργανισμού διαχείρισης προορισμού ή του DMO για συντομία ο οποίος καλύπτει μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή.
Η διαχείριση προορισμού αναφέρεται στη βιβλιογραφία και στα οργανογράμματα ως μια ολιστική προσέγγιση, όπου πολλές πτυχές ενός προορισμού διαχειρίζονται μέσω μιας συντονισμένης διαδικασίας. Δηλαδή έχουμε ένα συλλογικό όργανο των παραγόντων του τουρισμού. Στις δραστηριότητες μπορεί να περιλαμβάνει διαχείριση μάρκετινγκ, τοπική διαμονή, αναπτυξιακή πολιτική, περιβαλλοντική πολιτική και εκπαιδευτική πολιτική.
Ο σκοπός είναι να διασφαλιστεί ότι ο τουρισμός έχει καθαρή θετική επίδραση στους προορισμούς, και αυτό σημαίνει αύξηση των οφελών μέσω βελτιστοποίησης τόσο της προσφοράς όσο και της ζήτησης. Ένας οργανισμός διαχείρισης προορισμού θα βασίζεται συνήθως σε μέλη, συμπεριλαμβανομένων κυβερνητικών προσώπων, τοπικών επιχειρήσεων και άλλων στον ταξιδιωτικό κλάδο.
Ένας Οργανισμός Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμού (DMO) αποτελεί τη συλλογική δομή διαχείρισης, προώθησης και αντικειμενικής πληροφόρησης για το σύνολο του τουριστικού προϊόντος ενός τουριστικού προορισμού. Με άλλα λόγια, ο DMO συνεργάζεται με τη δημόσια διοίκηση και τον ιδιωτικό τομέα για τη διασφάλιση ενός επιτυχημένου και βιώσιμου τουριστικού τομέα. Ο προορισμός όταν διαθέτει τέτοιο οργανισμό δεν λειτουργεί αυτόματα αλλά με συστηματική δουλειά και οργάνωση.
Η πρωτοβουλία για την ίδρυση Οργανισμού Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμού (εφεξής DMO) αντανακλά την προσήλωση του εκάστοτε Δήμου η Νομού, η νησιωτικού συμπλέγματος, ή μιας παλαιάς επαρχίας με κοινά γεωγραφικά χαρακτηριστικά, προς τον συντονισμένο σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση της ανάπτυξης του τουριστικού τομέα για τον εν λόγω προορισμό, μέσω της ικανότητας του DMO να:
– Ανταποκρίνεται στις ανάγκες των σύγχρονων ταξιδιωτών μέσω της παροχής εξειδικευμένων πληροφοριών για διαφορετικούς τύπους επισκεπτών και εμπειριών.
– Δίδει πληροφορίες στους επισκέπτες οργανώνοντας την πληροφόρηση τους
– Οργανώνει συγκεντρώνοντας τους φορείς κρατικούς και μη, όπως Δήμους, περιφέρειες, Επιμελητήρια, ενώσεις επαγγελματιών του τουρισμού, εργαζόμενους στον τουρισμό με σκοπό τη χάραξη ολοκληρωμένης πολιτικής τουρισμού
– Να διαχειρίζεται τις κρίσεις επικοινωνίας αλλά και τις φυσικές και άλλες καταστροφές
– Να σχεδιάζει την τουριστική προβολή σε συνεργασία με ειδικούς για το σχέδιο και τις ανάλογες δαπάνες
– Αξιοποιεί τις εφαρμογές του διαδικτύου (π.χ. επίσημες ιστοσελίδες προορισμών, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κινητές συσκευές, κ.λπ.), εντείνοντας την σχέση του επισκέπτη με τον προορισμό σε όλα τα στάδια της τουριστικής εμπειρίας.
– Υποστηρίζει την ενεργό συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας στη τουριστική ανάπτυξη και να συμβάλει στην περαιτέρω ανάπτυξη ‘τουριστικής συνείδησης’.
– Ενισχύει τη συνεργασία των τοπικών επιχειρήσεων με τα διεθνή δίκτυα διακίνησης επισκεπτών, τόσο από τις αναπτυγμένες όσο και από τις αναπτυσσόμενες αγορές.
– Αναβαθμίζει την θεματολογία της τουριστικής πολιτικής σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης, τονίζοντας τα ευρύτερα οφέλη που συνεπάγεται η τουριστική ανάπτυξη για την τοπική οικονομία και κοινωνία.
Τα πλεονεκτήματα από τη λειτουργία ενός DMO είναι πολλαπλάσια.Ο DMO όταν λειτουργά έχει τα εξής οφέλη για τον τόπο και τον τουριστικό κλάδο, εκεί που κατά περιοχές συγκεκριμένες κυριαρχεί:
– Καθιέρωση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος για τον τοπικό τουριστικό κλάδο.
– Εξασφάλιση της βιωσιμότητας της τουριστικής δραστηριότητας.
– Μοιρασμός των ωφελειών της τουριστικής ανάπτυξης στην τοπική κοινωνία.
– Ανάπτυξη και εδραίωση ποιότητας και απόδοσης των επιχειρήσεων που εμπλέκονται, άμεσα ή έμμεσα με τον τουρισμό.
– Υποστήριξη μίας δυναμικής και σύγχρονης ταυτότητας για τον προορισμό.
– Βελτίωση του τουριστικού προϊόντος του Δήμου μέσω της υλοποίησης ενός στρατηγικού σχεδίου βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, διαχείρισης και προβολής της περιοχής.
– Ανάδειξη της προσαρμογής των τοπικών επιχειρήσεων στις σύγχρονες εξελίξεις και απαιτήσεις του διεθνούς αγοράς.
– Βελτίωση και ανάπτυξη της παρουσίας του στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
– Ανάπτυξη επιστημονικού/ ερευνητικού έργου σε όλα τα σημαντικά θέματα του τουρισμού.
Παρεμβάσεις για προβλήματα που υπάρχουν
Πολιτιστικές παρεμβάσεις με προτάσεις εκδηλώσεων
– Παρεμβάσεις για την αισθητική του τόπου άμεσες
– Διενέργεια σεμιναρίων για την τουριστική συνείδηση
Όταν ένας προορισμός πρέπει να κοιτά στο μέλλον πρέπει να διαθέτει τον ανάλογο λειτουργικό σχήμα και νομικό πρόσωπο που θα τον οργανώνει σωστά διασφαλίζοντας υψηλά επίπεδα υπηρεσιών και περιβάλλοντος. Οι δαπάνες πρέπει να είναι και ιδιωτικές όχι μόνο δημόσιες ή δημοτικές -περιφερειακές. Η διαφήμιση στις αγορές του εξωτερικού και του εσωτερικού είναι μια διαδικασία πολύπλοκη η οποία έχει πληθώρα επιλογών τρόπου και ύψους δαπανών, όπως διαδίκτυο, τουριστικές εκθέσεις, έντυπα και μπροσούρες, φόρουμ και road shows.Δεν αρκεί η τουριστική προβολή αλλά επιβάλλεται η ποιότητα στις τουριστικές υπηρεσίες και στο περιβάλλον.
